Gagnrýni

Furður veraldar í nútímaheimi

Brynhildur Heiðar- og Ómarsdóttir skrifar
Listasafnið

Sigrún Eldjárn

Mál og menning



Listasafnið eftir Sigrúnu Eldjárn er lokabókin í þríleik sem segir frá Rúnari sem flytur til smáþorpsins Ásgarðs þegar faðir hans er skipaður nýr safnstjóri. Í húsinu úir og grúir af ýmiss konar undrum og furðugripum og tekin er sú ákvörðun að stofna þrjú ný söfn, forngripasafn, náttúrugripasafn og listasafn.

Í fyrstu tveimur bókum þríleiksins er sagt frá stofnun forngripa- og náttúrugripasafnsins og nú í seinustu bókinni er komið að því að stofna listasafn Ásgarðs á efstu hæð safnahússins.

Safnið í Ásgarði er svokallað Wunderkammern, söfnin sem stæðilegir greifar og hertogar viðuðu að sér á sautjándu öldinni, öld landafundanna þegar Evrópumenn sigldu alla heimskringluna og sönkuðu að sér furðugripum, furðufólki og furðulöndunum sjálfum.

Furðugripir Wunderkammern eru nú löngu horfnir inn í safnkost risastórra nútímasafna en í þessum bókaflokki gegna þeir aðalhlutverki. Sigrún leikur sér með hugmyndir hvernig við skiljum og skilgreinum heiminn, hvort að undur veraldar hverfi þegar furðugripir eru skrásettir og flokkaðir niður í mismunandi deildir fræðigreinanna.

Og Sigrún gerir þetta afskaplega skemmtilega. Ásgarður er smáheimur, þar sem nútíminn - og umheimurinn - hefur innreið sína. Óskipulagður glundroði fortíðarinnar er vandlega flokkaður samkvæmt nútímavísindareglum og þorpsbúar kynnast nýjum hugmyndum þegar söfnin laða að sér erlenda gesti.

Og ólíkt afdrifum Wunderkammern í heimi rökhyggjunnar, þá hverfa furður veraldar ekki úr Ásgarði þrátt fyrir innreið nútímans. Í fyrstu bókinni, Forngripasafninu, vaknar draugastelpan Gunnhildur til lífsins, í Náttúrugripasafninu kynnumst við flokki dverga sem býr nágrenninu og í þessari seinustu bók sleppur lítill dreki út úr einu listaverkinu og vekur til lífsins eldfjall sem spúir eldstungum og ösku yfir þorpið.

Að þessu sögðu, þá er Listasafnið lakasta bók þríleiksins. Sagan er vel skrifuð, en lesendur geta engan veginn notið hennar án þess að hafa lesið bækurnar sem á undan hafa komið. Söguhetjur eru illa kynntar og sagan er ekki nægilega vel uppbyggð til að geta haldið utan um allan þann fjölda persóna sem birtast á blaðsíðum bókarinnar.

Sögumenn eru alltof margir og Sigrún, ólíkt í fyrri tveim bókunum, fléttar söguþráðinn ekki í kringum eitt, skýrt ævintýri. Rúnar og vinir hans, systkinin Magga og Lilli, voru aðalsöguhetjurnar í fyrstu tveim bókunum en í þessari bók hverfa þau inn í fjöldann.

Hver veit, kannski getum við sagt að ringulreiðin og glundroðinn í sögunni séu viðeigandi endalok bókaflokks sem sýnir börnum að heimurinn okkar er enn undursamlegur, að furður veraldar hverfi ekki þótt við beitum á þau hávísindalegum flokkunarkenningum og skrásetningarreglum.

Og þó það er erfitt að dæma framhaldsbók sem er óskiljanleg án þess að hafi lesið þær sem á undan komu. Ég er mjög hrifin af bókaflokki Sigrúnar þegar á heildina er litið og myndi gefa honum fjórar stjörnur, en ein og sér fær Listasafnið aðeins tvær.

Niðurstaða: Hressilegur lokakafli í ævintýralegum þríleik um furður veraldar í nútímaheimi. Flókinn söguþráður og illskiljanlegur fyrir lesendur sem ekki hafa lesið fyrstu bækur bókaflokksins.










Fleiri fréttir

Sjá meira


×