Öflugt endurgreiðslukerfi tryggir samkeppnisforskot kvikmyndagerðar á Íslandi Lilja Björk Guðmundsdóttir skrifar 8. nóvember 2021 15:01 Það stefnir í annað stærsta framleiðsluár í kvikmynda- og sjónvarpsiðnaði hér á landi samkvæmt nýjustu tölum frá Hagstofunni. Ársvelta iðnaðarins hefur þrefaldast á einum áratug, vel á þriðja þúsund manns starfa við kvikmyndagerð og fjöldi fyrirtækja í greininni hefur tvöfaldast undanfarin fimm ár. Þannig hefur tekist að byggja upp sérfræðiþekkingu innan greinarinnar. Vegna endurgreiðslukerfis fyrir kvikmyndaframleiðslu hefur byggst upp arðbær atvinnugrein sem skilar arði til samfélagsins í formi starfa, gjaldeyristekna og eflingar á ímynd Íslands. Í því samhengi er mikilvægt að huga að samkeppnisforskoti Íslands, við þurfum að hafa eitthvað fram að færa, eitthvað umfram önnur ríki. Það mun koma í hlut nýrrar ríkisstjórnar að styrkja endurgreiðslukerfið enn frekar og tryggja samkeppnisforskot Íslands þannig að Ísland verði fyrsta val fyrir erlenda kvikmynda- og sjónvarpsgerð. Ísland eftirsóknarverður tökustaður Kvikmynda- og sjónvarpsiðnaður á Íslandi hefur vaxið gríðarlega undanfarin ár. Áhugi á Íslandi sem tökustað fer ekki fram hjá neinum þar sem íslenskri náttúru bregður fyrir í hinum ýmsu erlendu framleiðsluverkefnum. Að hluta til getum við þakkað náttúrufegurð Íslands fyrir áhugann, en þrátt fyrir einstakt landslag okkar dugar það eitt og sér ekki til í vaxandi alþjóðlegri samkeppni. Meira þarf til. Ísland, líkt og önnur Evrópuríki, hefur stuðst við endurgreiðslukerfi fyrir kvikmyndaframleiðslu frá árinu 1999. Endurgreiðslukerfi fyrir kvikmyndaframleiðslu byggir á lögum nr. 43/1999 um tímabundnar endurgreiðslur og er kvikmyndaframleiðendum gert kleift að fá allt að 25% endurgreiðslu af framleiðslukostnaði sem fellur til hér á landi. Ekki öll verkefni eiga rétt á endurgreiðslum. Framleiðslan þarf að uppfylla ákveðin skilyrði; að koma íslenskri menningu á framfæri, kynna sögu lands eða náttúru eða að viðkomandi framleiðsla sé til þess fallin að stuðla að aukinni reynslu, þekkingu og listrænum metnaði þeirra sem að framleiðslunni standa. Það má segja að þessir tveir þættir vinni saman og geri Ísland að eftirsóknarverðum tökustað fyrir kvikmyndaframleiðendur, þ.e. einstök náttúrufegurð Íslands og einfalt endurgreiðslukerfi sem byggir á landkynningu. Hvers vegna endurgreiðslukerfi? Endurgreiðslukerfið er hugsað sem hvati til þess að auka samkeppnishæfni íslenskrar kvikmyndagerðar. Það þarf ekki að fara mörgum orðum um smæð íslenska markaðarins og má í því samhengi benda á að fyrir setningu endurgreiðslukerfisins var kvikmynda- og sjónvarpsframleiðsla hér á landi, þrátt fyrir mikla hæfileika í greininni, af skornum skammti enda afar kostnaðarsöm verkefni og fjárveitingar takmarkaðar. Flest ríki sem við berum okkur saman við bjóða upp á sambærilegt fyrirkomulag og er við lýði hér á landi hvað varðar endurgreiðslur vegna kvikmyndaframleiðslu. Sem dæmi um framsækið endurgreiðslukerfi má nefna endurgreiðslukerfi Írlands en írska ríki býður, að ákveðnum skilyrðum uppfylltum, 32-35% endurgreiðslur á framleiðslu þar í landi. Belgía, Malta, Eistland, Ungverjaland og Frakkland fylgja þar fast á eftir með hagstæðum endurgreiðslum og er þá ótalið þeirra náttúra og sérkenni. Það er því ljóst að íslensk kvikmynda- og sjónvarpsframleiðsla þarf að styðjast við hagstætt og skilvirkt endurgreiðslukerfi til þess að vera keppnishæft í alþjóðlegum skilningi. Hver er ávinningurinn? Í umræðunni um endurgreiðslur til kvikmyndagerðar hafa komið upp vangaveltur er lúta að því hvers vegna ríkið verji fjármunum í kvikmynda- og sjónvarpsframleiðslu með þessum hætti. Mikilvægt er að horfa heildrænt á hagræn áhrif kvikmyndagerðar á Íslandi. Meginmarkmið endurgreiðslukerfisins er að styðja við aukna verðmætasköpun hér á landi og er því um einskonar fjárfestingu af hálfu ríkisins að ræða. Síðan endurgreiðslukerfið var tekið upp hefur verið farið yfir kerfið með reglubundnum hætti. Þær athuganir hafa ávallt leitt í ljós sömu niðurstöðuna, að kerfið er skilvirkt, áhrif kerfisins á greiðslujöfnuð ríkissjóðs hafa ávallt verið jákvæð, þ.e. kerfið hefur skapað meiri tekjur fyrir ríkið en kostnað. Þá eru ótalin önnur afleidd áhrif af kvikmyndaframleiðslu sem erfitt er að mæla en eru óumdeild, svo sem gjaldeyrisöflun, sköpun óbeinna starfa og jákvæð áhrif á ferðaþjónustu. Samkvæmt nýrri óbirtri úttekt skilar framlag endurgreiðslukerfisins þreföldum gjaldeyristekjum í ríkissjóð. Í því samhengi má jafnframt benda á niðurstöður skýrslu Ferðamálastofu frá 2020 þar sem fram kemur að 39,4% ferðamanna fengu hugmyndina að Íslandsferð eftir að hafa séð íslenskt landslag í hreyfimyndefni. Í stefnu íslenskra stjórnvalda í kvikmyndaframleiðslu til ársins 2030 kemur fram að endurgreiðslukerfi kvikmyndagerðar á Íslandi þyki einfalt í notkun, skilvirkt og áreiðanlegt og jafnframt kemur fram að það þurfi að vera samkeppnishæft enda sé það afar mikilvægt íslenskri kvikmyndaframleiðslu. Þá er sérstaklega tekið fram að stefnt skuli að því að varðveita kosti kerfisins en jafnframt eigi að þróa það á þann veg að það standist alþjóðlega samkeppni á hverjum tíma. Ávinningur endurgreiðslukerfisins er skýr, það er því ákjósanlegt að viðhalda kerfinu en styrkja það enn frekar vegna þess að fjárfesting í kvikmyndaframleiðslu skilar sér margfalt til baka. Höfundur er viðskiptastjóri Sambands íslenskra kvikmyndaframleiðenda á iðnaðar-og hugverkasviði Samtaka iðnaðarins. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Kvikmyndagerð á Íslandi Bíó og sjónvarp Skattar og tollar Ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur Mest lesið Það er allt í lagi að vera þú sjálfur - Opið bréf til Snorra Mássonar Kári Stefánsson Skoðun Er skynsemi Sigmundar Davíðs o.fl. skynsamleg? Ole Anton Bieltvedt Skoðun Viðreisn er Samfylkingin Júlíus Viggó Ólafsson Skoðun Sjálfskaparvíti Samfylkingar og Viðreisnar Birta Karen Tryggvadóttir Skoðun Ráðherrann Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Samfylkingin hafnar einkavæðingu í skólakerfinu Arnór Heiðar Benónýsson,Anna María Jónsdóttir Skoðun Alvöru aðgerðir í húsnæðismálum – x við V Svandís Svavarsdóttir Skoðun Baráttan um Ísland og sjálfstæði þjóðar Ragnar Þór Ingólfsson Skoðun Er heilbrigði besta lausnin? Lukka Pálsdóttir Skoðun Nándarhryðjuverk er mannréttindabrot sem fær lítil viðbrögð frá samfélaginu Birna Sól Daníelsdóttir, Helga Benediktsdóttir,Telma Lísa Elmarsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Hverjir myrða konur? Auður Önnu Magnúsdóttir skrifar Skoðun „Það sé ykkur til fæðu“ - hugleiðing um jólamat Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Ferðafrelsið er dýrmætt Ágústa Ágústsdóttir skrifar Skoðun Viðreisn er Samfylkingin Júlíus Viggó Ólafsson skrifar Skoðun Mannúðleg innflytjendastefna Gísli Rafn Ólafsson skrifar Skoðun Hvað er vandamálið á húsnæðismarkaðinum og hvernig leysum við það Ómar Ingþórsson skrifar Skoðun Er heilbrigði besta lausnin? Lukka Pálsdóttir skrifar Skoðun Samfylkingin hafnar einkavæðingu í skólakerfinu Arnór Heiðar Benónýsson,Anna María Jónsdóttir skrifar Skoðun Sjálfskaparvíti Samfylkingar og Viðreisnar Birta Karen Tryggvadóttir skrifar Skoðun Evrópudagur sjúkraliða Sandra B. Franks skrifar Skoðun Baráttan um Ísland og sjálfstæði þjóðar Ragnar Þór Ingólfsson skrifar Skoðun Alvöru aðgerðir í húsnæðismálum – x við V Svandís Svavarsdóttir skrifar Skoðun Er skynsemi Sigmundar Davíðs o.fl. skynsamleg? Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Ráðherrann Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Nándarhryðjuverk er mannréttindabrot sem fær lítil viðbrögð frá samfélaginu Birna Sól Daníelsdóttir, Helga Benediktsdóttir,Telma Lísa Elmarsdóttir skrifar Skoðun Willum Þór – fyrir konur Heiðdís Geirsdóttir,Halla Karen Kristjánsdóttir,Hjördís Guðný Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Af hverju kýs ég Samfylkinguna? Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Uppeldi, færni til framtíðar - fór í skúffu stjórnvalda! Una María Óskarsdóttir skrifar Skoðun Við sem förum til Tenerife - Vaxta og húsnæðispyntingar á almenningi komið frá lífeyrissjóðum og leigufélögum Hreinn Pétursson skrifar Skoðun Hvar eru málefni barna og ungs fólks? Gunnar E. Sigurbjörnsson skrifar Skoðun Þetta með verðgildin Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Stöndum með trans börnum og foreldrum þeirra! Birna Guðmundsdóttir,Elín Oddný Sigurðardóttir,Ynda Eldborg skrifar Skoðun Ég á ‘etta, ég má ‘etta Jón Ármann Steinsson skrifar Skoðun Dómsmálið sem gæti kippt grunninum undan Heidelberg-verksmiðjunni Jón Hjörleifur Stefánsson skrifar Skoðun Viljum við sósíalisma? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Það er allt í lagi að vera þú sjálfur - Opið bréf til Snorra Mássonar Kári Stefánsson skrifar Skoðun Rjúfum kyrrstöðu í vegaframkvæmdum um allt land G.Svana Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Lýðheilsa bænda Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson skrifar Skoðun Hvenær á að skattleggja lífeyri? Inn eða út? Ragnar Þór Ingólfsson skrifar Skoðun Glasið er hálffullt Ingveldur Anna Sigurðardóttir skrifar Sjá meira
Það stefnir í annað stærsta framleiðsluár í kvikmynda- og sjónvarpsiðnaði hér á landi samkvæmt nýjustu tölum frá Hagstofunni. Ársvelta iðnaðarins hefur þrefaldast á einum áratug, vel á þriðja þúsund manns starfa við kvikmyndagerð og fjöldi fyrirtækja í greininni hefur tvöfaldast undanfarin fimm ár. Þannig hefur tekist að byggja upp sérfræðiþekkingu innan greinarinnar. Vegna endurgreiðslukerfis fyrir kvikmyndaframleiðslu hefur byggst upp arðbær atvinnugrein sem skilar arði til samfélagsins í formi starfa, gjaldeyristekna og eflingar á ímynd Íslands. Í því samhengi er mikilvægt að huga að samkeppnisforskoti Íslands, við þurfum að hafa eitthvað fram að færa, eitthvað umfram önnur ríki. Það mun koma í hlut nýrrar ríkisstjórnar að styrkja endurgreiðslukerfið enn frekar og tryggja samkeppnisforskot Íslands þannig að Ísland verði fyrsta val fyrir erlenda kvikmynda- og sjónvarpsgerð. Ísland eftirsóknarverður tökustaður Kvikmynda- og sjónvarpsiðnaður á Íslandi hefur vaxið gríðarlega undanfarin ár. Áhugi á Íslandi sem tökustað fer ekki fram hjá neinum þar sem íslenskri náttúru bregður fyrir í hinum ýmsu erlendu framleiðsluverkefnum. Að hluta til getum við þakkað náttúrufegurð Íslands fyrir áhugann, en þrátt fyrir einstakt landslag okkar dugar það eitt og sér ekki til í vaxandi alþjóðlegri samkeppni. Meira þarf til. Ísland, líkt og önnur Evrópuríki, hefur stuðst við endurgreiðslukerfi fyrir kvikmyndaframleiðslu frá árinu 1999. Endurgreiðslukerfi fyrir kvikmyndaframleiðslu byggir á lögum nr. 43/1999 um tímabundnar endurgreiðslur og er kvikmyndaframleiðendum gert kleift að fá allt að 25% endurgreiðslu af framleiðslukostnaði sem fellur til hér á landi. Ekki öll verkefni eiga rétt á endurgreiðslum. Framleiðslan þarf að uppfylla ákveðin skilyrði; að koma íslenskri menningu á framfæri, kynna sögu lands eða náttúru eða að viðkomandi framleiðsla sé til þess fallin að stuðla að aukinni reynslu, þekkingu og listrænum metnaði þeirra sem að framleiðslunni standa. Það má segja að þessir tveir þættir vinni saman og geri Ísland að eftirsóknarverðum tökustað fyrir kvikmyndaframleiðendur, þ.e. einstök náttúrufegurð Íslands og einfalt endurgreiðslukerfi sem byggir á landkynningu. Hvers vegna endurgreiðslukerfi? Endurgreiðslukerfið er hugsað sem hvati til þess að auka samkeppnishæfni íslenskrar kvikmyndagerðar. Það þarf ekki að fara mörgum orðum um smæð íslenska markaðarins og má í því samhengi benda á að fyrir setningu endurgreiðslukerfisins var kvikmynda- og sjónvarpsframleiðsla hér á landi, þrátt fyrir mikla hæfileika í greininni, af skornum skammti enda afar kostnaðarsöm verkefni og fjárveitingar takmarkaðar. Flest ríki sem við berum okkur saman við bjóða upp á sambærilegt fyrirkomulag og er við lýði hér á landi hvað varðar endurgreiðslur vegna kvikmyndaframleiðslu. Sem dæmi um framsækið endurgreiðslukerfi má nefna endurgreiðslukerfi Írlands en írska ríki býður, að ákveðnum skilyrðum uppfylltum, 32-35% endurgreiðslur á framleiðslu þar í landi. Belgía, Malta, Eistland, Ungverjaland og Frakkland fylgja þar fast á eftir með hagstæðum endurgreiðslum og er þá ótalið þeirra náttúra og sérkenni. Það er því ljóst að íslensk kvikmynda- og sjónvarpsframleiðsla þarf að styðjast við hagstætt og skilvirkt endurgreiðslukerfi til þess að vera keppnishæft í alþjóðlegum skilningi. Hver er ávinningurinn? Í umræðunni um endurgreiðslur til kvikmyndagerðar hafa komið upp vangaveltur er lúta að því hvers vegna ríkið verji fjármunum í kvikmynda- og sjónvarpsframleiðslu með þessum hætti. Mikilvægt er að horfa heildrænt á hagræn áhrif kvikmyndagerðar á Íslandi. Meginmarkmið endurgreiðslukerfisins er að styðja við aukna verðmætasköpun hér á landi og er því um einskonar fjárfestingu af hálfu ríkisins að ræða. Síðan endurgreiðslukerfið var tekið upp hefur verið farið yfir kerfið með reglubundnum hætti. Þær athuganir hafa ávallt leitt í ljós sömu niðurstöðuna, að kerfið er skilvirkt, áhrif kerfisins á greiðslujöfnuð ríkissjóðs hafa ávallt verið jákvæð, þ.e. kerfið hefur skapað meiri tekjur fyrir ríkið en kostnað. Þá eru ótalin önnur afleidd áhrif af kvikmyndaframleiðslu sem erfitt er að mæla en eru óumdeild, svo sem gjaldeyrisöflun, sköpun óbeinna starfa og jákvæð áhrif á ferðaþjónustu. Samkvæmt nýrri óbirtri úttekt skilar framlag endurgreiðslukerfisins þreföldum gjaldeyristekjum í ríkissjóð. Í því samhengi má jafnframt benda á niðurstöður skýrslu Ferðamálastofu frá 2020 þar sem fram kemur að 39,4% ferðamanna fengu hugmyndina að Íslandsferð eftir að hafa séð íslenskt landslag í hreyfimyndefni. Í stefnu íslenskra stjórnvalda í kvikmyndaframleiðslu til ársins 2030 kemur fram að endurgreiðslukerfi kvikmyndagerðar á Íslandi þyki einfalt í notkun, skilvirkt og áreiðanlegt og jafnframt kemur fram að það þurfi að vera samkeppnishæft enda sé það afar mikilvægt íslenskri kvikmyndaframleiðslu. Þá er sérstaklega tekið fram að stefnt skuli að því að varðveita kosti kerfisins en jafnframt eigi að þróa það á þann veg að það standist alþjóðlega samkeppni á hverjum tíma. Ávinningur endurgreiðslukerfisins er skýr, það er því ákjósanlegt að viðhalda kerfinu en styrkja það enn frekar vegna þess að fjárfesting í kvikmyndaframleiðslu skilar sér margfalt til baka. Höfundur er viðskiptastjóri Sambands íslenskra kvikmyndaframleiðenda á iðnaðar-og hugverkasviði Samtaka iðnaðarins.
Samfylkingin hafnar einkavæðingu í skólakerfinu Arnór Heiðar Benónýsson,Anna María Jónsdóttir Skoðun
Nándarhryðjuverk er mannréttindabrot sem fær lítil viðbrögð frá samfélaginu Birna Sól Daníelsdóttir, Helga Benediktsdóttir,Telma Lísa Elmarsdóttir Skoðun
Skoðun Samfylkingin hafnar einkavæðingu í skólakerfinu Arnór Heiðar Benónýsson,Anna María Jónsdóttir skrifar
Skoðun Nándarhryðjuverk er mannréttindabrot sem fær lítil viðbrögð frá samfélaginu Birna Sól Daníelsdóttir, Helga Benediktsdóttir,Telma Lísa Elmarsdóttir skrifar
Skoðun Willum Þór – fyrir konur Heiðdís Geirsdóttir,Halla Karen Kristjánsdóttir,Hjördís Guðný Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun Við sem förum til Tenerife - Vaxta og húsnæðispyntingar á almenningi komið frá lífeyrissjóðum og leigufélögum Hreinn Pétursson skrifar
Skoðun Stöndum með trans börnum og foreldrum þeirra! Birna Guðmundsdóttir,Elín Oddný Sigurðardóttir,Ynda Eldborg skrifar
Skoðun Dómsmálið sem gæti kippt grunninum undan Heidelberg-verksmiðjunni Jón Hjörleifur Stefánsson skrifar
Skoðun Það er allt í lagi að vera þú sjálfur - Opið bréf til Snorra Mássonar Kári Stefánsson skrifar
Samfylkingin hafnar einkavæðingu í skólakerfinu Arnór Heiðar Benónýsson,Anna María Jónsdóttir Skoðun
Nándarhryðjuverk er mannréttindabrot sem fær lítil viðbrögð frá samfélaginu Birna Sól Daníelsdóttir, Helga Benediktsdóttir,Telma Lísa Elmarsdóttir Skoðun