Gömul myrkraverk Karen Dröfn Kjartansdóttir skrifar 14. júlí 2009 00:01 Á leið minni til Austfjarða þótti mér við hæfi að taka með mér fróðleg rit um héraðið á borð við Austfirðingaþætti og byggðarsögur kaupstaðanna þar í kring. Ekki kann ég að rekja ættir mínar austur á firði og áttu því hvorki ég né aðrir fjölskyldumeðlimir fróðleiksrit um svæðið. Ég gerði mér því ferð á bókasafn svo að ekki myndi ég ferðast um svæðið án þess að geta flett upp hluta af þeim sögum sem kynnu að búa í landslaginu. Með í fræðiritunum slæddust svo fróðleiksrit á borð við Íslenskt vættatal, Íslenskar kynjaskepnur og Syndir feðranna - Sagnir af gömlum myrkraverkum en síðarnefndu ritin tengjast þó Austfirðingum ekkert sérstaklega. Satt best að segja þá fór það svo að kynjaskepnur, drepsóttir og morðingjar fortíðarinnar toguðu meira í mig en austfirskar kempur, að minnsta kosti fyrri part ferðar (ég er enn á flækingi þar eystra). Meðal myrkraverkanna sem ég las um voru þættir um svívirðilega ósanngirni sem viðgekkst á tímum alræmds skeiðs sem nefnt hefur verið einokunarsagan (Sverrir Hermannsson segir reyndar að sagnir af stjórnartíð Davíðs og Halldórs muni slá hryllingssögum af einokuninni við). Auk frásagna af myrkraverkum var einnig að finna lýsingar á ýmsum dreppestum og plágum sem í eina tíð ollu mannfækkun, ótta og vonleysi meðal Íslendinga. Ég saknaði umfjöllunar um spænsku veikina í bókinni en gat bætt úr því þar sem nokkur hefti af Læknablaði var að finna í bústaðnum þar sem ég dvaldi og eitt þeirra geymdi úttekt um þá skæðu sótt. Þar var einnig að finna áhugaverða frásögn af framlagi Thors Jensen og konu hans, en þau vildu milda þjáningar fólks í tíð farsóttarinnar. Þar stóð einnig að þau hefðu verið ófáanleg með öllu til að ræða framlag sitt, höfðu sem sé engan áhuga á að láta ímyndarsérfræðinga og fjölmiðlafulltrúa skapa þeim ímynd ríkra góðmenna og dugnaðarforka. Heldur kusu þau að vera slíkir í raun og sann. Góður orðstír deyr þó seint. Þótti mér hegðun þeirra afar ólík þeirri sem sumir afkomendur þeirra hafa sýnt af sér. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Græðgin er komin út fyrir öll mörk Sigurjón Þórðarson Skoðun Fræðsluskylda í stað skólaskyldu Eldur Smári Kristinsson Skoðun Heilbrigðiskerfið logar og er að hrynja: Þú áttir betra skilið Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Þetta lítur ekki vel út Jón Ingi Hákonarson Skoðun Ungt fólk er að missa trúna á stjórnmálum – og um leið á framtíðinni París Anna Bergmann Skoðun Ríkisstjórn með útgjaldablæti er vandamál fyrir fólkið í landinu Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir Skoðun Glæðing vonar - ekki hjúkrunargreiningin Karen Ósk Björnsdóttir Skoðun Væri ekki í lagi að gefa Sjálfstæðisflokknum, Framsóknarflokknum og Vinstri-grænum frí? Kjartan Eggertsson Skoðun Máttur orðanna: Breyting á orðavali getur breytt hugarfarinu Ingrid Kuhlman Skoðun Grasker mannréttinda á degi hinna framliðnu Anna Kristín Jensdóttir Skoðun
Á leið minni til Austfjarða þótti mér við hæfi að taka með mér fróðleg rit um héraðið á borð við Austfirðingaþætti og byggðarsögur kaupstaðanna þar í kring. Ekki kann ég að rekja ættir mínar austur á firði og áttu því hvorki ég né aðrir fjölskyldumeðlimir fróðleiksrit um svæðið. Ég gerði mér því ferð á bókasafn svo að ekki myndi ég ferðast um svæðið án þess að geta flett upp hluta af þeim sögum sem kynnu að búa í landslaginu. Með í fræðiritunum slæddust svo fróðleiksrit á borð við Íslenskt vættatal, Íslenskar kynjaskepnur og Syndir feðranna - Sagnir af gömlum myrkraverkum en síðarnefndu ritin tengjast þó Austfirðingum ekkert sérstaklega. Satt best að segja þá fór það svo að kynjaskepnur, drepsóttir og morðingjar fortíðarinnar toguðu meira í mig en austfirskar kempur, að minnsta kosti fyrri part ferðar (ég er enn á flækingi þar eystra). Meðal myrkraverkanna sem ég las um voru þættir um svívirðilega ósanngirni sem viðgekkst á tímum alræmds skeiðs sem nefnt hefur verið einokunarsagan (Sverrir Hermannsson segir reyndar að sagnir af stjórnartíð Davíðs og Halldórs muni slá hryllingssögum af einokuninni við). Auk frásagna af myrkraverkum var einnig að finna lýsingar á ýmsum dreppestum og plágum sem í eina tíð ollu mannfækkun, ótta og vonleysi meðal Íslendinga. Ég saknaði umfjöllunar um spænsku veikina í bókinni en gat bætt úr því þar sem nokkur hefti af Læknablaði var að finna í bústaðnum þar sem ég dvaldi og eitt þeirra geymdi úttekt um þá skæðu sótt. Þar var einnig að finna áhugaverða frásögn af framlagi Thors Jensen og konu hans, en þau vildu milda þjáningar fólks í tíð farsóttarinnar. Þar stóð einnig að þau hefðu verið ófáanleg með öllu til að ræða framlag sitt, höfðu sem sé engan áhuga á að láta ímyndarsérfræðinga og fjölmiðlafulltrúa skapa þeim ímynd ríkra góðmenna og dugnaðarforka. Heldur kusu þau að vera slíkir í raun og sann. Góður orðstír deyr þó seint. Þótti mér hegðun þeirra afar ólík þeirri sem sumir afkomendur þeirra hafa sýnt af sér.
Ríkisstjórn með útgjaldablæti er vandamál fyrir fólkið í landinu Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir Skoðun
Væri ekki í lagi að gefa Sjálfstæðisflokknum, Framsóknarflokknum og Vinstri-grænum frí? Kjartan Eggertsson Skoðun
Ríkisstjórn með útgjaldablæti er vandamál fyrir fólkið í landinu Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir Skoðun
Væri ekki í lagi að gefa Sjálfstæðisflokknum, Framsóknarflokknum og Vinstri-grænum frí? Kjartan Eggertsson Skoðun