Fastir pennar

Sigur fyrir heiminn

Sigur demókrata í kosningunum í Bandaríkjunum eru góðar fréttir fyrir heimsbyggðina. Loksins er komin fyrirstaða í bandarískt stjórnkerfi við þeirri einhliða og ágengu stefnumörkun sem Bush, Cheney, Rumsfeld og félagar í Hvíta húsinu hafa komist upp með í skjóli, handgengis úr hófi fram, meirihluta repúblikana í báðum deildum þingsins.

Kosningar í Bandaríkjunum hafa svo áratugum skiptir komið gjörvalllri heimsbyggðinni við, en þó aldrei jafn mikið og undanfarin fimmtán ár, því eftir fall Sovétríkjanna stóðu Bandaríkin uppi sem eina stórveldi heimsins. Verulegu máli skiptir þar af leiðandi hvernig bandarískir ráðamenn skilgreina stöðu landsins í samfélagi þjóðanna.

Til dæmis er ekki ólíklegt að við byggjum við töluvert aðra heimsmynd ef Hæstiréttur Bandaríkjanna hefði dæmt demókratann Al Gore inn í Hvíta húsið árið 2000 í stað Bush yngri.

Bush var úrskurðaður sigurvegari og hann leiddi til valda með sér frostherta menn úr löngu loknu köldu stríði. Þessir menn trúa á einhliða rétt Bandaríkjanna til að fara fram með sín mál án samráðs við alþjóðasamfélagið.

Sorglegt er að líta yfir hvernig þeim hefur farist stjórn stórveldisins úr hendi. Það segir meira en mörg orð að sú skoðun er orðin útbreidd á heimsvísu að ágeng utanríkisstefna Bandaríkjanna sé mesta ógnin við heimsfriðinn; meiri en kjarnorkutilraunir Norður-Kóreu og tilburðir Írans til að kjarnorkuvæðast.

Áður en Bush komst til valda voru Bandaríkjamenn almennt álitnir boðberar frelsis og lýðræðis. Og það ekki að ósekju. Eftir fall járntjaldsins stóðu Bandaríkin uppi sem sigurvegarar í hugmyndafræðilegri baráttu milli austurs og vesturs.

Á vissan hátt má segja að þjóðir heimsins hafi falið Bandaríkjamönnum hlutverk alheimslögreglu sem þeir tóku hiklaust að sér. Þeir fóru fyrir hernaðarbandalaginu sem flæmdi Íraka úr Kúveit með blessun Sameinuðu þjóðanna, og þeir komu Evrópuþjóðum enn eitt skiptið til hjálpar þegar þær horfðu í algjöru úrræðaleysi á fólskuverk Serba á Balkanskaga.

Fullkomið klúður við stríðsrekstur og uppbyggingu Íraks, pyntingar í Abu Graib og Guantanamo, brot á Genfarsáttmálanum, persónunjósnir innanlands og fangaflutningar CIA milli leynifangelsa í austanverðri Evrópu.

Sigur demókrata í þingkosningnum gefur tilefni til væntinga um að böndum verði komið á Bush og félaga og að Bandaríkjamenn hverfi aftur til fyrri hátta. Fyrir vikið er hægt að vonast eftir örlítið betri heimi.






×