Minnisvarði um illvirki Gunnþóra Gunnarsdóttir skrifar 10. október 2015 15:30 „Það er mikill áhugi núna fyrir þeim atburðum sem áttu sér stað í Djúpinu fyrir 400 árum, nokkrar bækur hafa komið út á árinu og einhverjar bíómyndir eru í pípunum,“ segir Sigrún. Vísir/Vilhelm „Við vitum kannski aldrei nákvæmlega hvað gerðist vestur á fjörðum fyrir 400 árum. Engar heimildir eru um illvirki hvalveiðimanna frá Baskalandi þar en þegar þeir voru drepnir var það sagt vera fyrir glæpina sem þeir ættu eftir að fremja, meðal annars nauðganir,“ segir Sigrún Antonsdóttir, fornleifafræðingur og leiðsögumaður. Hún er aðalhöfundur texta á skilti því sem afhjúpað verður í Ögri við Ísafjarðardjúp í dag til að minnast víga sem Íslendingar unnu á skipreika Böskum árið 1615. Þau hafa hingað til verið kölluð Spánverjavígin. Sigrún segir atlöguna einkennilega í ljósi þess að hvalveiðimennirnir hafi verið búnir að dvelja hér við land allt sumarið 1615 og heimamenn keypt af þeim ódýrt hvalkjöt. Þegar þeir hafi verið að leggja af stað heim með fullfermi af lýsi hafi komið aftakaveður með hafísreki og brotið skip þeirra þrjú. „Danski kóngurinn gaf út tilskipun um að Íslendingar yrðu að koma Böskum af sér og allar aðferðir væru leyfilegar. Ari sýslumaður í Ögri tók því svo að þeir væru réttdræpir óbótamenn. Þeir bændur sem ekki kæmust í aðför að þeim yrðu að greiða sektir og allan skaða sem þessir menn mundu valda.“ Átján Baskar höfðu komist til Æðeyjar, meðal annars skipstjórinn Martin de Villafranca sem henti frá sér vopni og bað mönnum sínum griða. „Þau grið voru ekki haldin svo hann kastaði sér til sunds af kletti og synti frá eyjunni syngjandi fagran söng. Heimamenn reru á eftir og vógu hann og svo alla hina. Nokkrum dögum fyrr höfðu þrettán hlotið sömu örlög í Dýrafirði,“ lýsir Sigrún. Baskavinafélagið á Íslandi, Ögur ehf., Sýslumaðurinn á Vestfjörðum og Súðavíkurhreppur standa að gerð skiltisins. Sigrúnu er ljúft að leggja sitt af mörkum enda er hún hálfur Baski. „Faðir minn var frá San Sebastian og ég hef dvalið dálítið í þeirri fögru borg. Samkvæmt Íslendingabók er ég reyndar afkomandi Ara í Ögri líka. Enda er það svo að þegar ég er í Baskalandi reyni ég að fegra hlut Íslendinga í málinu en hér heima dreg ég taum Baska.“ Menning Mest lesið Frumsýning á Vísi: Steindi og Saga rifja upp gamla takta í Draumahöllinni Bíó og sjónvarp Frambjóðendur stigu trylltan dans með unga fólkinu Lífið Hvað eru konur í framboði að hlusta á? Lífið Hraðfréttir verða Hlaðfréttir Lífið Adele kveður sviðið um óákveðinn tíma Lífið Krakkatían: Eyðimerkur, býflugur og kjólar Lífið Sjáðu Nínu Dögg sem Vigdísi í fyrstu stiklunni Bíó og sjónvarp Eins og að setja bensín á díselbíl Heilsa Eitt fallegasta hús landsins tilbúið Lífið Vilt þú taka þátt í nýjum þætti á Stöð 2? Lífið Fleiri fréttir Leikstjóri Forrest Gump mættur til Reykjavíkur 52 ár á milli þeirra og þrjár bækur Ballettdansarinn Vladimir Shklyarov látinn Einar og Sigga á Grund gerð að heiðurslistamönnum Skaðlegt geðheilsunni að reyna að geðjast öðrum Leikfélag Hafnarfjarðar lagt niður Víkingur Heiðar tilnefndur til Grammy-verðlauna Frambjóðendur, sjónvarpsstjörnur og gamlir félagar fögnuðu með Geir Setja upp árekstur og hefja saman rekstur „Þetta eru mjög vondir samningar við Storytel“ Varpa ljósi á mikilvægi og gæði íslenskrar hönnunar „Við þurfum öll að halda í barnið innra með okkur“ Menningarritstjóri ráðinn framkvæmdastjóri Fullt út úr dyrum þegar Eiríkur Bergmann kynnti ferðafélagann Tínu Hvað gerist þegar Laddi hittir Eirík Fjalar, Skrám og Elsu Lund? „Alltaf að fylgja hjartanu í stað þess að velja einföldu leiðina“ Usli og glæsileiki á Kjarvalsstöðum Valgeir sár og Bubbi og Bó hneykslaðir Stappfullt á eina stærstu menningarhátíð ársins Sjóðheitt menningarrými á Baldursgötu Asifa Majid hlýtur Vigdísarverðlaunin 2024 Bjarni Ben fagnaði 140 ára afmæli Listasafns Íslands Han Kang hlýtur bókmenntaverðlaun Nóbels Bein útsending: Hver hlýtur bókmenntaverðlaun Nóbels? „Þetta er móðgun gegn Íslandi“ Henti listaverkinu í ruslið Kúltúrkettir landsins létu sig ekki vanta í Portið „Hrátt háþróað krass, langt leitt krot“ Bjóða landsmönnum nauðbeygð til messu Allt í banönum á Brút Sjá meira
„Við vitum kannski aldrei nákvæmlega hvað gerðist vestur á fjörðum fyrir 400 árum. Engar heimildir eru um illvirki hvalveiðimanna frá Baskalandi þar en þegar þeir voru drepnir var það sagt vera fyrir glæpina sem þeir ættu eftir að fremja, meðal annars nauðganir,“ segir Sigrún Antonsdóttir, fornleifafræðingur og leiðsögumaður. Hún er aðalhöfundur texta á skilti því sem afhjúpað verður í Ögri við Ísafjarðardjúp í dag til að minnast víga sem Íslendingar unnu á skipreika Böskum árið 1615. Þau hafa hingað til verið kölluð Spánverjavígin. Sigrún segir atlöguna einkennilega í ljósi þess að hvalveiðimennirnir hafi verið búnir að dvelja hér við land allt sumarið 1615 og heimamenn keypt af þeim ódýrt hvalkjöt. Þegar þeir hafi verið að leggja af stað heim með fullfermi af lýsi hafi komið aftakaveður með hafísreki og brotið skip þeirra þrjú. „Danski kóngurinn gaf út tilskipun um að Íslendingar yrðu að koma Böskum af sér og allar aðferðir væru leyfilegar. Ari sýslumaður í Ögri tók því svo að þeir væru réttdræpir óbótamenn. Þeir bændur sem ekki kæmust í aðför að þeim yrðu að greiða sektir og allan skaða sem þessir menn mundu valda.“ Átján Baskar höfðu komist til Æðeyjar, meðal annars skipstjórinn Martin de Villafranca sem henti frá sér vopni og bað mönnum sínum griða. „Þau grið voru ekki haldin svo hann kastaði sér til sunds af kletti og synti frá eyjunni syngjandi fagran söng. Heimamenn reru á eftir og vógu hann og svo alla hina. Nokkrum dögum fyrr höfðu þrettán hlotið sömu örlög í Dýrafirði,“ lýsir Sigrún. Baskavinafélagið á Íslandi, Ögur ehf., Sýslumaðurinn á Vestfjörðum og Súðavíkurhreppur standa að gerð skiltisins. Sigrúnu er ljúft að leggja sitt af mörkum enda er hún hálfur Baski. „Faðir minn var frá San Sebastian og ég hef dvalið dálítið í þeirri fögru borg. Samkvæmt Íslendingabók er ég reyndar afkomandi Ara í Ögri líka. Enda er það svo að þegar ég er í Baskalandi reyni ég að fegra hlut Íslendinga í málinu en hér heima dreg ég taum Baska.“
Menning Mest lesið Frumsýning á Vísi: Steindi og Saga rifja upp gamla takta í Draumahöllinni Bíó og sjónvarp Frambjóðendur stigu trylltan dans með unga fólkinu Lífið Hvað eru konur í framboði að hlusta á? Lífið Hraðfréttir verða Hlaðfréttir Lífið Adele kveður sviðið um óákveðinn tíma Lífið Krakkatían: Eyðimerkur, býflugur og kjólar Lífið Sjáðu Nínu Dögg sem Vigdísi í fyrstu stiklunni Bíó og sjónvarp Eins og að setja bensín á díselbíl Heilsa Eitt fallegasta hús landsins tilbúið Lífið Vilt þú taka þátt í nýjum þætti á Stöð 2? Lífið Fleiri fréttir Leikstjóri Forrest Gump mættur til Reykjavíkur 52 ár á milli þeirra og þrjár bækur Ballettdansarinn Vladimir Shklyarov látinn Einar og Sigga á Grund gerð að heiðurslistamönnum Skaðlegt geðheilsunni að reyna að geðjast öðrum Leikfélag Hafnarfjarðar lagt niður Víkingur Heiðar tilnefndur til Grammy-verðlauna Frambjóðendur, sjónvarpsstjörnur og gamlir félagar fögnuðu með Geir Setja upp árekstur og hefja saman rekstur „Þetta eru mjög vondir samningar við Storytel“ Varpa ljósi á mikilvægi og gæði íslenskrar hönnunar „Við þurfum öll að halda í barnið innra með okkur“ Menningarritstjóri ráðinn framkvæmdastjóri Fullt út úr dyrum þegar Eiríkur Bergmann kynnti ferðafélagann Tínu Hvað gerist þegar Laddi hittir Eirík Fjalar, Skrám og Elsu Lund? „Alltaf að fylgja hjartanu í stað þess að velja einföldu leiðina“ Usli og glæsileiki á Kjarvalsstöðum Valgeir sár og Bubbi og Bó hneykslaðir Stappfullt á eina stærstu menningarhátíð ársins Sjóðheitt menningarrými á Baldursgötu Asifa Majid hlýtur Vigdísarverðlaunin 2024 Bjarni Ben fagnaði 140 ára afmæli Listasafns Íslands Han Kang hlýtur bókmenntaverðlaun Nóbels Bein útsending: Hver hlýtur bókmenntaverðlaun Nóbels? „Þetta er móðgun gegn Íslandi“ Henti listaverkinu í ruslið Kúltúrkettir landsins létu sig ekki vanta í Portið „Hrátt háþróað krass, langt leitt krot“ Bjóða landsmönnum nauðbeygð til messu Allt í banönum á Brút Sjá meira