Hringlar í skartgripunum 11. desember 2005 06:00 Daginn sem heimurinn minntist þess að liðinn er aldarfjórðungur frá ótímabæru andláti bítilsins Johns Lennon kom hin nýja yfirstétt á Íslandi með Ólaf Ragnar Grímsson forseta í broddi fylkingar saman á lokuðum sinfóníutónleikum í Háskólabíói til að halda upp á hve það getur verið notalegt að vera ríkur og frægur – og fá að njóta velgengninnar í friði fyrir alþýðunni. Forsetinn, nýkominn af krýningarhátíð Alberts fursta í stórveldinu Mónakó, bauð enskri barónessu á tónleikana og í veisluna sem í kjölfarið fylgdi og lét að auki fljúga hingað með óperusöngvarann Bryn Terfel sem Morgunblaðið, fullt aðdáunar, sagði að hefði sungið "guðdómlega" fyrir hina útvöldu. Því miður fékk almenningur ekki að hlusta nema heima í stofu og gat því ekki klappað söngvaranum lof í lófa á staðnum. En vonandi hefur yfirstéttin "látið hringla í skartgripunum" svo vitnað sé til fleygra ummæla Lennons af svipuðu tilefni. Ólafur Ragnar Grímsson forseti er fyrirmannlegur á velli, með ríka sjálfsvitund og metnað. Hann prýða margir kostir sem geta gert hann að góðum forseta. Hermt er að hann – og ekki síður forsetafrúin Dorrit Moussaieff skartgripahönnuður – veki athygli hvar sem þau fara utan landsteinanna. Þau eru áberandi í samkvæmislífi frægðarfólks eins og blaðalesendur hafa í Séð og heyrt. Ýmsum þótti þó sem forsetinn væri kominn á hálan ís þegar hann fyrir nokkru sendi Margréti Danadrottningu ljósmynd af föður sínum að gjöf. Slíkar gjafir tíðkast að jafnaði einungis meðal aðalsfólks. En á það var að vísu bent að drottningin átti enga slíka mynd svo að gjöfin var áreiðanlega með þökkum þegin. Það heyrast sums staðar efasemdaraddir um framgöngu forsetahjónanna en þær eru ekki háværar. Engu að síður er það eðlileg og réttmæt spurning hvort hjónin á Bessastöðum séu að stíga eða hafi nú þegar stigið skrefi of langt og hugsanlega skaðað forsetaembættið með áberandi þátttöku sinni og forystu um samkvæmislíf innanlands og utan sem í margra augum einkennist af hreinum hégóma, snobbi og tildri. Ein hlið þess máls er óhóflegur og ört vaxandi kostnaður forsetaembættisins við ferðalög og veislustand, en sú hlið er þó hreint aukaatriði miðað við það tjón sem fylgja mun minnkandi virðingu fyrir embættinu. Í nýútkominni bók Guðna Th. Jóhannessonar sagnfræðings um stjórnarmyndanir á áttunda áratugnum er dregin upp athyglisverð mynd af hugsunarhætti og framgöngu Kristjáns Eldjárn þáverandi forseta Íslands. Hógværð, einlægni og siðferðileg alvara einkenndi allt starf hans í embætti. Samanburður við nútímann með skrumi sínu, skarti og innantómu lofti er íhugunarverður. Ólafi Ragnari Grímssyni verður að vísu ekki einum kennt um hina nýju ásýnd forsetaembættisins. Þjóðin, sem á sínum tíma hafði í hávegum skáld, hugsuði og menntafrömuði, hefur líka breyst. Íslendingar, sem fyrir örfáum áratugum voru bókhneigðir sveitamenn, eru orðnir heimsborgarar. Fylgikvilli þeirra skjótu umskipta er hins vegar rótleysi sem birtist stundum í heldur leiðinlegri og sjálfhverfri yfirborðsmennsku. Þjóðin hefði þurft að hlusta betur á Halldór Laxness sem var sannur heimsborgari. Hann kvað: "Ég ætla að tala við kónginn í Kína / og kannski við páfann í Róm. / Og hvort sem það verður til falls eða frægðar / þá fer ég á íslenskum skóm." Sárt yrði að glata forsetaembættinu í hít hégómleikans en sárara er þó ef þjóðin hefur í þokkabót misst tilfinninguna fyrir muninum á því sem er ekta og hinu sem er hjóm eitt. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Guðmundur Magnússon Skoðanir Mest lesið Halldór 5.10.2024 Jón Þór Stefánsson Halldór Spilling á Íslandi: Erum við að missa tökin? Ágústa Árnadóttir Skoðun Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur Skoðun Eignafólk græðir mikið á vaxtastefnu Seðlabankans Stefán Ólafsson Skoðun Sleppum brúnni og förum betri leið framhjá Selfossi Elliði Vignisson Skoðun Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun Að dansa í regninu Lóa Björk Ólafsdóttir Skoðun Háskóli Íslands er ekki að sinna skyldum sínum Silja Höllu Egilsdóttir Skoðun Einstakur atburður og viðbúnaður Marinó G. Njálsson Skoðun Foreldrar eru sérfræðingar í sínum börnum Valdimar Víðisson Skoðun
Daginn sem heimurinn minntist þess að liðinn er aldarfjórðungur frá ótímabæru andláti bítilsins Johns Lennon kom hin nýja yfirstétt á Íslandi með Ólaf Ragnar Grímsson forseta í broddi fylkingar saman á lokuðum sinfóníutónleikum í Háskólabíói til að halda upp á hve það getur verið notalegt að vera ríkur og frægur – og fá að njóta velgengninnar í friði fyrir alþýðunni. Forsetinn, nýkominn af krýningarhátíð Alberts fursta í stórveldinu Mónakó, bauð enskri barónessu á tónleikana og í veisluna sem í kjölfarið fylgdi og lét að auki fljúga hingað með óperusöngvarann Bryn Terfel sem Morgunblaðið, fullt aðdáunar, sagði að hefði sungið "guðdómlega" fyrir hina útvöldu. Því miður fékk almenningur ekki að hlusta nema heima í stofu og gat því ekki klappað söngvaranum lof í lófa á staðnum. En vonandi hefur yfirstéttin "látið hringla í skartgripunum" svo vitnað sé til fleygra ummæla Lennons af svipuðu tilefni. Ólafur Ragnar Grímsson forseti er fyrirmannlegur á velli, með ríka sjálfsvitund og metnað. Hann prýða margir kostir sem geta gert hann að góðum forseta. Hermt er að hann – og ekki síður forsetafrúin Dorrit Moussaieff skartgripahönnuður – veki athygli hvar sem þau fara utan landsteinanna. Þau eru áberandi í samkvæmislífi frægðarfólks eins og blaðalesendur hafa í Séð og heyrt. Ýmsum þótti þó sem forsetinn væri kominn á hálan ís þegar hann fyrir nokkru sendi Margréti Danadrottningu ljósmynd af föður sínum að gjöf. Slíkar gjafir tíðkast að jafnaði einungis meðal aðalsfólks. En á það var að vísu bent að drottningin átti enga slíka mynd svo að gjöfin var áreiðanlega með þökkum þegin. Það heyrast sums staðar efasemdaraddir um framgöngu forsetahjónanna en þær eru ekki háværar. Engu að síður er það eðlileg og réttmæt spurning hvort hjónin á Bessastöðum séu að stíga eða hafi nú þegar stigið skrefi of langt og hugsanlega skaðað forsetaembættið með áberandi þátttöku sinni og forystu um samkvæmislíf innanlands og utan sem í margra augum einkennist af hreinum hégóma, snobbi og tildri. Ein hlið þess máls er óhóflegur og ört vaxandi kostnaður forsetaembættisins við ferðalög og veislustand, en sú hlið er þó hreint aukaatriði miðað við það tjón sem fylgja mun minnkandi virðingu fyrir embættinu. Í nýútkominni bók Guðna Th. Jóhannessonar sagnfræðings um stjórnarmyndanir á áttunda áratugnum er dregin upp athyglisverð mynd af hugsunarhætti og framgöngu Kristjáns Eldjárn þáverandi forseta Íslands. Hógværð, einlægni og siðferðileg alvara einkenndi allt starf hans í embætti. Samanburður við nútímann með skrumi sínu, skarti og innantómu lofti er íhugunarverður. Ólafi Ragnari Grímssyni verður að vísu ekki einum kennt um hina nýju ásýnd forsetaembættisins. Þjóðin, sem á sínum tíma hafði í hávegum skáld, hugsuði og menntafrömuði, hefur líka breyst. Íslendingar, sem fyrir örfáum áratugum voru bókhneigðir sveitamenn, eru orðnir heimsborgarar. Fylgikvilli þeirra skjótu umskipta er hins vegar rótleysi sem birtist stundum í heldur leiðinlegri og sjálfhverfri yfirborðsmennsku. Þjóðin hefði þurft að hlusta betur á Halldór Laxness sem var sannur heimsborgari. Hann kvað: "Ég ætla að tala við kónginn í Kína / og kannski við páfann í Róm. / Og hvort sem það verður til falls eða frægðar / þá fer ég á íslenskum skóm." Sárt yrði að glata forsetaembættinu í hít hégómleikans en sárara er þó ef þjóðin hefur í þokkabót misst tilfinninguna fyrir muninum á því sem er ekta og hinu sem er hjóm eitt.
Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur Skoðun
Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun
Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur Skoðun
Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun