Segir krónutöluhækkanir gætu jafngilt kaupmáttarrýrnun hjá stórum hópum Hólmfríður Gísladóttir skrifar 23. nóvember 2022 07:53 Friðrik segir lága arðsemi háskólamenntunar mögulega eina skýringu lægra menntunarstigs þjóðarinnar. Stöð 2/Arnar Friðrik Jónsson, formaður BHM, segir kaupmátt láglaunafólks hafa hækkað sexfalt á við aðra frá gerð lífskjarasamningsins. Hann segir að ef krónutöluhækkanir verða aftur ráðandi við gerð kjarasamninga gæti það jafngilt kaupmáttarrýrnun fyrir stóran hluta launafólks. Í aðsendri grein í Fréttablaðinu segir Friðrik að á meðan kaupmáttaraukning hjá félagsfólki ASÍ í Reykjavík hafi verið um 50 prósent á tímabilinu mars 2019 til janúar 2022, hafi kaupmáttur sérfræðinga BHM hjá ríkinu aukist um 11 prósent og iðnfélaga ASÍ á almennum markaði um 8 prósent. „Fyrirséð er að sú kaupmáttaraukning muni jafnvel þurrkast út á árinu 2022,“ segir Friðrik. Hann segir vandséð að umrædd stéttarfélög fái umboð til „slíkra afarkosta“. Efling hefur krafist krónutöluhækkunar upp á 167 þúsund krónur á þremur árum fyrir alla sína félagsmenn. Ef marka má skrif Friðriks er þó síður en svo almenn sátt með það innan verkalýðshreyfingarinnar að sækja aftur krónutöluhækkun. „Meginmarkmið krónutöluhækkana lífskjarasamningsins var að leiðrétta kjör lágtekjuhópa sem höfðu borið hitann og þungann af miklum hagvexti í lágframleiðnigreinum. Að mörgu leyti nauðsynleg og skiljanleg krafa á þeim tíma en nú er enn og aftur krafist krónutöluhækkana,“ segir hann. „Vafasamar fullyrðingar fylgja um slæma stöðu launafólks á Íslandi og tekjuójöfnuð. Staðreyndin er hins vegar sú að kaupmáttarvegin meðallaun voru með þeim hæstu í heimi á árinu 2021 og hærri en á öðrum Norðurlöndum.“ Friðrik segir „einhverja“ hafa stigið fram á síðustu misserum og haft í frammi „gífuryrði um stéttastríð, sjálftöku og óhófleg kjör svokallaðs „sérfræðingaveldis“. Staðreyndin sé hins vegar sú að það sé lítið að hafa upp úr háskólamenntun á Íslandi. „Staðreyndin er hins vegar sú að það er lítið að hafa upp úr háskólamenntun á Íslandi. Arðsemi háskólamenntunar er um 40% minni hlutfallslega en að meðaltali innan OECD og mun minni en á Norðurlöndum. Sumir sérfræðingar starfa á afslætti fyrir samfélagið og þá sérstaklega í þeim störfum sem hafa enga hliðstæðu á almennum markaði,“ segir Friðrik. Að óbreyttu muni vanmat á menntun skapa samfélagsvanda á Íslandi. Það sé ekki bara vandamál BHM. Kjaramál Vinnumarkaður Háskólar Kjaraviðræður 2022 Mest lesið Vill koma upp mótttöku flóttamanna við Kaffi Vest Innlent Myndband með jólalagi lykilsönnunargagn í fíkniefnamáli Innlent „Ég þekki líka kolruglaða menn og ég læt drepa þig“ Innlent Ráðherra segir fyrirkomulag borgaraþjónustunnar á Spáni ósjálfbært Innlent Komu sér af vettvangi eftir árás á fjóra á veitingastað Innlent „Klæðingin er engin skítaredding“ Innlent Þaulskipulagt af hagsmunaaðilum og þeirra fulltrúum á þingi Innlent Everest fullt af rusli sem mun taka fleiri ár að hreinsa Erlent Afstaða Sjálfstæðismanna á skjön við lýðheilsustefnu stjórnvalda Innlent Hillir loks undir framkvæmdir í Vesturbugt eftir sjö ára töf Innlent Fleiri fréttir Náttúran hafi sterkt umboð í samfélaginu og þurfi ekki umboðsmann Lokað frá Heklu að Nóatúni í hálfan mánuð Flestir treysta ríkisstjórninni miklu verr eftir að Bjarni tók við Mikill áhugi á þrotabúi Skagans 3X Þaulskipulagt af hagsmunaaðilum og þeirra fulltrúum á þingi „Ég þekki líka kolruglaða menn og ég læt drepa þig“ Hillir loks undir framkvæmdir í Vesturbugt eftir sjö ára töf Nú má heita Roj Samþjöppun á kjötmarkaði og vinstrimenn fagna í Frakklandi Afstaða Sjálfstæðismanna á skjön við lýðheilsustefnu stjórnvalda „Klæðingin er engin skítaredding“ Komu sér af vettvangi eftir árás á fjóra á veitingastað Vill koma upp mótttöku flóttamanna við Kaffi Vest Myndband með jólalagi lykilsönnunargagn í fíkniefnamáli Ráðherra segir fyrirkomulag borgaraþjónustunnar á Spáni ósjálfbært Meintur strípalingur og sjö til viðbótar gistu fangageymslur lögreglu Mikil uppbygging framundan á Borg í Grímsnesi Útkall vegna skútu sem strandaði í Eyjafirði Viðsnúningur í frönsku þingkosningunum Egill syrgir brottvísun vina sinna Þyrla kölluð út vegna bifhjólaslyss á Vestfjörðum Segir Akranes verða svefnbæ Útilokar ekki kosningu en Jón vill kjósa áður en það verður of seint Íbúum í Árborg fjölgar um 600 til 700 á ári Reikna með að hefja formlegar sameiningarviðræður í haust Annríkt hjá lögreglu á stærsta degi Írskra daga Lögregluaðgerðir í Rangárþingi og sameining Skorradals og Borgarbyggðar Lögregla vopnaðist og skotvopn haldlagt Ölvaður ökumaður keyrði á umferðareyju og reyndi að flýja Miklar framkvæmdir á Kirkjubæjarklaustri fyrir unga fólkið Sjá meira
Í aðsendri grein í Fréttablaðinu segir Friðrik að á meðan kaupmáttaraukning hjá félagsfólki ASÍ í Reykjavík hafi verið um 50 prósent á tímabilinu mars 2019 til janúar 2022, hafi kaupmáttur sérfræðinga BHM hjá ríkinu aukist um 11 prósent og iðnfélaga ASÍ á almennum markaði um 8 prósent. „Fyrirséð er að sú kaupmáttaraukning muni jafnvel þurrkast út á árinu 2022,“ segir Friðrik. Hann segir vandséð að umrædd stéttarfélög fái umboð til „slíkra afarkosta“. Efling hefur krafist krónutöluhækkunar upp á 167 þúsund krónur á þremur árum fyrir alla sína félagsmenn. Ef marka má skrif Friðriks er þó síður en svo almenn sátt með það innan verkalýðshreyfingarinnar að sækja aftur krónutöluhækkun. „Meginmarkmið krónutöluhækkana lífskjarasamningsins var að leiðrétta kjör lágtekjuhópa sem höfðu borið hitann og þungann af miklum hagvexti í lágframleiðnigreinum. Að mörgu leyti nauðsynleg og skiljanleg krafa á þeim tíma en nú er enn og aftur krafist krónutöluhækkana,“ segir hann. „Vafasamar fullyrðingar fylgja um slæma stöðu launafólks á Íslandi og tekjuójöfnuð. Staðreyndin er hins vegar sú að kaupmáttarvegin meðallaun voru með þeim hæstu í heimi á árinu 2021 og hærri en á öðrum Norðurlöndum.“ Friðrik segir „einhverja“ hafa stigið fram á síðustu misserum og haft í frammi „gífuryrði um stéttastríð, sjálftöku og óhófleg kjör svokallaðs „sérfræðingaveldis“. Staðreyndin sé hins vegar sú að það sé lítið að hafa upp úr háskólamenntun á Íslandi. „Staðreyndin er hins vegar sú að það er lítið að hafa upp úr háskólamenntun á Íslandi. Arðsemi háskólamenntunar er um 40% minni hlutfallslega en að meðaltali innan OECD og mun minni en á Norðurlöndum. Sumir sérfræðingar starfa á afslætti fyrir samfélagið og þá sérstaklega í þeim störfum sem hafa enga hliðstæðu á almennum markaði,“ segir Friðrik. Að óbreyttu muni vanmat á menntun skapa samfélagsvanda á Íslandi. Það sé ekki bara vandamál BHM.
Kjaramál Vinnumarkaður Háskólar Kjaraviðræður 2022 Mest lesið Vill koma upp mótttöku flóttamanna við Kaffi Vest Innlent Myndband með jólalagi lykilsönnunargagn í fíkniefnamáli Innlent „Ég þekki líka kolruglaða menn og ég læt drepa þig“ Innlent Ráðherra segir fyrirkomulag borgaraþjónustunnar á Spáni ósjálfbært Innlent Komu sér af vettvangi eftir árás á fjóra á veitingastað Innlent „Klæðingin er engin skítaredding“ Innlent Þaulskipulagt af hagsmunaaðilum og þeirra fulltrúum á þingi Innlent Everest fullt af rusli sem mun taka fleiri ár að hreinsa Erlent Afstaða Sjálfstæðismanna á skjön við lýðheilsustefnu stjórnvalda Innlent Hillir loks undir framkvæmdir í Vesturbugt eftir sjö ára töf Innlent Fleiri fréttir Náttúran hafi sterkt umboð í samfélaginu og þurfi ekki umboðsmann Lokað frá Heklu að Nóatúni í hálfan mánuð Flestir treysta ríkisstjórninni miklu verr eftir að Bjarni tók við Mikill áhugi á þrotabúi Skagans 3X Þaulskipulagt af hagsmunaaðilum og þeirra fulltrúum á þingi „Ég þekki líka kolruglaða menn og ég læt drepa þig“ Hillir loks undir framkvæmdir í Vesturbugt eftir sjö ára töf Nú má heita Roj Samþjöppun á kjötmarkaði og vinstrimenn fagna í Frakklandi Afstaða Sjálfstæðismanna á skjön við lýðheilsustefnu stjórnvalda „Klæðingin er engin skítaredding“ Komu sér af vettvangi eftir árás á fjóra á veitingastað Vill koma upp mótttöku flóttamanna við Kaffi Vest Myndband með jólalagi lykilsönnunargagn í fíkniefnamáli Ráðherra segir fyrirkomulag borgaraþjónustunnar á Spáni ósjálfbært Meintur strípalingur og sjö til viðbótar gistu fangageymslur lögreglu Mikil uppbygging framundan á Borg í Grímsnesi Útkall vegna skútu sem strandaði í Eyjafirði Viðsnúningur í frönsku þingkosningunum Egill syrgir brottvísun vina sinna Þyrla kölluð út vegna bifhjólaslyss á Vestfjörðum Segir Akranes verða svefnbæ Útilokar ekki kosningu en Jón vill kjósa áður en það verður of seint Íbúum í Árborg fjölgar um 600 til 700 á ári Reikna með að hefja formlegar sameiningarviðræður í haust Annríkt hjá lögreglu á stærsta degi Írskra daga Lögregluaðgerðir í Rangárþingi og sameining Skorradals og Borgarbyggðar Lögregla vopnaðist og skotvopn haldlagt Ölvaður ökumaður keyrði á umferðareyju og reyndi að flýja Miklar framkvæmdir á Kirkjubæjarklaustri fyrir unga fólkið Sjá meira