Lífið

Stimpluð drusla sem busi og kölluð sjálfsalinn

Snærós Sindradóttir skrifar
Álfheiður Marta Kjartansdóttir er fyrst núna að byrja að tala um eineltið sem hún varð fyrir í framhaldsskóla. Svo virðist sem tilviljun ein hafi ráðið því að hún var tekin fyrir en ekki einhver annar.
Álfheiður Marta Kjartansdóttir er fyrst núna að byrja að tala um eineltið sem hún varð fyrir í framhaldsskóla. Svo virðist sem tilviljun ein hafi ráðið því að hún var tekin fyrir en ekki einhver annar. VÍSIR/GVA
Við upphaf skólagöngu sinnar í Mennta­skólanum við Hamrahlíð var Álfheiður Marta Kjartansdóttir tekin fyrir í fréttablaði nemendafélagsins, Fréttapésa, og stimpluð drusla.

Hún var sextán ára gömul og hafði sér það til saka unnið að kyssa stráka í nemendafélagsferð skólans. Stimpillinn átti eftir að loða við hana út skólagönguna.

Umbrot/Silja Ástþórsdóttir
 „Á þessum tíma hafði ég eiginlega ekki verið með neinum strák. Ég var bara saklaus sextán ára stelpa og það höfðu eldri strákar áhuga á mér, strákar sem ég leit upp til.“

Álfheiður hafði verið valin sem busi inn í myndbandaráð skólans.

Ferðinni var heitið í nemendafélagsferð sem hefur orð á sér fyrir að vera rosaleg. „Ég var eina stelpan í ráðinu og bað strákana um að kaupa handa mér einn vodkapela. Það endaði með því að ég drakk tvo þriðju af pelanum og man lítið af því sem gekk á þarna. Þetta var eitt af fyrstu fylleríunum mínum og ég kyssti fjóra stráka. Það er kannski ekki eitthvað sem ég myndi gera í dag en þannig var bara stemningin. Það voru til dæmis bókstaflega allir í sleik á böllum,“ segir Álfheiður.

„Einn þeirra fór með mig afsíðis til að passa upp á mig, að eigin sögn því ég var orðin svo full. Meira að segja hann byrjaði að kyssa mig. Ég bað hann að hætta og hann baðst afsökunar. Svo er þessi strákur partur af vinahópnum sem tók mig frekar mikið fyrir.“

„Sleikti stráka í stórfélagi“

Ekki löngu eftir nemendafélagsferðina birtist mynd af Álfheiði á nemendafélagssíðu skólans. Það var í fyrsta sinn sem hún var kölluð sjálfsalinn.

„Ég skildi ekkert hvað þetta var. Vinur minn kommentar svo undir að ég hafi ekki gert neitt af mér á þessu balli og það skapast miklar umræður við myndina. Einhver segir að ég sé enginn sjálfsali en þá kemur athugasemd frá nemendaráði í skólanum sem segir: „Nei, maður setur pening í sjálfsala.““

Stuttu eftir þetta kemur svo út fyrrnefndur Fréttapési. „Þar er mynd af mér þar sem ég er að kyssa strák með fyrirsögninni „Sjálfsalinn fær sér eina með öllu“. Í blaðinu voru líka jólasveinavísur og ein var um mig:

Sjálfsalan sú fyrsta

Safarík og meir

Sleikti stráka í stórfélagi

Níu voru þeir

Það héldu allir að ég hefði gert eitthvað meira en að kyssa þessa stráka. Áður en ég vissi af voru farnar að ganga sögur um að ég hefði sofið hjá þessum og hinum sem ég gerði alls ekki.“

Starað á göngunum

„Ég man eftir því að hafa gengið á göngunum og fólk horfði á mig. Á þessum tíma skammaðist ég mín viðbjóðslega og mér leið hræðilega. Þetta var svo sárt því ég kom inn í skólann og þekkti ekki marga. Ég vissi ekkert hver ég var og hvað ég vildi,“ segir Álfheiður.



Fréttapési hafði orð á sér fyrir að láta allt flakka. Á heimasíðu nemendafélagsins í dag segir að blaðið sé slúðurblað MH-inga sem sé gefið út nokkrum sinnum á önn. Aðgát skuli höfð í nærveru þeirra sem gefa blaðið út hverju sinni. Á meðal annars efnis í blaðinu í gegnum árin var stelpa sem var sögð hafa svo stór brjóst að þau væri hægt að nota sem kodda og stúlka með höfuð fest á ryksugu. Það þarf ekki mjög þróað ímyndunarafl til að skilja myndlíkinguna.

Það sem virtist vera svæsið grín í byrjun vatt upp á sig og lét Álfheiði ekki í friði næstu árin.

„Það leið langur tími þar til ég gat verið með einhverjum strák aftur. Og í hvert sinn sem ég var með einhverjum fékk ég samviskubit því ég væri drusla. Ég mátti líka bóka að ef ég eignaðist kærasta, einhverjum árum seinna, þá myndi hann frétta af þessu fljótlega. Vinkonur vinkvenna minna, sem ég hafði aldrei hitt og voru í öðrum skólum, voru að spyrja þær hvort ég væri ekki algjör drusla.“



Skömmin gríðarleg

„Ég upplifði bara að ég ætti þetta næstum skilið. Ég talaði aldrei um þetta við neinn og hristi þetta af mér en fyrst núna er ég að skilja hvað þetta hafði mikil áhrif á mig. Ég hef aldrei getað talað um þetta því ég finn svo mikla skömm enn þá.“

Álfheiður upplifði meðal annars að vera læst inni á klósettbás á balli af eldri stelpum sem sögðust ekki „hleypa litlum druslum út“. Hún segir að í raun hafi aldrei neinn komið henni til varnar.

„Ef ég var með einhverjum strákum þá fóru þeir með mig afsíðis svo enginn sæi að þeir væru að kyssa sjálfsalann. Meira að segja strákurinn sem var hrifinn af mér á þessum tíma gat varla talað við mig á göngunum.“

„Ég skil eiginlega ekki enn þá af hverju það var ég sem var tekin svona rosalega fyrir. Ég er alltaf að hugsa um að gera ekki eitthvað vitlaust svo fólk fari ekki að tala um mig. Alltaf á varðbergi. Ég man hvernig þetta fólk horfði á mig á göngunum þótt það sé löngu búið að gleyma því.“

Það var svo í #freethenipple-flóðbylgjunni sem Álfheiður setti inn mynd af sér og skrifaði við „kveðja, Sjálfsalinn“ og fékk mikil viðbrögð frá fyrrverandi skólafélögum. Einhverjir báðu hana afsökunar á eineltinu, nú sex árum síðar.

„Ég er ekki reið við neinn í rauninni. Ég veit að þau voru alveg jafn ung og vitlaus og ég. En ég þarf alltaf að segja sjálfri mér að þetta hafi ekki átt rétt á sér. Að ég hafi ekki átt þetta skilið.“

Konum leyfist minna

„Það virðist vera sem konur hafi ekki sama leyfi og karlar og drengir til að vera kynverur og allra síst á sínum eigin forsendum,“ segir Þórdís Elva Þorvaldsdóttir, rithöfundur og baráttukona.

„Ef stelpa ákveður að stunda kynlíf eða standa í einhvers konar kynferðislegum samskiptum þá er henni oft refsað fyrir það félagslega á miklu djúpstæðari hátt en drengjum. Þetta erum við að sjá staðfest með afskaplega skýrum hætti í til dæmis hrelliklámi. Þar sjáum við mjög afdráttarlaust hvernig stúlkur eru í raun auðmýktar, kallaðar nöfnum og mannorðsmyrtar á netinu.

Það eru jákvæð tákn á lofti engu að síður. Mér finnst sú kynslóð sem núna er farin að láta í sér heyra, unga fólkið sem er í fararbroddi umræðunnar, í raun vera að skera upp herör gegn þessari skömm, með því að nota  #freethenipple átakið og fleiri leiðir til að segja „ég má vera kynvera, ég má eiga mig sjálf, án þess að það sé í lagi að dæma mig fyrir það“,“ segir Þórdís.






Fleiri fréttir

Sjá meira


×