Í nýjum gögnum frá Heilbrigðisráðuneytinu sem Alþingi birti í gær kemur fram að mikil fjölgun hefur verið í hópi þeirra karlmanna sem nota nikótínpúða daglega en árið 2021 notuðu rúmlega 22 prósent karla á aldrinum 18 til 24 ára nikótínpúða á hverjum degi en í fyrra notuðu tæplega fjörutíu prósent karla á þessum aldri púðana.
Hröð þróun
Stefán Pálmason, tannlæknir og sérfræðingur í munnlyflækningum segir að það komi á óvart hversu hröð þróunin sé.
„Maður hefur séð þetta aukast mikið en að þetta aukist um helming á einu ári, það er svolítið svakalegt.“
Hann segir misjafn hversu vel nikótínpúðanotkun sjáist á tannholdinu.
„Það fer eftir því hversu lengi fólk er með púðana í vörinni. Sumir eru með þetta allan daginn og jafnvel sofa með þetta, aðrir taka pásu reglulega. Sumir svissa á milli, taka hægra megin í viku og vinstra megin næstu vikuna. Þannig það skiptir máli hvernig maður tekur þetta.“
Færri konur nota púðana daglega
Konum á þessu aldursbili sem nota púðana daglega fækkar á milli ára en rúmlega 21 prósent kvenna gerðu það árið 2021, en rúm átján prósent árið 2022.
„Nikótínpúðarnir valda stundum viðbrögðum sem sáust ekki með þetta gamla munntóbak. Valda efnabruna og ofnæmisviðbrögðum jafnvel, þannig það eru öðruvísi breytingar.“
Nú virðast margir taka í vörina. Hefur þú áhyggjur af þessari þróun?
„Já að vissu leyti, það fer eftir því hvað maður einblínir á. Sumir einblína á tengsl við munnkrabbamein en ég hef kannski ekki áhyggjur af því. Það er miklu minna af krabbameinsvaldandi efnum í þessu heldur en í munntóbakinu og miklu, miklu minna en í sígarettum og reyktóbaki. Þetta hefur ekki enn verið bendlað við munnkrabbamein, ekki tekist að sýna fram á það í rannsóknum. En þetta er lítið rannsakað og ekki vitað hver langtímaáhrifin verða.“
Hjarta- og æðasjúkdómar
„Það sem maður hefur meiri áhyggjur af þegar svona margir eru farnir að nota þetta er að það verði meira um það að fólk komi með skemmt tannhold sem þarf að laga t.d. með því að færa mjúkvef innan úr góm til að reyna að laga þessar útlitslegu skemmdir sem verða á tannholdinu. Og hjarta og æðasjúkdómar, ef fólk er að taka svona mikið nikótín og er með í vörinni allan sólarhringinn þá getur það með tímanum aukið tíðni hjarta- og æðasjúkdóma.“
Stefán segir notkun nikótínpúða lítið rannsakaða en segir okkur geta gert mun betur í forvörnum.
„Það mætti gera svona svipað átak og gert var með reykingarnar hér áður fyrr. Það þarf að koma því inn í höfuðið á fólki að þetta getur verið jafn slæmt og sígarettur að mörgu leyti þó það valdi kannski ekki miklum illkynja breytingum í munni og lungum þá er margt annað sem getur verið mjög slæmt, sérstaklega hjarta- og æðasjúkdómar.“
