Hefur talað inn í samtímann í 150 ár 22. nóvember 2013 11:00 "Verne er stundum kallaður fyrsti vísindaskáldsöguhöfundurinn og í mínum huga er þetta sígilt ævintýri,“ segir Friðrik. Fréttablaðið/Daníel Ferðin að miðju jarðar eftir Jules Verne er betur þekkt á Íslandi sem Leyndardómar Snæfellsjökuls, en sú útgáfa brá í ýmsu út af frumtextanum. Friðrik Rafnsson hefur þýtt bókina upp á nýtt og segir hana tala beint inn í okkar samtíma. „Ég komst að því fyrir nokkrum árum að íslenska þýðingin frá 1944 er greinilega ekki þýdd úr frummálinu og er þar að auki endursögð og bætt við köflum í hana sem ekki eru í frumútgáfunni,“ segir Friðrik Rafnsson, þýðandi Ferðarinnar að miðju jarðar eftir Jules Verne, um ástæðu þess að hann réðst í að þýða bókina. „Það var reyndar algengt á þeim tíma að þýðingar væru ekki teknar eins alvarlega og nú er gert, en mér fannst samt ástæða til að þessi bók væri til í íslenskri þýðingu sem væri trú frumtextanum.“ Friðrik viðurkennir að hann hafi lengi haft dálitla fordóma gagnvart verkum Vernes, en hann hafi komist að því þegar hann lagðist í lestur þeirra að mun meira væri spunnið í textann en hann hafi haldið. „Ég fór að glíma við að þýða hann og fannst það svo skemmtilegt að ég ákvað að klára það.“ Talar þessi bók ekki beint inn í þá fantasíubylgju sem nú tröllríður bókaútgáfunni? „Jú, Verne er stundum kallaður fyrsti vísindaskáldsöguhöfundurinn og í mínum huga er þetta sígilt ævintýri fyrir fólk á öllum aldri. Vissulega talar sagan inn í samtímann en hún hefur gert það á ýmsum tímum. Það eru 150 ár síðan hún kom út og hún virðist hafa talað til ansi margra allan þann tíma. Hefur til dæmis verið þýdd tíu sinnum á ensku og hefur öðlast þetta sígildi sem góð listaverk hafa.“ Nú hafa verið gerðar tvær kvikmyndir eftir sögunni, halda þær sig við söguþráð Vernes? „Nei, eins og gengur og gerist í kvikmyndaaðlögun skáldverka þá bregða þær töluvert út af honum. Það er einmitt skemmtilegt að bera saman kvikmyndarnar og frumtextann og ég hafði mjög gaman af því að sjá þær kunnandi bókina nánast utan að.“ Friðrik hefur lagst í rannsóknir á viðtökum bókarinnar og segist hafa komist að ýmsu merkilegu. „Það er til dæmis athyglisvert að Frakkar setja Verne algjörlega á stall með Flaubert, Hugo, Balzac og öðrum höfuðskáldum sínum en Bretar og Bandaríkjamenn líta frekar á hann sem barnabóka- og ævintýrahöfund. Það er dálítið merkilegt að sjá þennan menningarmun og það væri gaman ef við hér gætum farið að flokka Verne sem höfund fyrir alla aldurshópa, enda hugsar hann bækur sínar sem fræðandi skemmtilestur fyrir alla.“ Ætlarðu að halda áfram að þýða verk Vernes? „Það fer nú töluvert eftir því hvernig viðtökur þessarar bókar verða en það væri vissulega gaman að gera það ef vel gengur.“ Menning Mest lesið Niðurgangurinn á Þingvöllum þaggaður niður Lífið Brynjar Morthens leikur Bubba Morthens Bíó og sjónvarp Tæki Brynjar Níels með í bústaðinn Lífið Efni sem veldur uppköstum, yfirliðum og eilífri æsku Gagnrýni Stóð með sjálfri sér og ekki talað við pabba sinn síðan 2015 Lífið „Dagurinn var algjörlega fullkominn“ Lífið Heiðdís Rós fagnaði sigrinum með sjálfum Trump Lífið „Hann kemur inn með algerlega einstakt sánd“ Lífið Aron selur húsið ári eftir kaupin Lífið Heitt, sveitt og óhugnanlegt á klúbbnum Lífið Fleiri fréttir Setja upp árekstur og hefja saman rekstur „Þetta eru mjög vondir samningar við Storytel“ Varpa ljósi á mikilvægi og gæði íslenskrar hönnunar „Við þurfum öll að halda í barnið innra með okkur“ Menningarritstjóri ráðinn framkvæmdastjóri Fullt út úr dyrum þegar Eiríkur Bergmann kynnti ferðafélagann Tínu Hvað gerist þegar Laddi hittir Eirík Fjalar, Skrám og Elsu Lund? „Alltaf að fylgja hjartanu í stað þess að velja einföldu leiðina“ Usli og glæsileiki á Kjarvalsstöðum Valgeir sár og Bubbi og Bó hneykslaðir Stappfullt á eina stærstu menningarhátíð ársins Sjóðheitt menningarrými á Baldursgötu Asifa Majid hlýtur Vigdísarverðlaunin 2024 Bjarni Ben fagnaði 140 ára afmæli Listasafns Íslands Han Kang hlýtur bókmenntaverðlaun Nóbels Bein útsending: Hver hlýtur bókmenntaverðlaun Nóbels? „Þetta er móðgun gegn Íslandi“ Henti listaverkinu í ruslið Kúltúrkettir landsins létu sig ekki vanta í Portið „Hrátt háþróað krass, langt leitt krot“ Bjóða landsmönnum nauðbeygð til messu Allt í banönum á Brút Bríet lét sig ekki vanta á sýningaropnun Ynju Blævar Út um allar koppagrundir Alþingis: „Froðan flæðir endalaust, það er bara froða froða“ Sjá meira
Ferðin að miðju jarðar eftir Jules Verne er betur þekkt á Íslandi sem Leyndardómar Snæfellsjökuls, en sú útgáfa brá í ýmsu út af frumtextanum. Friðrik Rafnsson hefur þýtt bókina upp á nýtt og segir hana tala beint inn í okkar samtíma. „Ég komst að því fyrir nokkrum árum að íslenska þýðingin frá 1944 er greinilega ekki þýdd úr frummálinu og er þar að auki endursögð og bætt við köflum í hana sem ekki eru í frumútgáfunni,“ segir Friðrik Rafnsson, þýðandi Ferðarinnar að miðju jarðar eftir Jules Verne, um ástæðu þess að hann réðst í að þýða bókina. „Það var reyndar algengt á þeim tíma að þýðingar væru ekki teknar eins alvarlega og nú er gert, en mér fannst samt ástæða til að þessi bók væri til í íslenskri þýðingu sem væri trú frumtextanum.“ Friðrik viðurkennir að hann hafi lengi haft dálitla fordóma gagnvart verkum Vernes, en hann hafi komist að því þegar hann lagðist í lestur þeirra að mun meira væri spunnið í textann en hann hafi haldið. „Ég fór að glíma við að þýða hann og fannst það svo skemmtilegt að ég ákvað að klára það.“ Talar þessi bók ekki beint inn í þá fantasíubylgju sem nú tröllríður bókaútgáfunni? „Jú, Verne er stundum kallaður fyrsti vísindaskáldsöguhöfundurinn og í mínum huga er þetta sígilt ævintýri fyrir fólk á öllum aldri. Vissulega talar sagan inn í samtímann en hún hefur gert það á ýmsum tímum. Það eru 150 ár síðan hún kom út og hún virðist hafa talað til ansi margra allan þann tíma. Hefur til dæmis verið þýdd tíu sinnum á ensku og hefur öðlast þetta sígildi sem góð listaverk hafa.“ Nú hafa verið gerðar tvær kvikmyndir eftir sögunni, halda þær sig við söguþráð Vernes? „Nei, eins og gengur og gerist í kvikmyndaaðlögun skáldverka þá bregða þær töluvert út af honum. Það er einmitt skemmtilegt að bera saman kvikmyndarnar og frumtextann og ég hafði mjög gaman af því að sjá þær kunnandi bókina nánast utan að.“ Friðrik hefur lagst í rannsóknir á viðtökum bókarinnar og segist hafa komist að ýmsu merkilegu. „Það er til dæmis athyglisvert að Frakkar setja Verne algjörlega á stall með Flaubert, Hugo, Balzac og öðrum höfuðskáldum sínum en Bretar og Bandaríkjamenn líta frekar á hann sem barnabóka- og ævintýrahöfund. Það er dálítið merkilegt að sjá þennan menningarmun og það væri gaman ef við hér gætum farið að flokka Verne sem höfund fyrir alla aldurshópa, enda hugsar hann bækur sínar sem fræðandi skemmtilestur fyrir alla.“ Ætlarðu að halda áfram að þýða verk Vernes? „Það fer nú töluvert eftir því hvernig viðtökur þessarar bókar verða en það væri vissulega gaman að gera það ef vel gengur.“
Menning Mest lesið Niðurgangurinn á Þingvöllum þaggaður niður Lífið Brynjar Morthens leikur Bubba Morthens Bíó og sjónvarp Tæki Brynjar Níels með í bústaðinn Lífið Efni sem veldur uppköstum, yfirliðum og eilífri æsku Gagnrýni Stóð með sjálfri sér og ekki talað við pabba sinn síðan 2015 Lífið „Dagurinn var algjörlega fullkominn“ Lífið Heiðdís Rós fagnaði sigrinum með sjálfum Trump Lífið „Hann kemur inn með algerlega einstakt sánd“ Lífið Aron selur húsið ári eftir kaupin Lífið Heitt, sveitt og óhugnanlegt á klúbbnum Lífið Fleiri fréttir Setja upp árekstur og hefja saman rekstur „Þetta eru mjög vondir samningar við Storytel“ Varpa ljósi á mikilvægi og gæði íslenskrar hönnunar „Við þurfum öll að halda í barnið innra með okkur“ Menningarritstjóri ráðinn framkvæmdastjóri Fullt út úr dyrum þegar Eiríkur Bergmann kynnti ferðafélagann Tínu Hvað gerist þegar Laddi hittir Eirík Fjalar, Skrám og Elsu Lund? „Alltaf að fylgja hjartanu í stað þess að velja einföldu leiðina“ Usli og glæsileiki á Kjarvalsstöðum Valgeir sár og Bubbi og Bó hneykslaðir Stappfullt á eina stærstu menningarhátíð ársins Sjóðheitt menningarrými á Baldursgötu Asifa Majid hlýtur Vigdísarverðlaunin 2024 Bjarni Ben fagnaði 140 ára afmæli Listasafns Íslands Han Kang hlýtur bókmenntaverðlaun Nóbels Bein útsending: Hver hlýtur bókmenntaverðlaun Nóbels? „Þetta er móðgun gegn Íslandi“ Henti listaverkinu í ruslið Kúltúrkettir landsins létu sig ekki vanta í Portið „Hrátt háþróað krass, langt leitt krot“ Bjóða landsmönnum nauðbeygð til messu Allt í banönum á Brút Bríet lét sig ekki vanta á sýningaropnun Ynju Blævar Út um allar koppagrundir Alþingis: „Froðan flæðir endalaust, það er bara froða froða“ Sjá meira