Byrjað að smella af með stærstu myndavél í heimi Kjartan Kjartansson skrifar 23. júní 2025 14:01 Trifid-stjörnuþokan (efri til hægri) og Lónsþokan í stjörnumerkinu bogmanninum í um níu þúsund ljósára fjarlægð frá jörðinni á mynd Veru C.Rubin-athuganastöðvarinnar. NSF-DOE Vera C. Rubin Observatory Fyrstu myndirnir af næturhimninum frá Veru C. Rubin-athuganastöðinni sem hýsir stærstu stafrænu myndavél heims voru birtar í dag. Athuganastöðin ver næstu tíu árum í að taka myndskeið af alheiminum sem eiga að hjálpa vísindamönnum að skilja betur eðli alheimsins og finna smástirni sem gætu ógnað jörðinni. Vera B. Rubin-athugastöðin á fjallstindi í Síle er sögð stórt stökk fram á við í sjónaukum á jörðu niðri. Hún hýsir Simonyi-spegilsjónaukann sem er 8,4 metrar að þvermáli og búinn stærstu stafrænu myndavél jarðar. Sjónaukinn á að taka víðmyndir af næturhiminum yfir suðurhveli jarðar næsta áratuginn. Úr þessum víðmyndum verða búin til myndskeið í ofurháskerpu sem gera stjarnfræðingum kleift að fylgjast með breytingum á næturhimninum í smáatriðum. Með þeim ætti að vera hægt að koma fljótt auga á smástirni í sólkerfinu sem gætu ógnað jörðinni og kortleggja Vetrarbrautina. LSST-myndavélin í Veru C. Rubin-athuganastöðinni í Síle er stærsta starfræna myndavél á jörðinni.RubinObs/NSF/DOE/NOIRLab/SLAC/AURA/Hernan Stockebrand Vísindaathuganir athuganastöðvarinnar eru ekki formlega hafnar ennþá en aðstandendur hennar birtu í dag myndir sem voru teknar við tíu klukkustunda langar tilraunaathuganir. Þær gefa nasaþefin af getu sjónaukans og sýna meðal annars tvær stjörnuþokur sem unga út nýjum stjörnum í um níu þúsund ljósára fjarlægð frá jörðinni. Kennd við brautryðjanda í rannsóknum á hulduefni Upplausn sjónaukans er 3.200 megapixlar sem er 67 sinnum meira en bestu snjallsímamyndavélarnar sem völ er á. Hún nægir til þess að greina golfkúlu á tunglinu, að því er segir í frétt breska ríkisútvarpsins BBC. Athuganastöðin hefur fjögur meginverkefni: að fylgjast með fyrirbærum og breytingum á næturhimninum, rannsaka myndun Vetrarbrautarinnar, kortleggja sólkerfið okkar og varpa frekara ljósi á hulduefni og hvernig alheimurinn varð til. Til þess að rannsaka eðli hulduefnis á athuganastöðin að kortleggja fleiri en tíu milljarða vetrarbrauta yfir suðurhveli jarðar. Athuganastöðin er kennd við Veru C. Rubin, bandarískan stjarneðlisfræðing sem lést árið 2016. Rubin var brautryðjandi sem lagði fram gögn sem studdu tilvist hulduefnis. Ekki er hægt að skýra þróun alheimsins án þess að hulduefni og orka, sem ekki hefur verið hægt að mæla með beinum hætti, hafi áhrif á hann. Síle Geimurinn Vísindi Tækni Mest lesið Blússandi hagvöxtur í Bandaríkjunum Erlent Minni rekstrarkostnaður fyrir eigendur bensínháka Innlent Hafnar „jólakveðju“ ríkisins Innlent Ekkert því til fyrirstöðu að Ásthildur Lóa verði aftur ráðherra Innlent Hefði þurft hjólbörur undir öll verðlaunin sín Innlent „Krítískur massi af snarbrjáluðu fólki nær yfirhöndinni“ Innlent Íslendingur í gæsluvarðhaldi í Kólumbíu vegna gruns um kynferðisbrot Innlent Ríkissjóður greiðir fyrir flutning hinna látnu til Íslands Innlent Gaf fingurinn á Miklubraut Innlent Falskar netverslanir: Auglýsir rýmingarsölu nokkrum dögum eftir opnun Innlent Fleiri fréttir Blússandi hagvöxtur í Bandaríkjunum Nýjar ákærur á hendur Russell Brand Fleiri Epstein-skjöl birt: Prinsinn bað um „óviðeigandi vinkonur“ Saka AfD um að ganga erinda Kremlverja Kínverjar og Rússar lýsa yfir stuðningi við Venesúela Skapari Call of Duty lést í bílslysi Trump nefnir nýja kynslóð orrustuskipa í höfuðið á sjálfum sér „Bandaríkin eiga ekki að taka yfir Grænland“ Nýr ritstjóri stöðvaði umfjöllun um brottvísanir Trump Breiddi út faðminn fyrir rasista: „Þið þurfið ekki að biðjast afsökunar á að vera hvít lengur“ Sprengdu rússneskan hershöfðingja í loft upp í Moskvu Undirbúningur árásarinnar stóð yfir í marga mánuði Trump skipar sendifulltrúa fyrir Grænland Segir unnið að því að móta sameiginlega nálgun Bandaríkjanna, Úkraínu og Evrópu Sýknaður af nauðgun eftir að hafa verið skimaður fyrir sjaldgæfri svefnröskun Málið sem Trump getur ekki losað sig við Grunaður um manndráp eftir að tveggja ára drengur féll úr blokk Fóru um borð í vélvana rússneskt skip Baulað á Albanese á minningarathöfn á Bondi-strönd Kvarta yfir ritskoðun Epstein-skjala: „Við vitum ekki hvað við vitum ekki“ Níu skotnir til bana á krá Sextán ára fékk greitt fyrir að færa Epstein stúlkur Ljósmyndir horfnar úr Epstein-skjölunum, þar á meðal ein af Trump Vilja dauðarefsingu af borðinu vegna hagsmunaáreksturs ráðherra Pútín sagður hafa valið Witkoff Gerðu umfangsmiklar árásir gegn ISIS í Sýrlandi Það helsta úr fyrsta skammti Epstein-skjalanna Epstein-skjölin birt Draga tilvist neðanjarðarhafs á Títan í efa Réðust á skip úr skuggaflotanum þúsundir kílómetra frá Úkraínu Sjá meira
Vera B. Rubin-athugastöðin á fjallstindi í Síle er sögð stórt stökk fram á við í sjónaukum á jörðu niðri. Hún hýsir Simonyi-spegilsjónaukann sem er 8,4 metrar að þvermáli og búinn stærstu stafrænu myndavél jarðar. Sjónaukinn á að taka víðmyndir af næturhiminum yfir suðurhveli jarðar næsta áratuginn. Úr þessum víðmyndum verða búin til myndskeið í ofurháskerpu sem gera stjarnfræðingum kleift að fylgjast með breytingum á næturhimninum í smáatriðum. Með þeim ætti að vera hægt að koma fljótt auga á smástirni í sólkerfinu sem gætu ógnað jörðinni og kortleggja Vetrarbrautina. LSST-myndavélin í Veru C. Rubin-athuganastöðinni í Síle er stærsta starfræna myndavél á jörðinni.RubinObs/NSF/DOE/NOIRLab/SLAC/AURA/Hernan Stockebrand Vísindaathuganir athuganastöðvarinnar eru ekki formlega hafnar ennþá en aðstandendur hennar birtu í dag myndir sem voru teknar við tíu klukkustunda langar tilraunaathuganir. Þær gefa nasaþefin af getu sjónaukans og sýna meðal annars tvær stjörnuþokur sem unga út nýjum stjörnum í um níu þúsund ljósára fjarlægð frá jörðinni. Kennd við brautryðjanda í rannsóknum á hulduefni Upplausn sjónaukans er 3.200 megapixlar sem er 67 sinnum meira en bestu snjallsímamyndavélarnar sem völ er á. Hún nægir til þess að greina golfkúlu á tunglinu, að því er segir í frétt breska ríkisútvarpsins BBC. Athuganastöðin hefur fjögur meginverkefni: að fylgjast með fyrirbærum og breytingum á næturhimninum, rannsaka myndun Vetrarbrautarinnar, kortleggja sólkerfið okkar og varpa frekara ljósi á hulduefni og hvernig alheimurinn varð til. Til þess að rannsaka eðli hulduefnis á athuganastöðin að kortleggja fleiri en tíu milljarða vetrarbrauta yfir suðurhveli jarðar. Athuganastöðin er kennd við Veru C. Rubin, bandarískan stjarneðlisfræðing sem lést árið 2016. Rubin var brautryðjandi sem lagði fram gögn sem studdu tilvist hulduefnis. Ekki er hægt að skýra þróun alheimsins án þess að hulduefni og orka, sem ekki hefur verið hægt að mæla með beinum hætti, hafi áhrif á hann.
Síle Geimurinn Vísindi Tækni Mest lesið Blússandi hagvöxtur í Bandaríkjunum Erlent Minni rekstrarkostnaður fyrir eigendur bensínháka Innlent Hafnar „jólakveðju“ ríkisins Innlent Ekkert því til fyrirstöðu að Ásthildur Lóa verði aftur ráðherra Innlent Hefði þurft hjólbörur undir öll verðlaunin sín Innlent „Krítískur massi af snarbrjáluðu fólki nær yfirhöndinni“ Innlent Íslendingur í gæsluvarðhaldi í Kólumbíu vegna gruns um kynferðisbrot Innlent Ríkissjóður greiðir fyrir flutning hinna látnu til Íslands Innlent Gaf fingurinn á Miklubraut Innlent Falskar netverslanir: Auglýsir rýmingarsölu nokkrum dögum eftir opnun Innlent Fleiri fréttir Blússandi hagvöxtur í Bandaríkjunum Nýjar ákærur á hendur Russell Brand Fleiri Epstein-skjöl birt: Prinsinn bað um „óviðeigandi vinkonur“ Saka AfD um að ganga erinda Kremlverja Kínverjar og Rússar lýsa yfir stuðningi við Venesúela Skapari Call of Duty lést í bílslysi Trump nefnir nýja kynslóð orrustuskipa í höfuðið á sjálfum sér „Bandaríkin eiga ekki að taka yfir Grænland“ Nýr ritstjóri stöðvaði umfjöllun um brottvísanir Trump Breiddi út faðminn fyrir rasista: „Þið þurfið ekki að biðjast afsökunar á að vera hvít lengur“ Sprengdu rússneskan hershöfðingja í loft upp í Moskvu Undirbúningur árásarinnar stóð yfir í marga mánuði Trump skipar sendifulltrúa fyrir Grænland Segir unnið að því að móta sameiginlega nálgun Bandaríkjanna, Úkraínu og Evrópu Sýknaður af nauðgun eftir að hafa verið skimaður fyrir sjaldgæfri svefnröskun Málið sem Trump getur ekki losað sig við Grunaður um manndráp eftir að tveggja ára drengur féll úr blokk Fóru um borð í vélvana rússneskt skip Baulað á Albanese á minningarathöfn á Bondi-strönd Kvarta yfir ritskoðun Epstein-skjala: „Við vitum ekki hvað við vitum ekki“ Níu skotnir til bana á krá Sextán ára fékk greitt fyrir að færa Epstein stúlkur Ljósmyndir horfnar úr Epstein-skjölunum, þar á meðal ein af Trump Vilja dauðarefsingu af borðinu vegna hagsmunaáreksturs ráðherra Pútín sagður hafa valið Witkoff Gerðu umfangsmiklar árásir gegn ISIS í Sýrlandi Það helsta úr fyrsta skammti Epstein-skjalanna Epstein-skjölin birt Draga tilvist neðanjarðarhafs á Títan í efa Réðust á skip úr skuggaflotanum þúsundir kílómetra frá Úkraínu Sjá meira