Hljóðlát bylting Ásdísar Höllu Guðmundur Magnússon skrifar 3. mars 2005 00:01 Borgarstjórn Reykjavíkur og málefni höfuðborgarinnar eru stöðugt í sviðsljósi fjölmiðla. Sveitarstjórnarmál annars staðar á landinu eru í skugganum. Jafnvel bæjarstjórnir í nágrenni Reykjavíkur eins og í Kópavogi, Hafnarfirði og Garðabæ fá tiltölulega litla athygli. Þetta er miður því margt athyglisvert er að gerast í minni sveitarfélögum landsins, þar á meðal og ekki síst steinsnar frá landamærum höfuðborgarinnar. Í Garðabæ hefur Ásdís Halla Bragadóttir bæjarstjóri staðið fyrir hljóðlátri byltingu í skólamálum sem ekki hefur verið veitt eftirtekt sem skyldi. Ef það sem gerst hefur í Garðabæ hefði átt sér stað í Reykjavík hefði það ekki aðeins verið í kastljósi fjölmiðla heldur eitt helsta hitamálið í stjórnmálum. Með óvenjulegri pólitískri lagni hefur Ásdísi Höllu hins vegar tekist að skapa víðtæka sátt um róttækar kerfisbreytingar sem sveitarstjórnarmenn um land allt, og kannski ekki síst í Reykjavík þar sem fjölmennið er mest, hefðu gott af að kynna sér. Frá því að Ásdís Halla varð bæjarstjóri í Garðabæ fyrir fimm árum hefur hún markvisst unnið að því að hrinda í framkvæmd skólamálahugmyndum sem lengi hafa verið í þjóðfélagsumræðunni, ekki síst á vettvangi Sjálfstæðisflokksins, en hafa þó ekki náð nægilegu flugi, sérstaklega vegna útbreiddrar andstöðu við þær í vinstri flokkunum, þar á meðal Reykjavíkurlistanum. Hugmyndirnar byggjast á því að stórauka valfrelsi foreldra og annarra forráðamanna skólabarna. Leiðin til þess er aukinn einkarekstur leikskóla og grunnskóla. Segja má að þetta hafi byrjað sumarið 2001 þegar leikskólinn Ásar við Bergás var opnaður. Það var fyrirtækið Hjallastefnan sem tók að sér að reka skólann á grundvelli þjónustusamnings við bæjarstjórnina. Sama ár var framlag bæjarfélagsins til einkarekinna leikskóla hækkað um nær 70% fyrir hvert barn. Hugmyndin var að auka áhuga á þessu rekstrarformi. Garðabær var fyrsta sveitarfélagið sem bauð út í einu lagi byggingu skólahúsnæðis, reksturs þess og innra starf skólans. Um er að ræða nýjan leikskóla í Sjálandshverfi sem tekur til starfa haustið 2006. Verkefnið sem samið var um felst í því að einkaaðili hannar, byggir, fjármagnar, á og rekur leikskólann ásamt öllum búnaði og frágenginni lóð í 25 ár.Þriðjungur barna í leikskólum í Garðabæ er í einkareknum skólum og með skólanum í Sjálandi verður meira en helmingur barna í leikskólum í einkareknum skólum. Í þessu sambandi er rétt að vekja athygli á því að Garðabær er eina stóra sveitarfélagið sem lokar ekki leikskólum sínum yfir sumarmánuðina. Samtök atvinnulífsins nefna þetta sérstaklega á vefsíðu sinni í gær (eins og hér má lesa) en þau hafa gert könnun á sumarlokunum leikskóla í þrettán sveitarfélögunum. Garðabær hefur markað stefnu um notkun upplýsingatækni í skólum bæjarins. Allir kennarar og skólastjórnendur fá fartölvu til afnota í starfi og eiga kost á að sækja námskeið um notkun upplýsingatækni. Í hverjum skóla bæjarins starfa tveir starfsmenn við innleiðingu upplýsingatækni í skólastarfið og eru kennurum innan handar. Fyrir þremur árum samþykkti bæjarstjórn Garðabæjar heildstæða skólastefnu fyrir leikskóla, grunnskóla og tónlistarskóla sveitarfélagsins. Þar er áherslan á að koma til móts við þarfir hvers einstaklings í fyrirrúmi. Hvatt er til aukinnar fjölbreytni í rekstrarformi, hugmyndum og áherslum grunnskólanna. Skólar bæjarins geta farið ólíkar leiðir í því skyni. Í Hofsstaðaskóla hefur til dæmis verið unnið að "færnimiðuðu námi", sem svo er kallað, í stærðfræði og ensku og hefur það fengið góðar undirtektir jafnt meðal nemenda sem foreldra skólabarna. Flataskóli hefur farið svipaða leið en útfært hana á annan hátt. Í Garðaskóla er svokallað "ferðakerfi" sem gerir nemendum klefit að stunda nám í tilteknum námsgreinum á þeim hraða sem þeim hentar og geta dugmiklir nmendur til dæmis tekið framhaldsskólaáfanga í 10. bekk. Í fyrra tóku hvorki fleiri né færri en 40% allra nemenda í Garðaskóla áfanga úr FjölbrautaskólaGarðabæjar. Róttækasta skrefið sem stigið hefur verið í Garðabæ á stjórnarárum Ásdísar Höllu Bragadóttur er sú stefnumörkun bæjarstjórnarinnar að foreldrar hafi frjálst val um hvert börn þeirra sæki nám. Það gildir bæði um grunnskóla Garðabæjar og einkarekna skóla. Börn í Garðabæ eru ekki sjálfkrafa skráð í "hverfisskóla" eins og í öðrum stórum sveitarfélögum. Foreldrar verða að velja milli þeirra skóla sem starfa í bænum. Halda skólarnir opna kynningu árlega í þessu skyni. Þegar íbúar taka að flytjast inn í Sjálandshverfið nýja á næsta ári tekur nýr grunnskóli til starfa í hverfinu. Öll hönnun skólans byggir á því að stuðst verður við einstaklingsmiðaða kennsluhætti og þannig reynt að koma til móts við ólíkar þarfir nemenda. Ekki verða hefðbundnar kennslustofur heldur svokölluð heimasvæði sem hægt verður að skipa í minni einingar eftir þörfum hverju sinni. Samkomulag hefur tekist á milli skólans og Garðabæjar um kjör kennara við skólann og byggir það á ákvæði um tilraunasamninga til eins árs í kjarasamningi Kennarasambands Íslands. Verður vinnutími kennaranna eins og hjá öðrum háskólamenntuðum starfsmönnum sveitarfélaga ef það verður endanlega staðfest í samstarfsnefnd KÍ og LN. Reynsla Garðabæjar af skólamáltilraunum sem Ásdís Halla Bragadóttir og Sjálfstæðisflokkurinn í Garðabæ hafa haft forystu um virðist vera góð. Sátt er um málið í bæjarfélaginu þótt auðvitað séu skoðanir skiptar um einstök atriði. Skýringin á því hvers vegna svona vel hefur til tekist kann að vera sú að hér hefur verið gengið fumlaust og markvisst til verka. Í stað þess að blása í pólitískra lúðra hefur verið unnið að málum í samráði við íbúa og hagsmunaaðila. Full ástæða virðist vera fyrir skólamálayfirvöld í öðrum sveitarfélögum, ekki síst höfuðborginni, að kynna sér fordómalaust hina hljóðlátu skólabyltingu Ásdísar Höllu í Garðabæ.Guðmundur Magnússon -gm@frettabladid.is Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Guðmundur Magnússon Í brennidepli Mest lesið Þegar þeir sem segjast þjóna þjóðinni ráðast á hana Ágústa Árnadóttir Skoðun 1 stk. ísl. ríkisborgararéttur - kr. 1,600 Róbert Björnsson Skoðun „Elska skaltu náunga þinn“ – gegn rasisma, hatri og sögufölsunum öfga hægrisins Guðrún Ósk Þórudóttir Skoðun Faglegt mat eða lukka? I: Frá kennslustofu til stafbókar Bogi Ragnarsson Skoðun Ósk um sérbýli, garð og rólegt umhverfi dregur fólk frá höfuðborgarsvæðinu Margrét Þóra Sæmundsdóttir Skoðun Hvers vegna ekki bókun 35? Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Þéttur eða þríklofinn Sjálfstæðisflokkur Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun Getur uppbyggilegur fréttaflutningur aukið velsæld í íslensku samfélagi? Ása Fríða Kjartansdóttir, Dóra Guðrún Guðmundsdóttir Skoðun Eru borgir barnvænar? Þétting byggðar og staða barna í skipulagi Lára Ingimundardóttir Skoðun Hvað kosta mannréttindi? Anna Lára Steindal Skoðun Skoðun Skoðun Lénsherratímabilið er hafið Einar G Harðarson skrifar Skoðun Þéttur eða þríklofinn Sjálfstæðisflokkur Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Bras og brall við gerð Brákarborgar Helgi Áss Grétarsson skrifar Skoðun Getur uppbyggilegur fréttaflutningur aukið velsæld í íslensku samfélagi? Ása Fríða Kjartansdóttir, Dóra Guðrún Guðmundsdóttir skrifar Skoðun „Elska skaltu náunga þinn“ – gegn rasisma, hatri og sögufölsunum öfga hægrisins Guðrún Ósk Þórudóttir skrifar Skoðun Ósk um sérbýli, garð og rólegt umhverfi dregur fólk frá höfuðborgarsvæðinu Margrét Þóra Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Auðlindarentan heim í hérað Arna Lára Jónsdóttir skrifar Skoðun Héraðsvötn og Kjalölduveitu í nýtingarflokk Jens Garðar Helgason,Ólafur Adolfsson skrifar Skoðun Eru borgir barnvænar? Þétting byggðar og staða barna í skipulagi Lára Ingimundardóttir skrifar Skoðun Hvað kosta mannréttindi? Anna Lára Steindal skrifar Skoðun Faglegt mat eða lukka? I: Frá kennslustofu til stafbókar Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Hvers vegna ekki bókun 35? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun 1 stk. ísl. ríkisborgararéttur - kr. 1,600 Róbert Björnsson skrifar Skoðun Ný nálgun fyrir börn með fjölþættan vanda Guðmundur Ingi Þóroddsson,Guðbjörg Sveinsdóttir skrifar Skoðun Setjum kraft í íslenskukennslu fullorðinna Anna Linda Sigurðardóttir skrifar Skoðun Áhrif veiðigjalda ná út fyrir atvinnugreinina Ásgerður Kristín Gylfadóttir skrifar Skoðun Við stöndum með Anahitu og Elissu Valgerður Árnadóttir,Rósa Líf Darradóttir,Aldís Amah Hamilton,Þorgerður María Þorbjarnardóttir,Árni Finnsson skrifar Skoðun RÚV - ljósritunarstofa ríkisins? Birgir Finnsson skrifar Skoðun Að vera hvítur og kristinn Guðbrandur Einarsson skrifar Skoðun Heilbrigðisþjónusta í heimabyggð – loksins orðin að veruleika Anton Guðmundsson skrifar Skoðun Komum heil heim eftir hvítasunnuhelgina Ágúst Mogensen skrifar Skoðun Leiðin til Parísar (bókstaflega) Ólafur St. Arnarsson skrifar Skoðun Ósnertanlegir eineltisseggir og óhæfir starfsmenn Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Opinber skýring til Sigurjóns Þórðarsonar Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Ekkert kerfi lifir af pólitískan geðþótta Guðrún Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Þegar undirskrift skiptir máli – um gervigreind, vottun og verðmæti mannlegra athafna Henning Arnór Úlfarsson skrifar Skoðun Hoppað yfir girðingarnar Vilhjálmur Árnason skrifar Skoðun Þegar ég fékk séns Heiða Ingimarsdóttir skrifar Skoðun Verður greinilega að vera Ísrael Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Evrópumet! Háskólamenntun minnst metin á Íslandi Vilhjálmur Hilmarsson skrifar Sjá meira
Borgarstjórn Reykjavíkur og málefni höfuðborgarinnar eru stöðugt í sviðsljósi fjölmiðla. Sveitarstjórnarmál annars staðar á landinu eru í skugganum. Jafnvel bæjarstjórnir í nágrenni Reykjavíkur eins og í Kópavogi, Hafnarfirði og Garðabæ fá tiltölulega litla athygli. Þetta er miður því margt athyglisvert er að gerast í minni sveitarfélögum landsins, þar á meðal og ekki síst steinsnar frá landamærum höfuðborgarinnar. Í Garðabæ hefur Ásdís Halla Bragadóttir bæjarstjóri staðið fyrir hljóðlátri byltingu í skólamálum sem ekki hefur verið veitt eftirtekt sem skyldi. Ef það sem gerst hefur í Garðabæ hefði átt sér stað í Reykjavík hefði það ekki aðeins verið í kastljósi fjölmiðla heldur eitt helsta hitamálið í stjórnmálum. Með óvenjulegri pólitískri lagni hefur Ásdísi Höllu hins vegar tekist að skapa víðtæka sátt um róttækar kerfisbreytingar sem sveitarstjórnarmenn um land allt, og kannski ekki síst í Reykjavík þar sem fjölmennið er mest, hefðu gott af að kynna sér. Frá því að Ásdís Halla varð bæjarstjóri í Garðabæ fyrir fimm árum hefur hún markvisst unnið að því að hrinda í framkvæmd skólamálahugmyndum sem lengi hafa verið í þjóðfélagsumræðunni, ekki síst á vettvangi Sjálfstæðisflokksins, en hafa þó ekki náð nægilegu flugi, sérstaklega vegna útbreiddrar andstöðu við þær í vinstri flokkunum, þar á meðal Reykjavíkurlistanum. Hugmyndirnar byggjast á því að stórauka valfrelsi foreldra og annarra forráðamanna skólabarna. Leiðin til þess er aukinn einkarekstur leikskóla og grunnskóla. Segja má að þetta hafi byrjað sumarið 2001 þegar leikskólinn Ásar við Bergás var opnaður. Það var fyrirtækið Hjallastefnan sem tók að sér að reka skólann á grundvelli þjónustusamnings við bæjarstjórnina. Sama ár var framlag bæjarfélagsins til einkarekinna leikskóla hækkað um nær 70% fyrir hvert barn. Hugmyndin var að auka áhuga á þessu rekstrarformi. Garðabær var fyrsta sveitarfélagið sem bauð út í einu lagi byggingu skólahúsnæðis, reksturs þess og innra starf skólans. Um er að ræða nýjan leikskóla í Sjálandshverfi sem tekur til starfa haustið 2006. Verkefnið sem samið var um felst í því að einkaaðili hannar, byggir, fjármagnar, á og rekur leikskólann ásamt öllum búnaði og frágenginni lóð í 25 ár.Þriðjungur barna í leikskólum í Garðabæ er í einkareknum skólum og með skólanum í Sjálandi verður meira en helmingur barna í leikskólum í einkareknum skólum. Í þessu sambandi er rétt að vekja athygli á því að Garðabær er eina stóra sveitarfélagið sem lokar ekki leikskólum sínum yfir sumarmánuðina. Samtök atvinnulífsins nefna þetta sérstaklega á vefsíðu sinni í gær (eins og hér má lesa) en þau hafa gert könnun á sumarlokunum leikskóla í þrettán sveitarfélögunum. Garðabær hefur markað stefnu um notkun upplýsingatækni í skólum bæjarins. Allir kennarar og skólastjórnendur fá fartölvu til afnota í starfi og eiga kost á að sækja námskeið um notkun upplýsingatækni. Í hverjum skóla bæjarins starfa tveir starfsmenn við innleiðingu upplýsingatækni í skólastarfið og eru kennurum innan handar. Fyrir þremur árum samþykkti bæjarstjórn Garðabæjar heildstæða skólastefnu fyrir leikskóla, grunnskóla og tónlistarskóla sveitarfélagsins. Þar er áherslan á að koma til móts við þarfir hvers einstaklings í fyrirrúmi. Hvatt er til aukinnar fjölbreytni í rekstrarformi, hugmyndum og áherslum grunnskólanna. Skólar bæjarins geta farið ólíkar leiðir í því skyni. Í Hofsstaðaskóla hefur til dæmis verið unnið að "færnimiðuðu námi", sem svo er kallað, í stærðfræði og ensku og hefur það fengið góðar undirtektir jafnt meðal nemenda sem foreldra skólabarna. Flataskóli hefur farið svipaða leið en útfært hana á annan hátt. Í Garðaskóla er svokallað "ferðakerfi" sem gerir nemendum klefit að stunda nám í tilteknum námsgreinum á þeim hraða sem þeim hentar og geta dugmiklir nmendur til dæmis tekið framhaldsskólaáfanga í 10. bekk. Í fyrra tóku hvorki fleiri né færri en 40% allra nemenda í Garðaskóla áfanga úr FjölbrautaskólaGarðabæjar. Róttækasta skrefið sem stigið hefur verið í Garðabæ á stjórnarárum Ásdísar Höllu Bragadóttur er sú stefnumörkun bæjarstjórnarinnar að foreldrar hafi frjálst val um hvert börn þeirra sæki nám. Það gildir bæði um grunnskóla Garðabæjar og einkarekna skóla. Börn í Garðabæ eru ekki sjálfkrafa skráð í "hverfisskóla" eins og í öðrum stórum sveitarfélögum. Foreldrar verða að velja milli þeirra skóla sem starfa í bænum. Halda skólarnir opna kynningu árlega í þessu skyni. Þegar íbúar taka að flytjast inn í Sjálandshverfið nýja á næsta ári tekur nýr grunnskóli til starfa í hverfinu. Öll hönnun skólans byggir á því að stuðst verður við einstaklingsmiðaða kennsluhætti og þannig reynt að koma til móts við ólíkar þarfir nemenda. Ekki verða hefðbundnar kennslustofur heldur svokölluð heimasvæði sem hægt verður að skipa í minni einingar eftir þörfum hverju sinni. Samkomulag hefur tekist á milli skólans og Garðabæjar um kjör kennara við skólann og byggir það á ákvæði um tilraunasamninga til eins árs í kjarasamningi Kennarasambands Íslands. Verður vinnutími kennaranna eins og hjá öðrum háskólamenntuðum starfsmönnum sveitarfélaga ef það verður endanlega staðfest í samstarfsnefnd KÍ og LN. Reynsla Garðabæjar af skólamáltilraunum sem Ásdís Halla Bragadóttir og Sjálfstæðisflokkurinn í Garðabæ hafa haft forystu um virðist vera góð. Sátt er um málið í bæjarfélaginu þótt auðvitað séu skoðanir skiptar um einstök atriði. Skýringin á því hvers vegna svona vel hefur til tekist kann að vera sú að hér hefur verið gengið fumlaust og markvisst til verka. Í stað þess að blása í pólitískra lúðra hefur verið unnið að málum í samráði við íbúa og hagsmunaaðila. Full ástæða virðist vera fyrir skólamálayfirvöld í öðrum sveitarfélögum, ekki síst höfuðborginni, að kynna sér fordómalaust hina hljóðlátu skólabyltingu Ásdísar Höllu í Garðabæ.Guðmundur Magnússon -gm@frettabladid.is
„Elska skaltu náunga þinn“ – gegn rasisma, hatri og sögufölsunum öfga hægrisins Guðrún Ósk Þórudóttir Skoðun
Ósk um sérbýli, garð og rólegt umhverfi dregur fólk frá höfuðborgarsvæðinu Margrét Þóra Sæmundsdóttir Skoðun
Getur uppbyggilegur fréttaflutningur aukið velsæld í íslensku samfélagi? Ása Fríða Kjartansdóttir, Dóra Guðrún Guðmundsdóttir Skoðun
Skoðun Getur uppbyggilegur fréttaflutningur aukið velsæld í íslensku samfélagi? Ása Fríða Kjartansdóttir, Dóra Guðrún Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun „Elska skaltu náunga þinn“ – gegn rasisma, hatri og sögufölsunum öfga hægrisins Guðrún Ósk Þórudóttir skrifar
Skoðun Ósk um sérbýli, garð og rólegt umhverfi dregur fólk frá höfuðborgarsvæðinu Margrét Þóra Sæmundsdóttir skrifar
Skoðun Eru borgir barnvænar? Þétting byggðar og staða barna í skipulagi Lára Ingimundardóttir skrifar
Skoðun Ný nálgun fyrir börn með fjölþættan vanda Guðmundur Ingi Þóroddsson,Guðbjörg Sveinsdóttir skrifar
Skoðun Við stöndum með Anahitu og Elissu Valgerður Árnadóttir,Rósa Líf Darradóttir,Aldís Amah Hamilton,Þorgerður María Þorbjarnardóttir,Árni Finnsson skrifar
Skoðun Þegar undirskrift skiptir máli – um gervigreind, vottun og verðmæti mannlegra athafna Henning Arnór Úlfarsson skrifar
„Elska skaltu náunga þinn“ – gegn rasisma, hatri og sögufölsunum öfga hægrisins Guðrún Ósk Þórudóttir Skoðun
Ósk um sérbýli, garð og rólegt umhverfi dregur fólk frá höfuðborgarsvæðinu Margrét Þóra Sæmundsdóttir Skoðun
Getur uppbyggilegur fréttaflutningur aukið velsæld í íslensku samfélagi? Ása Fríða Kjartansdóttir, Dóra Guðrún Guðmundsdóttir Skoðun