Skáldkonur eru drottningar í hópi karla Jakob Bjarnar Grétarsson skrifar 9. nóvember 2013 09:00 Þórunn Erlu Valdimarsdóttir „Við erum drottningar. Helga Kress segir að það sé sígild náttúrleg regla í karlahópi: Ein drottning, margir karlar – við erum á valdi boðefnanna DNA og lífsögunnar, ekki bara menningarinnar,“ segir Þórunn Erlu Valdimarsdóttir rithöfundur. Blaðamaður Fréttablaðsins efndi til hringborðsumræðna í litlu horni á Facebook-vegg Friðriku Benónýsdóttur, menningarritstjóra blaðsins og gagnrýnanda, um stöðu kvenna á bókamarkaði. Friðrika gaf upp boltann með því að segjast hafa rekið augun í að skáldkonur þykist koma af fjöllum vegna kynjahalla í bókaútgáfu. Henni þykir heimskulegt að heimta jöfn kynjahlutföll í bókaumfjöllun þegar staðan er eins og hún er í útgáfunni. „Það er nefnilega voðalega andhælislegt að taka viðtal við konu sem einu sinni skrifaði ljóð á servéttu á fylleríi í staðinn fyrir að tala við Sjón, Kalman, Gandra og alla þá kalla, bara til að blessaður kynjakvótinn haldist nú.“ Egill Helgason, umsjónarmaður Kiljunnar í Ríkissjónvarpinu, tekur í sama streng og segir: „Það er áberandi hvað eru fleiri bækur eftir karla þessi jólin - og ekki mikið sem við getum gert í því sem fjöllum um bækurnar.“ Þórunn segir það rétt að umkvartanir um færri bækur eftir konur eigi ekki að byrja á borði Friðriku. Hún segir það stílbragð að þykjast hissa. Hún segist vita allt um þetta og hörmungina alla tíð í HÍ í sagnfræðinni; ein kona og 13 karlar. „Man þegar vinur fullyrti við mig að það væru engir góðir kvenrithöfundar til, þess vegna væri (þá) svo fáum konum boðið á bókmenntahátíð – mér varð illt.“ Þórunn segir að það þurfi að hvetja og ydda stelpur ... „því þær vantar flestar líffræðilega kjark og þor – það heitir testosterón og er æði – DNA-guðinn á eggjatíma hannaði okkur þannig að við erum svo fokking blíðar og duglausar í stríðum – frenjurnar innra með okkur brjótast fram þegar við erum 50 plús.“ Vigdís Grímsdóttir rithöfundur átti leið hjá og skutlar inn athugasemd sem vekur kátínu við borðið: „Skáldkonuskorturinn er Agli, Friðriku og ýmsum öðrum ónefndum að kenna. Það er ekki spurning.“ Eva „norn“ Hauksdóttir gerði einhverju sinni kynjafræðilega úttekt á stöðu bloggara, þeirra sem skrifa reglulega um þjóðfélagsmál, og komst að því að mikill meirihluti þeirra er karlkyns. Í ljósi þess mætti hugsanlega ætla að ástæður þess að færri verk eftir konur byggist einfaldlega á þeirri staðreynd að færri handrit eftir konur berist til útgefenda. Kristín Ómarsdóttir rithöfundur gefur ekki mikið fyrir það. „Í sambandi við 90% karlkyns bloggara þá er þetta svona ritvöllur sem karlar bjuggu til og minnir svoldið á krárnar á pínulitlum eyjum þar sem karlar sitja og ræða málin allan daginn og drekka te á meðan konurnar vefa teppi og hugsa um allt. Eða gera allt.“ Hvorki Vigdís né Kristín vilja þó svara þeirri spurningu hvort þær hafi þurft að gjalda kynferðis síns á rithöfundaferli sínum sem sannarlega má heita glæstur. En Þórunn svarar fyrir þær með drottningarhugmyndinni sem hún kennir við Helgu Kress. Hjá Bryndísi Loftsdóttur hjá Félagi bókaútgefenda fengust þær upplýsingar að hlutföll kynja höfunda íslenskra skáldverka væru eftirfarandi: „Það eru 54 bækur í kaflanum Íslensk skáldverk í Bókatíðindum sem nú eru í prentun. n 2 höfundar skrifa undir dulnefni n 1 bók með tvo höfunda, karl og konu n 1 bók með fimm höfunda – allt konur n 1 bók með 13 höfunda, 4 karla og 9 konur Ef frá eru taldar ofangreindar 5 bækur þá er staðan svona: n 36 karlar – 73,5% n 13 konur – 26,5% Staðan batnar hins vegar örlítið ef höfundar efstu fimm bókanna eru taldir með en gert er ráð fyrir að höfundarnir sem skrifa undir dulnefni séu karlkyns: n 42 karlar – 60% n 28 konur – 40%“ Menning Mest lesið Stjörnulífið: Sjóðheitar stjörnur í fimbulkulda Lífið Má gæi úr Húsasmiðjunni vera á listanum þínum? Lífið Dóttir Anítu og Hafþórs komin í heiminn Lífið Helgi Björns tryllti lýðinn á 40 ára afmæli Gagnrýni Ferðast umhverfis jörðina á 38 dögum Lífið Tara Sif og Elfar selja íbúðina Lífið Ragga Sveins snýr aftur til Íslands Lífið Innlit í nýuppgerða íbúð Kára Sverris Lífið Reykti pabba sinn Lífið Ísak og Karítas orðin foreldrar eftir bráðakeisara Lífið Fleiri fréttir Leikstjóri Forrest Gump mættur til Reykjavíkur 52 ár á milli þeirra og þrjár bækur Ballettdansarinn Vladimir Shklyarov látinn Einar og Sigga á Grund gerð að heiðurslistamönnum Skaðlegt geðheilsunni að reyna að geðjast öðrum Leikfélag Hafnarfjarðar lagt niður Víkingur Heiðar tilnefndur til Grammy-verðlauna Frambjóðendur, sjónvarpsstjörnur og gamlir félagar fögnuðu með Geir Setja upp árekstur og hefja saman rekstur „Þetta eru mjög vondir samningar við Storytel“ Varpa ljósi á mikilvægi og gæði íslenskrar hönnunar „Við þurfum öll að halda í barnið innra með okkur“ Menningarritstjóri ráðinn framkvæmdastjóri Fullt út úr dyrum þegar Eiríkur Bergmann kynnti ferðafélagann Tínu Hvað gerist þegar Laddi hittir Eirík Fjalar, Skrám og Elsu Lund? „Alltaf að fylgja hjartanu í stað þess að velja einföldu leiðina“ Usli og glæsileiki á Kjarvalsstöðum Valgeir sár og Bubbi og Bó hneykslaðir Stappfullt á eina stærstu menningarhátíð ársins Sjóðheitt menningarrými á Baldursgötu Asifa Majid hlýtur Vigdísarverðlaunin 2024 Bjarni Ben fagnaði 140 ára afmæli Listasafns Íslands Han Kang hlýtur bókmenntaverðlaun Nóbels Bein útsending: Hver hlýtur bókmenntaverðlaun Nóbels? „Þetta er móðgun gegn Íslandi“ Henti listaverkinu í ruslið Kúltúrkettir landsins létu sig ekki vanta í Portið „Hrátt háþróað krass, langt leitt krot“ Bjóða landsmönnum nauðbeygð til messu Allt í banönum á Brút Sjá meira
„Við erum drottningar. Helga Kress segir að það sé sígild náttúrleg regla í karlahópi: Ein drottning, margir karlar – við erum á valdi boðefnanna DNA og lífsögunnar, ekki bara menningarinnar,“ segir Þórunn Erlu Valdimarsdóttir rithöfundur. Blaðamaður Fréttablaðsins efndi til hringborðsumræðna í litlu horni á Facebook-vegg Friðriku Benónýsdóttur, menningarritstjóra blaðsins og gagnrýnanda, um stöðu kvenna á bókamarkaði. Friðrika gaf upp boltann með því að segjast hafa rekið augun í að skáldkonur þykist koma af fjöllum vegna kynjahalla í bókaútgáfu. Henni þykir heimskulegt að heimta jöfn kynjahlutföll í bókaumfjöllun þegar staðan er eins og hún er í útgáfunni. „Það er nefnilega voðalega andhælislegt að taka viðtal við konu sem einu sinni skrifaði ljóð á servéttu á fylleríi í staðinn fyrir að tala við Sjón, Kalman, Gandra og alla þá kalla, bara til að blessaður kynjakvótinn haldist nú.“ Egill Helgason, umsjónarmaður Kiljunnar í Ríkissjónvarpinu, tekur í sama streng og segir: „Það er áberandi hvað eru fleiri bækur eftir karla þessi jólin - og ekki mikið sem við getum gert í því sem fjöllum um bækurnar.“ Þórunn segir það rétt að umkvartanir um færri bækur eftir konur eigi ekki að byrja á borði Friðriku. Hún segir það stílbragð að þykjast hissa. Hún segist vita allt um þetta og hörmungina alla tíð í HÍ í sagnfræðinni; ein kona og 13 karlar. „Man þegar vinur fullyrti við mig að það væru engir góðir kvenrithöfundar til, þess vegna væri (þá) svo fáum konum boðið á bókmenntahátíð – mér varð illt.“ Þórunn segir að það þurfi að hvetja og ydda stelpur ... „því þær vantar flestar líffræðilega kjark og þor – það heitir testosterón og er æði – DNA-guðinn á eggjatíma hannaði okkur þannig að við erum svo fokking blíðar og duglausar í stríðum – frenjurnar innra með okkur brjótast fram þegar við erum 50 plús.“ Vigdís Grímsdóttir rithöfundur átti leið hjá og skutlar inn athugasemd sem vekur kátínu við borðið: „Skáldkonuskorturinn er Agli, Friðriku og ýmsum öðrum ónefndum að kenna. Það er ekki spurning.“ Eva „norn“ Hauksdóttir gerði einhverju sinni kynjafræðilega úttekt á stöðu bloggara, þeirra sem skrifa reglulega um þjóðfélagsmál, og komst að því að mikill meirihluti þeirra er karlkyns. Í ljósi þess mætti hugsanlega ætla að ástæður þess að færri verk eftir konur byggist einfaldlega á þeirri staðreynd að færri handrit eftir konur berist til útgefenda. Kristín Ómarsdóttir rithöfundur gefur ekki mikið fyrir það. „Í sambandi við 90% karlkyns bloggara þá er þetta svona ritvöllur sem karlar bjuggu til og minnir svoldið á krárnar á pínulitlum eyjum þar sem karlar sitja og ræða málin allan daginn og drekka te á meðan konurnar vefa teppi og hugsa um allt. Eða gera allt.“ Hvorki Vigdís né Kristín vilja þó svara þeirri spurningu hvort þær hafi þurft að gjalda kynferðis síns á rithöfundaferli sínum sem sannarlega má heita glæstur. En Þórunn svarar fyrir þær með drottningarhugmyndinni sem hún kennir við Helgu Kress. Hjá Bryndísi Loftsdóttur hjá Félagi bókaútgefenda fengust þær upplýsingar að hlutföll kynja höfunda íslenskra skáldverka væru eftirfarandi: „Það eru 54 bækur í kaflanum Íslensk skáldverk í Bókatíðindum sem nú eru í prentun. n 2 höfundar skrifa undir dulnefni n 1 bók með tvo höfunda, karl og konu n 1 bók með fimm höfunda – allt konur n 1 bók með 13 höfunda, 4 karla og 9 konur Ef frá eru taldar ofangreindar 5 bækur þá er staðan svona: n 36 karlar – 73,5% n 13 konur – 26,5% Staðan batnar hins vegar örlítið ef höfundar efstu fimm bókanna eru taldir með en gert er ráð fyrir að höfundarnir sem skrifa undir dulnefni séu karlkyns: n 42 karlar – 60% n 28 konur – 40%“
Menning Mest lesið Stjörnulífið: Sjóðheitar stjörnur í fimbulkulda Lífið Má gæi úr Húsasmiðjunni vera á listanum þínum? Lífið Dóttir Anítu og Hafþórs komin í heiminn Lífið Helgi Björns tryllti lýðinn á 40 ára afmæli Gagnrýni Ferðast umhverfis jörðina á 38 dögum Lífið Tara Sif og Elfar selja íbúðina Lífið Ragga Sveins snýr aftur til Íslands Lífið Innlit í nýuppgerða íbúð Kára Sverris Lífið Reykti pabba sinn Lífið Ísak og Karítas orðin foreldrar eftir bráðakeisara Lífið Fleiri fréttir Leikstjóri Forrest Gump mættur til Reykjavíkur 52 ár á milli þeirra og þrjár bækur Ballettdansarinn Vladimir Shklyarov látinn Einar og Sigga á Grund gerð að heiðurslistamönnum Skaðlegt geðheilsunni að reyna að geðjast öðrum Leikfélag Hafnarfjarðar lagt niður Víkingur Heiðar tilnefndur til Grammy-verðlauna Frambjóðendur, sjónvarpsstjörnur og gamlir félagar fögnuðu með Geir Setja upp árekstur og hefja saman rekstur „Þetta eru mjög vondir samningar við Storytel“ Varpa ljósi á mikilvægi og gæði íslenskrar hönnunar „Við þurfum öll að halda í barnið innra með okkur“ Menningarritstjóri ráðinn framkvæmdastjóri Fullt út úr dyrum þegar Eiríkur Bergmann kynnti ferðafélagann Tínu Hvað gerist þegar Laddi hittir Eirík Fjalar, Skrám og Elsu Lund? „Alltaf að fylgja hjartanu í stað þess að velja einföldu leiðina“ Usli og glæsileiki á Kjarvalsstöðum Valgeir sár og Bubbi og Bó hneykslaðir Stappfullt á eina stærstu menningarhátíð ársins Sjóðheitt menningarrými á Baldursgötu Asifa Majid hlýtur Vigdísarverðlaunin 2024 Bjarni Ben fagnaði 140 ára afmæli Listasafns Íslands Han Kang hlýtur bókmenntaverðlaun Nóbels Bein útsending: Hver hlýtur bókmenntaverðlaun Nóbels? „Þetta er móðgun gegn Íslandi“ Henti listaverkinu í ruslið Kúltúrkettir landsins létu sig ekki vanta í Portið „Hrátt háþróað krass, langt leitt krot“ Bjóða landsmönnum nauðbeygð til messu Allt í banönum á Brút Sjá meira