Allar tilfinningar barna eiga rétt á sér

„Í raun og veru má segja að það sem ég brenn mest fyrir þegar kemur að uppeldi reyndi ég að fjalla um í þessari fyrstu bók minni. Þessi bók er bara einfaldlega hjarta mitt bundið inn í eitt stykki bók,“ segir Kristín Maríella Friðjónsdóttir en hún er að gefa út barnabókina  Stundum græt ég / Stundum hlæ ég.

Kristín Maríella hefur vakið mikla athygli fyrir umfjöllun sína um RIE uppeldisaðferðina og hefur haldið fjölda námskeiða hér á landi. RIE, Respectful Parenting, eða virðingarríkt tengslauppeldi er uppeldisaðferð sem byggir á virðingu og trausti.

„Það er satt að segja búið að vera ótrúleg reynsla að gefa þessa bók út. Bókin kom til mín fyrir um 18 mánuðum á stofugólfinu heima þar sem ég var að fylgjast með börnunum mínum leika. Þarna var ég vissulega búin að ganga með það í þó nokkurn tíma að skrifa bók um tilfinningar og var með ákveðnar hugmyndir hvað mig langaði að bókin fjallaði um en það var eins og sögurnar einfaldlega streymdu út á þessu ákveðna augnabliki og ég gat ekki annað en tekið næsta auða blað sem ég sá og skrifað með einhverri ótrúlegri hraðskrift það sem kom þarna til mín. Ég á ennþá þetta blað og það er í raun ótrúlegt hvað bókin ef búin að breytast lítið frá fyrstu mynd,“ segir Kristín Maríella í samtali við Vísi.

„Núna síðustu mánuði er ég síðan eiginlega mest búin að læra hvað þetta er ótrúlega mikil og flókin vinna. Við ákváðum að gefa bókina sjálf út og það er í raun maðurinn minn Orri Helgason sem steig inn í hlutverk útgefanda og er búin að vinna ótrúlega vinnu í kringum bókina. Það er ekkert grín að vera staddur á Balí og gefa út sína fyrstu bók á tveimur tungumálum og bjóða upp á sendingu um allan heim. Ég hefði einfaldlega aldrei getað gert þetta ef það væri ekki fyrir hann. Við erum mjög gott teymi.“

Draumurinn orðinn að veruleika

Kristín Maríella býr á Bali ásamt eiginmanni sínum og tveimur börnum, hún heldur úti bloggsíðunni Respectful mom og Instagram síðu undir sama nafni. Þar deilir hún sínum ráðum og hugleiðingum tengdu RIE uppeldi. 

„Lífið á Balí er bara alveg yndislegt. Nú erum við búin að búa á Balí í rúmt ár en þar á undan bjuggum við í Singapúr í um fimm ár. Það er stutt á milli Singapúr og Balí og við flugum mikið hingað frá Singapúr þegar við bjuggum þar. Okkur hefur alltaf langað til að eiga heima á Balí, alveg síðan við ferðuðumst hingað fyrst þannig að það má með sanni segja að draumur okkar sé orðin að veruleika. Ylfa stelpan okar byrjaði í dásamlegum alþjóðlegum skóla hér núna í haust en stefna skólans rímar alveg einstaklega vel við það sem við Orri reynum að tileinka okkur í uppeldinu heima fyrir. Núna erum við  að byggja okkur hús hér á Balí sem við stefnum á að flytja inn í lok nóvember þannig að það má aldeilis segja að við séum að koma okkur vel fyrir hér í hitabeltinu.“

 

Mikilvægt að setja skýr mörk

„Þetta er barnabók um tilfinningar. Ég vildi þó ekki aðeins að skrifa barnabók sem fjallaði um tilfinningar heldur bók þar sem tilfinningar eru viðurkenndar og virtar. Sjálfa langaði mig svo að geta lesið bók fyrir börnin mín þar sem tengslamyndandi samskiptamynstri og heilbrigðu viðhorfi til tilfinninga væri miðlað til mín og barnanna minna.“

Bókin er prentuð í takmörkuðu upplagi og verður gefin út á tveimur tungumálum, á ensku og á íslensku. Kristín segir að bókin sé ekki aðeins skrifuð fyrir börn heldur einnig fyrir foreldra og aðstandendur.  „Stundum græt ég / Stundum hlæ ég“ er í raun líka hugsuð sem einskonar handbók fyrir foreldra.

„Því í sögunni er fjallað um hvernig hægt er að viðurkenna stórar tilfinningar barna og setja skýr mörk með virðingu fyrir tilfinningum, á sama tíma. Bókin er með tveimur kápum og hægt er að lesa hana frá hvorri hlið fyrir sig. Uppsetning bókarinnar er táknræn en þar eru sagðar tvær sögur frá sitthvorri hliðinni og þær mætast síðan í miðri bók. Fjallað er um báða enda tilfinningarófs okkar og andstæðar tilfinningar og tjáning þeirra skoðuð frá ýmsum hliðum.“

Hugarfarsbreyting foreldra

Í bókinni er ekki gert upp á milli hláturs og gráturs heldur er fjallað um hvora tjáningu fyrir sig á hlutlausan hátt.

„Allar tilfinningar eiga rétt á sér, þær jákvæðu sem og þær neikvæðu, og tjáning þeirra á alltaf að fá rými, skilning og samkennd. Þetta eru skilaboð sem ég brenn fyrir og þau eru að mínu mati ein allra mikilvægasta hugarfarsbreyting sem við foreldrar og aðstandendur getum tileinkað okkur þegar kemur að því að styðja við þroska á heilbrigðri tilfinningagreind og góðu tilfinningalegu jafnvægi barna.“

Hægt er að forpanta bókina en hún verður ekki send út fyrr en í nóvember. Kristín Maríella segir að hún hafi lengi hugsað um að skrifa barnabók um tilfinningar og er ótrúlega stolt af útkomunni.  

Langar að gera bókaseríu

Una Lorenzen myndskreytti bókina og stefna þær á að vinna mikið saman í framtíðinni. 

„Una og systir mín Áslaug Íris Katrín, myndlistakona, hafa verið miklar vinkonur síðan þær kynntust fyrst í MH og fóru svo á svipuðum tíma í gegnum Listaháskólann. Ég hef þess vegna þekkt Unu í gegnum hana í lengri tíma en það var einmitt Áslaug systir sem hafði orð á því hvort ég ætti ekki að heyra í Unu upp á að myndskreyta bókina.  Una er búin að búa í Montreal í Kanada í mörg ár og hefur unnið þar fyrst og fremst sem „animator“ ásamt því að vinna að myndlist og kvikmyndagerð og er hún með ótrúlega víðtæka og mikla reynslu að baki.“

Kristín Maríella var sjálf með frekar ákveðnar hugmyndir um stemninguna sem hún vildi hafa í myndunum. Í fyrstu voru þær því ekki vissar hvort stíll Unu myndi passa við þær hugmyndir. 

„En um leið og ég fékk fyrstu prufu í hendurnar frá henni vissi ég að þarna var komið „match made in heaven.“ Þetta var einfaldlega akkúrat það sem ég var að leita að, og í raun enn betra en ég hefði getað ímyndað mér. Samstarfið gekk alveg ótrúlega vel fyrir sig, við tengdum svo sterkt í gegnum þetta ferli og ég verð að segja að túlkun Unu á sögunni og hugmyndafræðinni sem liggur að baki er einfaldlega alveg ótrúleg. Þvílíkt meistaraverk sem þessar myndir eru.“

Viðbrögðin við þessu verkefni hafa verið mjög góð og hefur Kristín Maríella sagt frá bókinni og hugsuninni á bak við hana á samfélagsmiðlum sínum. 

„Við Una ætlum að halda samstarfinu áfram og ég er byrjuð að skrifa næstu bók í því sem verður vonandi nokkurra bóka sería. Það eru því spennandi tímar framundan.“

 

Maður hættir aldrei að læra

Algengasta spurning sem Kristín Maríella fær frá foreldrum er um það hvernig sé eiginlega hægt að ala upp börn án þess að refsa eða skamma.

„Og hvort það þýði þá að börn fái að leika lausum hala og séu ekki sett mörk. Stutta svarið við þeirri spurningu er einfaldlega,  nei alls ekki. Með þessari nálgun er lögð mikið áhersla á að setja skýr mörk en mörkin eru sett með samkennd og skilning á sama tíma.“

Kristín Maríella segir að fyrsta skrefið fyrir foreldra sem vilja koma RIE inn í uppeldið sitt, sé að byrja að lesa sér til og kynna sér málið vel.

„Velja sér eins og eina góða uppeldisbók sem rímar við þessa nálgun og finna það svo með sjálfum sér hvaða atriði maður er að tengja við og hreifir við manni. Það skiptir svo miklu máli að trúa á það sem maður ætlar að tileinka sér þannig að fyrst þarf maður að finna það í sínum eigin kjarna að þarna sé eitthvað sem maður virkilega tengir við. Þessi nálgun er heill heimur út af fyrir sig og maður hættir aldrei að læra, þannig að vera opin fyrir því að byrja að endurhugsa hlutina er líka gríðarlega mikilvægt.“

Hún segir að kjarninn í hugmyndafræðinni sé í rauninni fyrst og fremst að vera sjálfur tilbúinn að fara af stað í sjálfsskoðun og sjálfsvinnu.

„Það að halda speglinum sífellt á lofti og skoða hvernig við getum bætt okkur í samskiptum við börnin okkar er í raun og veru það sem RIE gengur út á, að horfa inn á við og vinna í okkur sjálfum. Því það hvernig við bregðumst við börnunum okkar hefur oftast minnst að gera með börnin okkar og mest að gera með okkur sjálf og okkar sögu. Að einblína í raun á að ala okkur sjálf upp frekar en endilega að ala börnin okkar upp, það er að mínu mati mikilvægasta verkefni sem við fáum sem foreldrar.“