Horfinn dagur kominn út 4. júlí 2007 09:15 Árni Björnsson tónskáld 1905- 1995. Minningarútgáfa með tónsmíðum Árna Björnssonar tónskálds er komin út á tveimur diskum sem geyma úrval tónsmíða hans: kammerverk, kór- og einsöngslög, auk þriggja dægurlaga sem hann samdi. Útgáfan er helguð minningum þeirra hjóna, Árna og Helgu konu hans. Er nú loks fáanlegt yfirlit um höfundarverk þessa virta tónlistarmanns sem hrifinn var frá verki á miðjum aldri. Árni var fæddur í Kelduhverfi í Þingeyjarsýslum 1905. Hann ólst upp í fornu bændasamfélagi þar sem tónlistariðkun var af skornum skammti og möguleiki til tónlistarmenntunar enginn. Ungur heillaðist hann af orgelslætti og sýndi þegar óvanaleg efni til að tileinka sér tækni hljóðfærisins sem varð til þess að vandamenn hans sáu hvílíka hæfileika hann hafði. Hann komst á sextánda ári í skamma hríð til kennslu á Húsavík og fór sautján ára gamall til Akureyrar veturpart og fékk kennslu í píanóleik. Heim sneri hann og stofnaði á næstu árum kóra í heimahéraði sínu og lék á orgel í kirkjum. Hann fór ekki til náms suður til Reykjavíkur fyrr en um tvítugt og naut þá ókeypis leiðsagnar Páls Ísólfssonar sem þá var nýkominn heim frá námi í Þýskalandi. Tónlistarskóli Reykjavíkur var þá nýstofnaður og settist Árni þar á skólabekk og var með fyrstu nemendum sem útskrifaðist þaðan. Hann kastaði sér í tónlistarlíf bæjarins, lék með Hljómsveit Reykjavíkur og Lúðrasveit Alberts Klahn, kenndi á píanó og lék í danshljómsveitum. Tómstundir sínar nýtti hann til tónsmíða enda stefndi hugur hans þangað. Rétt fertugur axlar Árni sín skinn og fer út til Bretlands. Stríðið var í hámarki og auðsótt ungu fólki að komast að í breskum skólum: herskyldan og stríðið sáu til þess. British Councel gerði það sem þurfti til að sækja nemendur til nálægra landa og nutu Árni og margir yngri listamenn á Íslandi góðs af því og sóttu nám þessi árin til Bretlands. Árni hóf nám í Konunglega tónlistarskólanum í Manchester og lauk því á tveimur árum og sneri þá heim til Reykjavíkur. Næstu árin voru blómatími Árna. Íslenskt tónlistarlíf tók mikið stökk á eftirstríðsárunum og Árni var mikilvirkur í starfi sínu sem tónskáld: hann tók til verka í mörgum greinum tónbókmennta og hafði metnað til að vinna stærri verk en markaður og máttur voru til. Hafði hann hug á óperusmíð og var kominn með textahöfund með sér, Guðmund Daníelsson. Klippt var á frekari frama Árna þegar hann varð fyrir fólskulegri líkamsárás tveggja manna í Þingholtunum í Reykjavík. Hann var fyrir miklum höfuðhöggum og blæddi inn á heilann. Árásin var um langt árabil í minnum höfð meðal landsmanna sem einstakt ofbeldisverk sem átti sér fáar ef nokkrar hliðstæður. Áverkar Árna voru svo alvarlegir að hann var ekki nema hálfur maður: starfsgeta hans verulega skert, minni laskað: sjálfsagðir kunnugleikar við lestur og nána kunningja og vini voru horfnir. Hann varð að læra það upp á nýtt. Tónlistarhæfileika sínum og tónheyrn glataði hann ekki, en formgáfa hans var ekki söm og áður. Helga kona Árna reyndist honum slík stoð á seinni helmingi ævinnar að eftir var tekið. Á diskunum tveimur sem koma nú út með tilstyrk sjóða á borð við Minningarsjóð Margrétar Björgúlfsdóttur, Tónmenntasjóðs Tónskáldafélagsins og Menningarsjóðs FÍH auk framlaga fyrirtækja eru verk í flutningi íslenskra og enskra listamanna: Kammerkór Hafnarfjarðar syngur þrjú lög, Björg Þórhallsdóttir sópran syngur tvö lög og Gunnar Guðbjartsson sautján. Jóhanna Vigdís syngur þrjú danslög og Hátíðarhljómsveit sambands íslenskra lúðrasveita leikur þrjú lög. sérskipuð kammersveit flytur svítu fyrir strengi, James Lisney píanóleikari flytur fjögur verk og koma þau Jamie Martin flautleikari og Elizabeth Layton fiðluleikari við sögu í tveimur þeirra. Upptökur fóru fram hér heima og á Bretlandi. Ítarlegur bæklingur fylgir diskunum tveimur og er bæði á ensku og íslensku. Þar ritar barnabarn Árna, Davis Harald Cauthery, hugvekju og reynir að greina þá breytingu sem varð á högum Árna til tónsmíða eftir árásina og skaðann sem hann þoldi. Diskarnir geyma gott úrval tónsmíða Árna en ekki er getið um hvenær tónsmíðarnar voru unnar. Áheyrendum gefst því kostur að meta framlag Árna nú rúmri öld eftir að hann fæddist. Mest lesið Datt í miðri sýningu á Ellý: „Eitt lélegasta fall leikhússögunnar“ Lífið „Þú varst að tala um Klausturmálið!“ Lífið Óhugnanlegt neyðarlínusímtal: „Hann var bara dáinn“ Lífið Vilt þú taka þátt í nýjum þætti á Stöð 2? Lífið Frumsýning á Vísi: Villi Vill fer á kostum í tónlistarmyndbandi Luigi Tónlist Stjörnufans þegar hundruð kíktu á forsýningu Iceguys 2 Bíó og sjónvarp Jay Leno illa leikinn og með lepp Lífið Stúlkan með nálina: Hver gerir svona kvikmynd? Gagnrýni Eitt fallegasta hús landsins tilbúið Lífið Hrund Gunnsteins kaupir íbúð Viktors Bjarka og Álfrúnar Lífið Fleiri fréttir Frumsýning á Vísi: Villi Vill fer á kostum í tónlistarmyndbandi Luigi Biggi Maus tók einn þekktasta slagara Arons Can í fiskabúrinu Daði Freyr tekur stefnuna til Íslands eftir áratug úti Fred again í sal en ekki á sviði: „Orðrómur sem við höfðum enga stjórn á“ „Það er enginn séns að reyna alltaf að útskýra sig“ HAM reið á vaðið í fiskabúri X-ins 977 Létu ævintýrið loksins rætast í fiskabúrinu á X-inu „Stórir hlutir að koma og fólk þarf að vera tilbúið“ Emilíana Torrini heillaði tónleikagesti upp úr skónum Laufey naut lífsins með Ariönu Grande Rétta harmonikkan er í harmonikkuverksmiðju í harmonikkuþorpi Iceland Airwaves ýtt úr vör á Grund Fagna tuttugu ára afmæli og troða upp á Grund Segja aðra kaupa gervispilanir til að hafa áhrif á veðmál Young Thug játar sök en losnar úr fangelsi „Enginn þekkir mig og ég þekki engan, sem mér finnst þægilegt“ Laufey fagnaði með Oliviu Rodrigo og Chappell Roan Tileinkar lagið Grindvíkingum „Það hefur aldrei verið neinn ótti“ „Hugleikið hver fær að stunda kynlíf og hver ekki“ „Þetta er saga af villigötum“ „Enginn að fara að hringja í mig að fyrra bragði“ Kemur frá Sýrlandi og syngur á íslensku Space Odyssey opnar á nýjum stað Dr. Gunni spyr hvort það sé ekki bara búið að vera gaman Afhjúpað á hvaða dögum böndin spila á Airwaves Sjá meira
Minningarútgáfa með tónsmíðum Árna Björnssonar tónskálds er komin út á tveimur diskum sem geyma úrval tónsmíða hans: kammerverk, kór- og einsöngslög, auk þriggja dægurlaga sem hann samdi. Útgáfan er helguð minningum þeirra hjóna, Árna og Helgu konu hans. Er nú loks fáanlegt yfirlit um höfundarverk þessa virta tónlistarmanns sem hrifinn var frá verki á miðjum aldri. Árni var fæddur í Kelduhverfi í Þingeyjarsýslum 1905. Hann ólst upp í fornu bændasamfélagi þar sem tónlistariðkun var af skornum skammti og möguleiki til tónlistarmenntunar enginn. Ungur heillaðist hann af orgelslætti og sýndi þegar óvanaleg efni til að tileinka sér tækni hljóðfærisins sem varð til þess að vandamenn hans sáu hvílíka hæfileika hann hafði. Hann komst á sextánda ári í skamma hríð til kennslu á Húsavík og fór sautján ára gamall til Akureyrar veturpart og fékk kennslu í píanóleik. Heim sneri hann og stofnaði á næstu árum kóra í heimahéraði sínu og lék á orgel í kirkjum. Hann fór ekki til náms suður til Reykjavíkur fyrr en um tvítugt og naut þá ókeypis leiðsagnar Páls Ísólfssonar sem þá var nýkominn heim frá námi í Þýskalandi. Tónlistarskóli Reykjavíkur var þá nýstofnaður og settist Árni þar á skólabekk og var með fyrstu nemendum sem útskrifaðist þaðan. Hann kastaði sér í tónlistarlíf bæjarins, lék með Hljómsveit Reykjavíkur og Lúðrasveit Alberts Klahn, kenndi á píanó og lék í danshljómsveitum. Tómstundir sínar nýtti hann til tónsmíða enda stefndi hugur hans þangað. Rétt fertugur axlar Árni sín skinn og fer út til Bretlands. Stríðið var í hámarki og auðsótt ungu fólki að komast að í breskum skólum: herskyldan og stríðið sáu til þess. British Councel gerði það sem þurfti til að sækja nemendur til nálægra landa og nutu Árni og margir yngri listamenn á Íslandi góðs af því og sóttu nám þessi árin til Bretlands. Árni hóf nám í Konunglega tónlistarskólanum í Manchester og lauk því á tveimur árum og sneri þá heim til Reykjavíkur. Næstu árin voru blómatími Árna. Íslenskt tónlistarlíf tók mikið stökk á eftirstríðsárunum og Árni var mikilvirkur í starfi sínu sem tónskáld: hann tók til verka í mörgum greinum tónbókmennta og hafði metnað til að vinna stærri verk en markaður og máttur voru til. Hafði hann hug á óperusmíð og var kominn með textahöfund með sér, Guðmund Daníelsson. Klippt var á frekari frama Árna þegar hann varð fyrir fólskulegri líkamsárás tveggja manna í Þingholtunum í Reykjavík. Hann var fyrir miklum höfuðhöggum og blæddi inn á heilann. Árásin var um langt árabil í minnum höfð meðal landsmanna sem einstakt ofbeldisverk sem átti sér fáar ef nokkrar hliðstæður. Áverkar Árna voru svo alvarlegir að hann var ekki nema hálfur maður: starfsgeta hans verulega skert, minni laskað: sjálfsagðir kunnugleikar við lestur og nána kunningja og vini voru horfnir. Hann varð að læra það upp á nýtt. Tónlistarhæfileika sínum og tónheyrn glataði hann ekki, en formgáfa hans var ekki söm og áður. Helga kona Árna reyndist honum slík stoð á seinni helmingi ævinnar að eftir var tekið. Á diskunum tveimur sem koma nú út með tilstyrk sjóða á borð við Minningarsjóð Margrétar Björgúlfsdóttur, Tónmenntasjóðs Tónskáldafélagsins og Menningarsjóðs FÍH auk framlaga fyrirtækja eru verk í flutningi íslenskra og enskra listamanna: Kammerkór Hafnarfjarðar syngur þrjú lög, Björg Þórhallsdóttir sópran syngur tvö lög og Gunnar Guðbjartsson sautján. Jóhanna Vigdís syngur þrjú danslög og Hátíðarhljómsveit sambands íslenskra lúðrasveita leikur þrjú lög. sérskipuð kammersveit flytur svítu fyrir strengi, James Lisney píanóleikari flytur fjögur verk og koma þau Jamie Martin flautleikari og Elizabeth Layton fiðluleikari við sögu í tveimur þeirra. Upptökur fóru fram hér heima og á Bretlandi. Ítarlegur bæklingur fylgir diskunum tveimur og er bæði á ensku og íslensku. Þar ritar barnabarn Árna, Davis Harald Cauthery, hugvekju og reynir að greina þá breytingu sem varð á högum Árna til tónsmíða eftir árásina og skaðann sem hann þoldi. Diskarnir geyma gott úrval tónsmíða Árna en ekki er getið um hvenær tónsmíðarnar voru unnar. Áheyrendum gefst því kostur að meta framlag Árna nú rúmri öld eftir að hann fæddist.
Mest lesið Datt í miðri sýningu á Ellý: „Eitt lélegasta fall leikhússögunnar“ Lífið „Þú varst að tala um Klausturmálið!“ Lífið Óhugnanlegt neyðarlínusímtal: „Hann var bara dáinn“ Lífið Vilt þú taka þátt í nýjum þætti á Stöð 2? Lífið Frumsýning á Vísi: Villi Vill fer á kostum í tónlistarmyndbandi Luigi Tónlist Stjörnufans þegar hundruð kíktu á forsýningu Iceguys 2 Bíó og sjónvarp Jay Leno illa leikinn og með lepp Lífið Stúlkan með nálina: Hver gerir svona kvikmynd? Gagnrýni Eitt fallegasta hús landsins tilbúið Lífið Hrund Gunnsteins kaupir íbúð Viktors Bjarka og Álfrúnar Lífið Fleiri fréttir Frumsýning á Vísi: Villi Vill fer á kostum í tónlistarmyndbandi Luigi Biggi Maus tók einn þekktasta slagara Arons Can í fiskabúrinu Daði Freyr tekur stefnuna til Íslands eftir áratug úti Fred again í sal en ekki á sviði: „Orðrómur sem við höfðum enga stjórn á“ „Það er enginn séns að reyna alltaf að útskýra sig“ HAM reið á vaðið í fiskabúri X-ins 977 Létu ævintýrið loksins rætast í fiskabúrinu á X-inu „Stórir hlutir að koma og fólk þarf að vera tilbúið“ Emilíana Torrini heillaði tónleikagesti upp úr skónum Laufey naut lífsins með Ariönu Grande Rétta harmonikkan er í harmonikkuverksmiðju í harmonikkuþorpi Iceland Airwaves ýtt úr vör á Grund Fagna tuttugu ára afmæli og troða upp á Grund Segja aðra kaupa gervispilanir til að hafa áhrif á veðmál Young Thug játar sök en losnar úr fangelsi „Enginn þekkir mig og ég þekki engan, sem mér finnst þægilegt“ Laufey fagnaði með Oliviu Rodrigo og Chappell Roan Tileinkar lagið Grindvíkingum „Það hefur aldrei verið neinn ótti“ „Hugleikið hver fær að stunda kynlíf og hver ekki“ „Þetta er saga af villigötum“ „Enginn að fara að hringja í mig að fyrra bragði“ Kemur frá Sýrlandi og syngur á íslensku Space Odyssey opnar á nýjum stað Dr. Gunni spyr hvort það sé ekki bara búið að vera gaman Afhjúpað á hvaða dögum böndin spila á Airwaves Sjá meira