Ég veit það ekki... Charlotte Böving skrifar 11. febrúar 2013 06:00 Oft finnst okkur að við ættum að vita svarið þegar við erum spurð um eitthvað. Okkur finnst við jafnvel hafa svar við öllu. Þar til dag nokkurn, þegar við áttum okkur á því að við vitum ekki allt. Við uppgötvum jafnvel að það er fæst sem við vitum með vissu. Svar jafningjans: „Ég veit það ekki, geturðu rannsakað málið og komið svo og sagt mér svarið?" Svar valdboðans: „Þú þarft ekki að vita það." Svar keppnismanneskjunnar: „Ég veit það, en ég ætla ekki að segja þér það." Það var upplifun þegar ég vann með leikstjóra nokkrum sem svaraði stundum þegar hann var spurður út í þróun uppfærslunnar: „Ég veit það ekki, hvað finnst þér?" Ég sagði það sem mér fannst og hugsaði með mér: Þvílíkt sjálfstraust! Sem leiðtogi var hann nógu öruggur með sig til þess að viðurkenna að hann var ekki alltaf viss – og eiginlega var gaman að vera spurð álits. En um leið gat það verið ergilegt. Hann átti að stýra mér! Mér fannst ég skilin eftir í kaos og fannst að hann ætti að vera sá sem leiddi mig á rétta braut. En hann svaraði því til að hann þekkti ekki leiðina, réttu brautina yrðum við að finna saman – í vinnuferlinu. Og vegna þess að honum þótti það ekki vandamál að vita ekki svarið, heldur var jákvæður og rólegur, vissi ég að mig langaði að fylgja honum. Ég treysti honum. Seinna hef ég lesið um þá aðferð stjórnunar sem hann líklega stundaði (trúlega án þess að gera sér grein fyrir því sjálfur) og ég held að hann hafi beitt þeirri aðferð sem kallast þjónandi forysta. Stjórnunaraðferð sem er byggð meðal annars á tillitssemi og sameiginlegri hugsjón. Í mjög grófum dráttum má stilla upp þessari aðferð sem andstæðu annarra stjórnunarforma: Aðferð valdboðsins: „Ég ræð og ef þú fylgir mér ekki – þá drep ég þig." Aðferð lýðræðisins: „Ég er kjörin(n) til þess að ráða, sem þýðir að ég hef rétt fyrir mér og þú rangt... En þar sem ég get ekki drepið þig, getum við kannski hist í bakherberginu og leitað lausna. – En ekki segja neinum frá því... shhh." Hvorugt þessara stjórnunarforma getur sagt: „Ég veit það ekki – hvað finnst þér?" Það var sagt um Sókrates að hann væri mesti spekingur Aþenu vegna þess að „hann vissi að hann vissi ekki neitt". En hann var líka dæmdur til dauða. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Charlotte Böving Mest lesið Græðgin er komin út fyrir öll mörk Sigurjón Þórðarson Skoðun Fræðsluskylda í stað skólaskyldu Eldur Smári Kristinsson Skoðun Heilbrigðiskerfið logar og er að hrynja: Þú áttir betra skilið Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Þetta lítur ekki vel út Jón Ingi Hákonarson Skoðun Ungt fólk er að missa trúna á stjórnmálum – og um leið á framtíðinni París Anna Bergmann Skoðun Ríkisstjórn með útgjaldablæti er vandamál fyrir fólkið í landinu Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir Skoðun Glæðing vonar - ekki hjúkrunargreiningin Karen Ósk Björnsdóttir Skoðun Væri ekki í lagi að gefa Sjálfstæðisflokknum, Framsóknarflokknum og Vinstri-grænum frí? Kjartan Eggertsson Skoðun Máttur orðanna: Breyting á orðavali getur breytt hugarfarinu Ingrid Kuhlman Skoðun Grasker mannréttinda á degi hinna framliðnu Anna Kristín Jensdóttir Skoðun
Oft finnst okkur að við ættum að vita svarið þegar við erum spurð um eitthvað. Okkur finnst við jafnvel hafa svar við öllu. Þar til dag nokkurn, þegar við áttum okkur á því að við vitum ekki allt. Við uppgötvum jafnvel að það er fæst sem við vitum með vissu. Svar jafningjans: „Ég veit það ekki, geturðu rannsakað málið og komið svo og sagt mér svarið?" Svar valdboðans: „Þú þarft ekki að vita það." Svar keppnismanneskjunnar: „Ég veit það, en ég ætla ekki að segja þér það." Það var upplifun þegar ég vann með leikstjóra nokkrum sem svaraði stundum þegar hann var spurður út í þróun uppfærslunnar: „Ég veit það ekki, hvað finnst þér?" Ég sagði það sem mér fannst og hugsaði með mér: Þvílíkt sjálfstraust! Sem leiðtogi var hann nógu öruggur með sig til þess að viðurkenna að hann var ekki alltaf viss – og eiginlega var gaman að vera spurð álits. En um leið gat það verið ergilegt. Hann átti að stýra mér! Mér fannst ég skilin eftir í kaos og fannst að hann ætti að vera sá sem leiddi mig á rétta braut. En hann svaraði því til að hann þekkti ekki leiðina, réttu brautina yrðum við að finna saman – í vinnuferlinu. Og vegna þess að honum þótti það ekki vandamál að vita ekki svarið, heldur var jákvæður og rólegur, vissi ég að mig langaði að fylgja honum. Ég treysti honum. Seinna hef ég lesið um þá aðferð stjórnunar sem hann líklega stundaði (trúlega án þess að gera sér grein fyrir því sjálfur) og ég held að hann hafi beitt þeirri aðferð sem kallast þjónandi forysta. Stjórnunaraðferð sem er byggð meðal annars á tillitssemi og sameiginlegri hugsjón. Í mjög grófum dráttum má stilla upp þessari aðferð sem andstæðu annarra stjórnunarforma: Aðferð valdboðsins: „Ég ræð og ef þú fylgir mér ekki – þá drep ég þig." Aðferð lýðræðisins: „Ég er kjörin(n) til þess að ráða, sem þýðir að ég hef rétt fyrir mér og þú rangt... En þar sem ég get ekki drepið þig, getum við kannski hist í bakherberginu og leitað lausna. – En ekki segja neinum frá því... shhh." Hvorugt þessara stjórnunarforma getur sagt: „Ég veit það ekki – hvað finnst þér?" Það var sagt um Sókrates að hann væri mesti spekingur Aþenu vegna þess að „hann vissi að hann vissi ekki neitt". En hann var líka dæmdur til dauða.
Ríkisstjórn með útgjaldablæti er vandamál fyrir fólkið í landinu Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir Skoðun
Væri ekki í lagi að gefa Sjálfstæðisflokknum, Framsóknarflokknum og Vinstri-grænum frí? Kjartan Eggertsson Skoðun
Ríkisstjórn með útgjaldablæti er vandamál fyrir fólkið í landinu Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir Skoðun
Væri ekki í lagi að gefa Sjálfstæðisflokknum, Framsóknarflokknum og Vinstri-grænum frí? Kjartan Eggertsson Skoðun