Skjár 1 verður ríkissjónvarp

Nýtt ríkissjónvarp er orðið til með kaupum Símans á rúmlega fjórðungshlut - ráðandi hlut - í sjónvarpsstöðinni Skjá einum. Raunar má tala um þriðju ríkisstöðina því Breiðvarp Símans er ákveðin tegund af sjónvarpsrekstri. Athyglisvert er að þegar þetta spurðist út á föstudaginn reyndu forráðamenn Símans að drepa málinu á dreif með því að senda fjölmiðlum fréttatilkynningu með fyrirsögninni "Síminn tekur þátt í kaupum á enska boltanum"! Þar sagði: "Síminn hefur tekið þá ákvörðun að taka þátt í fyrirtæki, svokallaðri efnisveitu, sem hefur áhugavert sjónvarpsefni fram að færa og dreifa efni þess á fjarskiptaneti sínu á stafrænu formi. Í þeim tilgangi tekur Síminn þátt í kaupum á félagi sem á 100% í enska boltanum og um fjórðungshlut í Íslenska Sjónvarpsfélaginu sem starfrækir Skjá 1". Þetta mál snýst þó í kjarna sínum hvorki um enska boltann né stafrænt sjónvarp - þótt hvort tveggja séu þættir í málinu. Þetta snýst um pólitísk yfirráð ákveðinna manna yfir fjölmiðli. Það skondna er að þetta er sömu mennirnir og áttu svefnlausar nætur í vor og sumar vegna þess að "markaðsráðandi fyrirtæki" hefði eignast Stöð tvö. Magnús Ragnarsson, sjónvarpsstjóri Skjás eins, mætti þá ábúðarfullur og þungbrýnn á fund allsherjarnefndar Alþingis til að lýsa yfir stuðningi við fjölmiðlafrumvarpið sem bannaði slíkt fyrirkomulag. Nú er markaðsráðandi fyrirtæki, Síminn, búið að kaupa Skjá einn og sjónvarpsstjórinn er í sjöunda himni! Þeir menn sem standa á bak við nýja Ríkissjónvarpið og samherjar þeirra og vinir, sem fá það hlutverk að verja gjörninginn á opinberum vettvangi, eru líka sömu mennirnir og mest hafa hneykslast á því að opinbert fyrirtæki, Orkuveita Reykjavíkur, skuli fjárfesta í fjarskiptafyrirtækjum eins og Línu.neti sem eru í samkeppni við einkafyrirtæki. Hefur verið talað um sóun almannafjár í því sambandi. Og vissulega með réttu: Tap Orkuveitunnar á þessum ævintýrum er sagt nema um þremur Þjóðminjasöfnum. Nú þegar Síminn fylgir í fótspor Orkuveitunnar, þegar Brynjólfur Bjarnason fetar í fótspor Alfreðs Þorsteinssonar, eru þessir menn glaðir og reifir. Enda snúast þessi mál ekki um sannfæringu og samkvæmni. Þau snúast um það hverjir mega eiga fjölmiðla og önnur fyrirtæki. Þau snúast um það hverjir mega spila með almannafé og ríkisstofnanir. Þegar Skjár einn, sem hefur verið fjárhagslega veikburða fyrirtæki með litla markaðshlutdeild, varði tugmilljónum króna til að kaupa sýningarrétt á ensku knattspyrnunni fyrr á þessu ári - og bauð þá betur en Sjónvarpið og Stöð tvö - veltu margir því fyrir sér hvaðan þeir peningar kæmu og hvernig í ósköpunum forráðamenn stöðvarinnar ætluðu að láta enda ná saman. Nú er komið á daginn að þeir nutu með leynd stuðnings þolinmóðra lánadrottna sem hljóta að hafa treyst því frá upphafi að aðili með fullar hendur fjár kæmi á endanum að borðinu þannig að viðskiptin væru áhættulaus. Áform eru uppi um að Síminn, sem er að 99% í eigu ríkisins, verði seldur - einkavæddur - innan fárra vikna. Að vísu er einhver draugagangur í því máli eins og oft áður þegar ríkisfyrirtæki eru seld en ætla verður að salan gangi eftir. Sennilega má treysta því að tekist hafi að búa svo um hnútana að þeir sem eignast fyrirtækið séu í góðum tengslum við núverandi stjórnendur þess sem jafnframt verði meðal eigenda. Með öðrum orðum eða "blátt áfram": Síminn á ekki að ganga úr greipum þeirra aðila sem honum ráða í dag. Fari málið í þennan farveg verður til öflugasta fjarskipta- og fjölmiðlafyrirtæki landsins. Hvað samkeppnisyfirvöld segja við þeirri samlögun á eftir að koma í ljós. Það eru reyndar bjartar hliðar á þessu máli. Eins og Sigurður G. Guðjónsson, forstjóri Norðurljósa, benti á í viðtali við Morgunblaðið í gær er líklegt að hugmyndin um fjölmiðlalög sé nú dauð. Stjórnmálamennirnir sem beittu sér í því máli þurfa ekki lengur að hafa áhyggjur þegar "þeirra menn" eru búnir að eignast sjónvarp með traustan fjárhagsgrundvöll. Og samkeppni milli öflugra aðila á fjölmiðlamarkaði er vissulega miklu áhugaverðari en samkeppni þar sem einn risi gnæfir yfir sviðið. Kæmi ekki á óvart að kaup Símans á Skjá einum væru liður í stærri áformum eða áætlun sem miðaði að því að eitt og sama fyrirtækið eignaðist einnig með tímanum Morgunblaðið og Viðskiptablaðið og haslaði sér völl á tímaritamarkaði. En kjarni málsins er sá að auðvitað áttu forráðamenn Símans að bíða eftir því að fyrirtækið yrði selt og þá fara að huga að útrás á fjölmiðlamarkaði. Sigurður Kári Kristjánsson, þingmaður Sjálfstæðisflokksins, mælir skynsamlega hér í blaðinu í gær: "Síminn, sem opinbert fyrirtæki, hefði ekki átt að fjárfesta í Skjá einum. Það hefði verið miklu heppilegra ef nýir eigendur á Símanum eftir einkavæðingu hans hefðu tekið ákvörðun um fjárfestingu sem þessa." Er ekki sjálfsagt að gera þá kröfu til manna sem hafa áhuga á sjónvarpsrekstri að þeir komi komi sjálfir með það fé sem til þarf í stað þess að seilast í sjóði ríkisfyrirtækja? Sú leið sem nú hefur verið farin verður tæpast kölluð annað en pólitísk og viðskiptaleg misnotkun.