Léttara regluverk Ólafur Þ. Stephensen skrifar 16. nóvember 2013 06:00 Sigmundur Davíð Gunnlaugsson forsætisráðherra lagði í byrjun vikunnar fram þarft frumvarp á Alþingi. Það fjallar um aðgerðir til að draga úr reglubyrði atvinnulífsins og efla samkeppni. Meiningin er að standa betur að undirbúningi löggjafar þannig að hún verði ekki til þess að leggja óþarfar byrðar og skriffinnsku á fyrirtækin í landinu. Nú fer ekki á milli mála að reglur eru nauðsynlegar til að passa upp á alls konar almannahagsmuni, til dæmis að vernda umhverfið og heilsu fólks og tryggja hag neytenda. En það er jafnljóst að opinbert regluverk er á sumum sviðum komið út í öfgar og flækjurnar áreiðanlega ekki nauðsynlegar til að tryggja almannahagsmuni. Við þekkjum ýmis dæmi um slíkt. Viðskiptaráð hefur til dæmis ítrekað á undanförnum árum vakið athygli á því hversu fáránlega dýrt er og flókið að koma af stað einföldum rekstri eins og litlu kaffihúsi eða bar. Til þess þarf fimm opinber leyfi og vel á fjórða tug vottorða. Kostnaðurinn við pappírana er mörg hundruð þúsund krónur. Verðandi veitingamenn þurfa að þvælast þvers og kruss um frumskóg opinberra stofnana og eftirlitsaðila og heimsækja suma oftar en einu sinni. Sennilega var ekki meining löggjafans að hafa þetta svona, en af því að heildarsýnina skortir og fáir hafa velt fyrir sér hvernig mismunandi lög og reglur spila saman endar regluverkið með að verða svona fráleitlega flókið og þungt í vöfum. Skrifræði af þessu tagi getur hreinlega latt fólk til að stofna fyrirtæki og láta að sér kveða í atvinnulífinu. Það segir sig líka sjálft að lítil fyrirtæki bera hlutfallslega miklu meiri fyrirhöfn og kostnað af flóknu regluverki en þau stóru. Ætlunin með frumvarpi forsætisráðherra er að leita „einfaldra, skilvirkra og hagkvæmra leiða til að ná fram samfélagslegum markmiðum.“ Það getur þýtt að ekki þurfi endilega alltaf nýja lagasetningu til, heldur sé hægt að ná markmiðunum með öðrum leiðum. Sömuleiðis er meiningin að festa í sessi þá meginreglu að innleiða ekki íþyngjandi reglu nema önnur slík víki þá í staðinn. Í þessum tilgangi á að stofna óháð ráð, svokallað regluráð, sem á að vera stjórnvöldum til ráðgjafar um hvernig eigi að ná þessum markmiðum. Ráðuneyti, ríkisstofnanir og sveitarfélög eiga að bera undir ráðið allar lagabreytingar og breytingar á stjórnvaldsfyrirmælum sem hafa áhrif á atvinnulíf og samkeppni. Athugasemdir ráðsins eiga svo að birtast með frumvörpum þegar þau koma til kasta Alþingis. Mikið af löggjöf sem snertir atvinnulífið kemur til okkar frá Evrópusambandinu í gegnum EES-samninginn. Ráðið mun ekki geta haft miklar skoðanir á meiripartinum af henni, en í sumum tilvikum er þó svigrúm til að ganga skemmra en tilskipanir ESB kveða á um. Slíkt dæmi hefur verið í fréttum nýlega; löggjöf um að olíufélög verði að blanda lífrænu eldsneyti í olíuna hefði ekki þurft að taka gildi fyrr en eftir sjö ár. Slíkan frest hefði að sjálfsögðu átt að nýta. Almennt er það góð nálgun að undirbúa löggjöf betur þannig að hún sé einfaldari, gegnsærri og minna íþyngjandi. Það er rétt að byrja á atvinnulífinu, en það sama á að sjálfsögðu við um ýmis lög og reglur sem snerta daglegt líf borgaranna. Þar má einfalda ýmislegt. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ólafur Stephensen Mest lesið Sjálfstæðismenn boða víst skattalækkanir á þá efnamestu Haukur V. Alfreðsson Skoðun Almageddon? Eyþór Kristleifsson Skoðun Viltu borga 200 þús á mánuði eða 600 þús á mánuði af íbúðinni? Hildur Þórðardóttir Skoðun Fellur helsti stuðningsmaður menningarmála af þingi? Magnús Logi Kristinsson Skoðun ESB kærir sig ekkert um Ísland í jólagjöf Ole Anton Bieltvedt Skoðun Það sem ekki má fjalla um fyrir kosningar til Alþingis Árni Jensson Skoðun Betri Strætó 2025 og (svo) Borgarlína Dagur B. Eggertsson Skoðun Vímuefnið VONÍUM Haraldur Ingi Haraldsson Skoðun Afvegaleidd umræða um áskoranir heilbrigðiskerfisins Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir Skoðun Svartir föstudagar í boði íslenskra stjórnvalda Haukur Guðmundsson Skoðun
Sigmundur Davíð Gunnlaugsson forsætisráðherra lagði í byrjun vikunnar fram þarft frumvarp á Alþingi. Það fjallar um aðgerðir til að draga úr reglubyrði atvinnulífsins og efla samkeppni. Meiningin er að standa betur að undirbúningi löggjafar þannig að hún verði ekki til þess að leggja óþarfar byrðar og skriffinnsku á fyrirtækin í landinu. Nú fer ekki á milli mála að reglur eru nauðsynlegar til að passa upp á alls konar almannahagsmuni, til dæmis að vernda umhverfið og heilsu fólks og tryggja hag neytenda. En það er jafnljóst að opinbert regluverk er á sumum sviðum komið út í öfgar og flækjurnar áreiðanlega ekki nauðsynlegar til að tryggja almannahagsmuni. Við þekkjum ýmis dæmi um slíkt. Viðskiptaráð hefur til dæmis ítrekað á undanförnum árum vakið athygli á því hversu fáránlega dýrt er og flókið að koma af stað einföldum rekstri eins og litlu kaffihúsi eða bar. Til þess þarf fimm opinber leyfi og vel á fjórða tug vottorða. Kostnaðurinn við pappírana er mörg hundruð þúsund krónur. Verðandi veitingamenn þurfa að þvælast þvers og kruss um frumskóg opinberra stofnana og eftirlitsaðila og heimsækja suma oftar en einu sinni. Sennilega var ekki meining löggjafans að hafa þetta svona, en af því að heildarsýnina skortir og fáir hafa velt fyrir sér hvernig mismunandi lög og reglur spila saman endar regluverkið með að verða svona fráleitlega flókið og þungt í vöfum. Skrifræði af þessu tagi getur hreinlega latt fólk til að stofna fyrirtæki og láta að sér kveða í atvinnulífinu. Það segir sig líka sjálft að lítil fyrirtæki bera hlutfallslega miklu meiri fyrirhöfn og kostnað af flóknu regluverki en þau stóru. Ætlunin með frumvarpi forsætisráðherra er að leita „einfaldra, skilvirkra og hagkvæmra leiða til að ná fram samfélagslegum markmiðum.“ Það getur þýtt að ekki þurfi endilega alltaf nýja lagasetningu til, heldur sé hægt að ná markmiðunum með öðrum leiðum. Sömuleiðis er meiningin að festa í sessi þá meginreglu að innleiða ekki íþyngjandi reglu nema önnur slík víki þá í staðinn. Í þessum tilgangi á að stofna óháð ráð, svokallað regluráð, sem á að vera stjórnvöldum til ráðgjafar um hvernig eigi að ná þessum markmiðum. Ráðuneyti, ríkisstofnanir og sveitarfélög eiga að bera undir ráðið allar lagabreytingar og breytingar á stjórnvaldsfyrirmælum sem hafa áhrif á atvinnulíf og samkeppni. Athugasemdir ráðsins eiga svo að birtast með frumvörpum þegar þau koma til kasta Alþingis. Mikið af löggjöf sem snertir atvinnulífið kemur til okkar frá Evrópusambandinu í gegnum EES-samninginn. Ráðið mun ekki geta haft miklar skoðanir á meiripartinum af henni, en í sumum tilvikum er þó svigrúm til að ganga skemmra en tilskipanir ESB kveða á um. Slíkt dæmi hefur verið í fréttum nýlega; löggjöf um að olíufélög verði að blanda lífrænu eldsneyti í olíuna hefði ekki þurft að taka gildi fyrr en eftir sjö ár. Slíkan frest hefði að sjálfsögðu átt að nýta. Almennt er það góð nálgun að undirbúa löggjöf betur þannig að hún sé einfaldari, gegnsærri og minna íþyngjandi. Það er rétt að byrja á atvinnulífinu, en það sama á að sjálfsögðu við um ýmis lög og reglur sem snerta daglegt líf borgaranna. Þar má einfalda ýmislegt.