Fjórar leiðir að lægra vöruverði Ólafur Þ. Stephensen skrifar 3. apríl 2013 06:00 Vöruverð í landinu var til umræðu á aðalfundi Samtaka verzlunar og þjónustu (SVÞ) fyrir páska, enda standa mörg spjót á verzluninni í landinu, nú þegar verðbólgan lætur enn og aftur á sér kræla. Margrét Kristmannsdóttir, formaður SVÞ, kveinkaði sér á fundinum undan verðlagseftirlitsátaki Alþýðusambandsins, Vertu á verði, sem ætlað er til að vekja athygli á verðhækkunum og veita verzlunar- og þjónustufyrirtækjum aðhald. Slíkt aðhald er af hinu góða, en hitt er rétt sem Margrét benti á, að það er ákveðinn tvískinnungur í því fólginn af hálfu ASÍ að skamma verzlunarfyrirtæki fyrir að velta út í verðlagið óraunhæfum launahækkunum síðustu kjarasamninga, sem þau sögðust strax í upphafi ekki hafa efni á. Ein leið til að halda verðbólgunni í skefjum er klárlega sú að gera skynsamlega kjarasamninga. Aðra leið til að tryggja verðstöðugleika til lengri tíma kom formaður SVÞ líka inn á; að skipta um gjaldmiðil og losna við krónuna sem "heldur verðgildi sínu verr en Matadorpeningur". Lækkun gengis krónunnar á drjúgan hluta í verðhækkunum, sem dunið hafa á landsmönnum að undanförnu. Þeir sem dásama sveigjanleika krónunnar eru um leið að segja að þeir vilji viðhalda þessum verðbólguvaka. Þriðja leiðin sem Margrét gerði að umtalsefni er lækkun á tollum á landbúnaðarvörur, sem eru talsverður hluti af innkaupum heimilanna. Hún hefur rétt fyrir sér í því að tilraunir til að hrófla við ofurtollunum, sem lagðir eru á innfluttar búvörur, rekast iðulega á varnarmúr, sem er samsettur úr vel skipulögðum hagsmunasamtökum og að því er virðist öllum stjórnmálaflokkum. Það má gera athugasemdir við þá útreikninga sem formaður SVÞ kastaði fram, eins og fulltrúar landbúnaðarins hafa gert undanfarna daga, en enginn vafi leikur á að afnám tollanna myndi auka samkeppni við innlendan landbúnað og lækka verðið – annars væru hagsmunahóparnir ekki á móti því. Það væri góð byrjun að afnema tolla á kjúklinga- og svínakjöti, því að eins og Margrét benti á er sú framleiðsla tollvernduð þrátt fyrir að hún eigi fátt sameiginlegt með hefðbundnum landbúnaði hér á landi. Það eru engin rök fyrir að vernda verksmiðjuframleiðslu fyrir erlendri samkeppni. Ef svína- og kjúklingaframleiðendur hafa rétt fyrir sér í því að vara þeirra sé betri og hollari en sú innflutta, hafa þeir varla miklar áhyggjur af að tollarnir fari. Í grein hér í blaðinu á skírdag dró Erna Bjarnadóttir, hagfræðingur Bændasamtakanna, í efa að afnám tolla myndi lækka vöruverð mikið. "Spyrja má hvort verslunin eigi ekki aðra og nærtækari möguleika til að færa heimilunum slíkan sparnað. Afgreiðslutími verslana er t.d. óvíða jafnlangur og þekkist hér á landi og fjárfesting í verslunarhúsnæði er mikil," skrifaði Erna. Nú útilokar það að sjálfsögðu ekki afnám tollverndarinnar þótt verzlunin eigi aðra möguleika á að hagræða og lækka þannig verð. Bezt er að sjálfsögðu að gera hvort tveggja. En Erna vekur athygli á fjórðu leiðinni sem á að fara að því að lækka vöruverð. Í McKinsey-skýrslunni á dögunum var vakin athygli á því að framleiðni í verzlun og þjónustu á Íslandi er afleit og verzlunarhúsnæði alltof stórt. Ein leið til að halda niðri vöruverði er að taka á þeim vanda – og þar þurfa samtök eins og SVÞ að horfa í eigin barm. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ólafur Stephensen Mest lesið Grasker mannréttinda á degi hinna framliðnu Anna Kristín Jensdóttir Skoðun Treystir þú konum? Hópur 72 kvenna úr sex stjórnmálaflokkum Skoðun Heilbrigðiskerfið logar og er að hrynja: Þú áttir betra skilið Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Fræðsluskylda í stað skólaskyldu Eldur Smári Kristinsson Skoðun Græðgin er komin út fyrir öll mörk Sigurjón Þórðarson Skoðun Ummæli borgarstjóra og óbragð í munni Kristín Björnsdóttir Skoðun Að vera ung kona á Íslandi árið 2024 Eden Ósk Eyjólfsdóttir Skoðun Hvaða aukna aðgengi, Willum Þór? Trausti Breiðfjörð Magnússon Skoðun Þegar Vestfjörðum gengur vel, gengur Íslandi vel Jón Páll Hreinsson Skoðun Ungt fólk er að missa trúna á stjórnmálum – og um leið á framtíðinni París Anna Bergmann Skoðun
Vöruverð í landinu var til umræðu á aðalfundi Samtaka verzlunar og þjónustu (SVÞ) fyrir páska, enda standa mörg spjót á verzluninni í landinu, nú þegar verðbólgan lætur enn og aftur á sér kræla. Margrét Kristmannsdóttir, formaður SVÞ, kveinkaði sér á fundinum undan verðlagseftirlitsátaki Alþýðusambandsins, Vertu á verði, sem ætlað er til að vekja athygli á verðhækkunum og veita verzlunar- og þjónustufyrirtækjum aðhald. Slíkt aðhald er af hinu góða, en hitt er rétt sem Margrét benti á, að það er ákveðinn tvískinnungur í því fólginn af hálfu ASÍ að skamma verzlunarfyrirtæki fyrir að velta út í verðlagið óraunhæfum launahækkunum síðustu kjarasamninga, sem þau sögðust strax í upphafi ekki hafa efni á. Ein leið til að halda verðbólgunni í skefjum er klárlega sú að gera skynsamlega kjarasamninga. Aðra leið til að tryggja verðstöðugleika til lengri tíma kom formaður SVÞ líka inn á; að skipta um gjaldmiðil og losna við krónuna sem "heldur verðgildi sínu verr en Matadorpeningur". Lækkun gengis krónunnar á drjúgan hluta í verðhækkunum, sem dunið hafa á landsmönnum að undanförnu. Þeir sem dásama sveigjanleika krónunnar eru um leið að segja að þeir vilji viðhalda þessum verðbólguvaka. Þriðja leiðin sem Margrét gerði að umtalsefni er lækkun á tollum á landbúnaðarvörur, sem eru talsverður hluti af innkaupum heimilanna. Hún hefur rétt fyrir sér í því að tilraunir til að hrófla við ofurtollunum, sem lagðir eru á innfluttar búvörur, rekast iðulega á varnarmúr, sem er samsettur úr vel skipulögðum hagsmunasamtökum og að því er virðist öllum stjórnmálaflokkum. Það má gera athugasemdir við þá útreikninga sem formaður SVÞ kastaði fram, eins og fulltrúar landbúnaðarins hafa gert undanfarna daga, en enginn vafi leikur á að afnám tollanna myndi auka samkeppni við innlendan landbúnað og lækka verðið – annars væru hagsmunahóparnir ekki á móti því. Það væri góð byrjun að afnema tolla á kjúklinga- og svínakjöti, því að eins og Margrét benti á er sú framleiðsla tollvernduð þrátt fyrir að hún eigi fátt sameiginlegt með hefðbundnum landbúnaði hér á landi. Það eru engin rök fyrir að vernda verksmiðjuframleiðslu fyrir erlendri samkeppni. Ef svína- og kjúklingaframleiðendur hafa rétt fyrir sér í því að vara þeirra sé betri og hollari en sú innflutta, hafa þeir varla miklar áhyggjur af að tollarnir fari. Í grein hér í blaðinu á skírdag dró Erna Bjarnadóttir, hagfræðingur Bændasamtakanna, í efa að afnám tolla myndi lækka vöruverð mikið. "Spyrja má hvort verslunin eigi ekki aðra og nærtækari möguleika til að færa heimilunum slíkan sparnað. Afgreiðslutími verslana er t.d. óvíða jafnlangur og þekkist hér á landi og fjárfesting í verslunarhúsnæði er mikil," skrifaði Erna. Nú útilokar það að sjálfsögðu ekki afnám tollverndarinnar þótt verzlunin eigi aðra möguleika á að hagræða og lækka þannig verð. Bezt er að sjálfsögðu að gera hvort tveggja. En Erna vekur athygli á fjórðu leiðinni sem á að fara að því að lækka vöruverð. Í McKinsey-skýrslunni á dögunum var vakin athygli á því að framleiðni í verzlun og þjónustu á Íslandi er afleit og verzlunarhúsnæði alltof stórt. Ein leið til að halda niðri vöruverði er að taka á þeim vanda – og þar þurfa samtök eins og SVÞ að horfa í eigin barm.