Undir blikkinu á Arnarhóli

Reykjavíkurnætur

Arnaldur Indriðason

Vaka-Helgafell



Erlendur Sveinsson, hugarfóstur Arnaldar Indriðasonar, er án nokkurs vafa ástsælasti lögreglumaður sem íslenskar bókmenntir hafa alið. Eftir óviss endalok hans í Furðuströndum var mikið fagnaðarefni að heyra að hann myndi ganga í endurnýjun lífdaga og lesendur fá að kynnast honum frá upphafi starfs hans í lögreglunni í Reykjavíkurnóttum. Eftirvæntingin var því þó nokkur í upphafi lesturs og vonbrigðin þeim mun meiri þegar í ljós kemur að lesandinn kynnist Erlendi ekkert nánar.

Sá Erlendur sem við hittum í upphafi sögu er vissulega ungur að árum, 28 ára umferðarlögregluþjónn í Reykjavík, en hann er sjálfum sér líkur. Þungur, einrænn og fáskiptinn og á ekki andlegt samfélag við nokkurn mann. Hann er í einhvers konar ástarsambandi við Halldóru sem seinna verður barnsmóðir hans, en sýnir henni fálæti og virðist raunar vera slétt sama hvoru megin hryggjar hún liggur. Halldóru kynnist lesandinn sáralítið, sér hana einungis með augum Erlendar, en skilur þó betur hatur hennar á honum eftir lýsingar á drumbslegri framkomu hans í hennar garð. Ekkert nýtt kemur fram um Erlend sjálfan, hann virðist hafa fæðst fimmtugur.

Sagan hverfist um tvö mál sem verða á vegi Erlendar á næturvöktum í götulögreglunni. Hvarf giftrar konu og drukknun útigangsmanns sem lögreglan hefur þurft að hafa nokkur afskipti af og Erlendur tekið undir sinn verndarvæng. Lengi framan af er þó alls óvíst að nokkur glæpur hafi verið framinn og eftirgrennslanir Erlends eru heldur handahófskenndar, enda hefur hann enga lögsögu í málinu, rétt og slétt umferðarlöggan. Framvindan er óskaplega hæg og á köflum langdregin, það sama reifað aftur og aftur og lesandinn er farinn að hvæsa af óþolinmæði þegar loks dregur til tíðinda.

Sögusviðið er Reykjavík sumarið 1974 með áherslu á aðbúnað útigangsfólks, en ekki heldur í þeim lýsingum tekst Arnaldi eins vel upp og stundum áður. Lesandinn fær litla tilfinningu fyrir tíðarandanum og þótt skotið sé inn í textann tilvísunum til sjónvarpsþáttanna um Ironside og sjónvarpsauglýsinganna um Formica, rætt um yfirvofandi þjóðhátíð á Þingvöllum og dvalarstöðum drykkjumanna á þeim tíma lýst skilar það sér ekki í upplifun lesandans á því andrúmslofti sem sveif yfir vötnum á þeim tíma.

Sem stílisti er Arnaldur hins vegar í stöðugri framför og þótt hann nái ekki hér því flugi sem einkenndi texta Furðustranda er Reykjavíkurnætur meðal hans best skrifuðu bóka. Bygging sögunnar er sömuleiðis vönduð og það hvernig málin tvö vefast saman afskaplega fagmannlega gert.

Sennilega eiga væntingarnar sem gerðar voru til þessarar bókar sinn þátt í vonbrigðum lesandans en það breytir ekki því að þessi saga verður seint talin í hópi bestu sagna Arnaldar um Erlend.

Niðurstaða: Ágætlega skrifuð og vel byggð glæpasaga en töluvert skortir þó á spennuna og þeir lesendur sem búast við að fá nýjan vinkil á líf Erlendar verða óhjákvæmilega fyrir vonbrigðum.