Bakþankar

Hún kallaði þetta yfir sig

Óttar Guðmundsson skrifar
Lögbókin Grágás er merkileg heimild um afstöðu forfeðranna til ýmiss konar afbrota. Í Festarþætti er rætt um hörð viðurlög við nauðgun, sem talin var andstyggilegur glæpur.

Frægustu frásögnina um nauðgun er að finna í Grettissögu Ásmundssonar. Grettir synti frá Drangey til að sækja eld. Hann var kaldur og hrakinn eftir sundið og lagði sig og sofnaði. Dóttir bónda og vinnustúlka ákváðu að kíkja á sköpulag Grettis og lyftu af honum brekáninu. Þær undruðust hversu illa hann væri vaxinn niður og hlógu hátt. Grettir vaknaði, kvað vísu og kippti griðkonunni upp í til sín. Hún æpti ógurlega en Grettir kom fram vilja sínum þrátt fyrir það. Hann sleppti stúlkunni lausri og hló hún ekki að Gretti og hans litla lim eftir það.

Ekki er þess getið að einhver eftirmál hafi orðið að þessum glæp enda var Grettir margdæmdur siðblindur brotamaður. Sagan lítur reyndar brot Grettis mildum augum enda ögraði stúlkan hetjunni með gaspri sínu og fékk makleg málagjöld.

Grettir er ein af dáðustu hetjum Íslendingasagna. Hann talaði í spakmælum og var sterkari en öll steratröll samtímans.

Ógæfan elti hann á röndum enda var blóraböggull í hverju máli og Grettir átti aldrei sök á óförum sínum. Æ síðan hafa Íslendingar haft samúð með mönnum eins og Gretti og hampað þeim og réttlætt brot þeirra. Þjóðin kallaði yfir sig siðblindu bankamanna og ófyrirleitni hollenskra smyglara. Væri Grettir uppi nú væri hann fastagestur í helgarútgáfum blaðanna þar sem hann rekti raunir sínar og kvartaði undan samhæfðu einelti samfélagsins. Hann mundi segja: „Ég harma nauðgunina forðum, en hvað gat ég annað gert? Hún kallaði þetta yfir sig.“






×