Himalaja- og Hindu Kush-fjallgarðarnir teygja sig um 3.500 kílómetra í gegnum Afganistan, Bangladess, Bútan, Kína, Indland, Búrma, Nepal og Pakistan. Svæðið er stundum kallað „þriðji póllinn“ því fjallajöklarnir og fannbreiðurnar þar geyma meira ferskvatn en nokkur annar staður á jörðinni utan pólanna tveggja.
Alþjóðlegur hópur vísindamanna frá ICIMOD í Katmandú í Nepal segir að hert hafi á bráðnun jökla í fjallgörðunum. Þannig hafi ís bráðnað 65 prósent hraðar á öðrum áratug þessarar aldar en á þeim fyrsta.
Við 1,5-2 gráður hlýnun gætu jöklarnir rýrnað um þrjátíu til fimmtíu prósent fyrir aldamót samkvæmt skýrslu stofnunarinnar.
Nái hlýnunin þremur gráðum, eins og hún stefnir í ef ekki verður dregið frekar úr losun gróðurhúsalofttegunda, gætu sumir jöklar í austanverðum Himalajafjöllum misst allt að sjötíu og fimm prósent af rúmmáli sínu, að því er segir í frétt Reuters-fréttastofunnar.
Hátt í tveir milljarða manna reiða sig á vatnið
Niðurstöðurnar eru slæmar fréttir fyrir þær milljónir manna sem búa í eða við fjallgarðana miklu. Áætlað er að rennsli í tólf fljótum á svæðinu nái hámarki um miðja öldina en síðan dvína, þar á meðal í Ganges, Indus og Mekong. Um 240 milljónir manna sem búa í fjöllunum og um 1,6 milljarðar til viðbótar neðar við árnar í sextán löndum reiða sig á vatnið úr þeim.
Jafnvel þó að rennslið aukist næstu áratugina er talið að það birtist frekar í auknum flóðum frekar en stöðugu rennsli. Mörg fjallaþorp reiða sig á jökulvatn og snjóbráð til þess að vökva ræktarland.
Það er ekki aðeins flóðahætta sem steðjar af bráðnandi jöklum. Þeir skilja eftir sig jökullón sem geta flætt yfir barma sína og valdið flóðum niður fjalladali. AP-fréttastofan segir að tvö hundruð jökullón séu nú talin hættuleg. Skriðuhætta er einnig talin farin vaxandi.
Skýrsluhöfundar segja að breytingar á jöklum, sífrera og snjóbreiðu á svæðinu séu fordæmalausar og að miklu leyti óafturkræfar. Skaðlegra áhrif hlýnunar er þegar farið að gæta í fjöllunum. Fyrr á þessu ári þurfti að rýma fjallabæinn Joshimath á Indlandi þegar hann byrjaði að síga.
Njósnamyndir bæta upp fyrir stutta mæliröð
Rannsóknir á jöklum í Himalajafjöllum hafa liðið fyrir að þær ná mun skemur aftur í tímann en í Ölpunum eða Klettafjöllum í Bandaríkjunum. Bandarísk stjórnvöld hjálpuðu til með því að aflétta leynd af myndum njósnagervihnatta af jöklum í Himalaja allt frá árinu 1970 fyrir fjórum árum. Skýrsla ICIMOD byggir meðal annars á þeim gögnum.
„Þó að þekking á Himalajajöklum jafnist enn ekki á við Alpana þá er hún nú sambærileg við önnur svæði eins og Andesfjöll,“ segir Tobias Bolch, jöklafræðingur við Tækniháskólann í Graz í Austurríki, við Reuters-fréttastofuna.
