Stjórnvöld gerðu ekkert til að hindra Icesaveklúðrið 12. apríl 2010 15:08 Rannsóknarnefnd Alþingis segir að enda þótt íslensk stjórnvöld hefðu í upphafi árs 2008 lagt að stjórnendum Landsbankans að flytja Icesave reikningana yfir í breskt dótturfélag var ekki gripið til neinna þeirra stjórntækja eða úrræða sem stjórnvöld réðu yfir til að fylgja málinu eftir."Í þessu sambandi gat komið til greina að boða að innan tiltekins tíma yrði bindiskylda á erlenda innlánsreikninga íslenskra banka hækkuð verulega. Þá gat einnig skipt máli að mæla fyrir um í hvaða mynt bindiskyldan yrði, m.a. með tilliti til þess að þarna var um að ræða skuldbindingar sem íslenskur aðili hafði stofnað til að verulegu leyti í erlendum gjaldeyri," segir í skýrslu nefndarinnar.Aðgerðir af þessu tagi hefðu getað haft áhrif á hversu fýsilegt það var, t.d. fyrir Landsbankann, að taka við innlánum í erlendum útibúum. Þvert á móti tók Seðlabanki Íslands þá ákvörðun í mars 2008 að lækka bindiskyldu á innlánsreikningum í útibúum erlendis með það fyrir augum að samræma reglur Seðlabankans reglum Seðlabanka Evrópu án þess að til þess stæði nein skylda. Ætla verður að mestu hafi ráðið um þetta að með breytingunni fengu íslensku bankarnir aðgang að auknu lausafé sem mikill skortur var þá á.Önnur úrræði stjórnvalda hefðu t.d. getað verið að gera kröfur um aukið eigið fé þeirra innlánsstofnana sem tóku við innlánum í útibúum erlendis í ljósi þeirrar auknu áhættu sem því fylgdi. Þá má heldur ekki gleyma því að íslensku bankarnir þrýstu mjög á íslensk stjórnvöld að auka gjaldeyrisforða landsins með lántökum erlendis á fyrri hluta árs 2008.Þess sér hins vegar ekki stað að fulltrúar stjórnvalda hafi bent bönkunum á að það kynni að hafa áhrif í þessu sambandi ef þeir flyttu innlán í útibúum sínum erlendis í dótturfélög þar. Með því hefði verið dregið úr veikleika sem erlendir aðilar töldu vera fyrir hendi í fjármálakerfi Íslands.Við skýrslutöku hjá rannsóknarnefndinni kom fram hjá bankastjóra Seðlabanka Íslands að það hefði fyrst verið eftir mitt ár 2008 sem bankastjórnin gerði sér grein fyrir að þeir peningar sem komu inn á Icesave reikningana væru í einhverjum mæli fluttir heim til Íslands.Rannsóknarnefndin telur rétt í þessu sambandi að benda á að á fundi sem tveir seðlabankastjóranna áttumeð bankastjóra Seðlabanka Bretlands í mars 2008 höfðu fulltrúar breska seðlabankans lýst því að þeir teldu að innlán sem safnað væri í Bretlandi væru meira og minna notuð til þess að fjármagna hraðan vöxt útlána á Íslandi.Rannsóknarnefnd Alþingis telur að ástæða hefði verið til þess að bankastjórn Seðlabankans aflaði glöggra upplýsinga um hvernig Landsbankinn nýtti þá fjármuni sem komu inn á Icesave reikninga útibúsins í London í fjárstýringu sinni og þá sérstaklega hvort þeir væru í einhverjum mæli fluttir til Íslands eða notaðir í tengslum við fjármögnun höfuðstöðva bankans á Íslandi. Það er þannig ekki að sjá að Seðlabankinn hafi brugðist við þeirri ábendingu sem fram kom á fyrrnefndum fundi með Seðlabanka Bretlands í mars 2008 og það þrátt fyrir að hún væri sett fram í tengslum við áhyggjur forsvarsmanna Seðlabanka Bretlands af stöðu íslensku bankanna og umræddum innlánum.Tryggvi Pálsson framkvæmdastjóri fjármálasviðs Seðlabankans segir í skýrslu sinni til rannsóknarnefndarinnar að..."Það að fara að nota bindiskyldu, auðvitað má ímynda sér eftir á... að ef við hefðum haft einhvern herforingja sem hefði sagt: „Ja, nú ætla ég bara að nota þau tæki, hvort sem þau eru peningapólitísk eða öðruvísi til þess að stoppa þessa starfsemi af", þá hefði bindiskyldan hugsanlega verið tæki, ef það hefði verið hægt að segja: „Ég set bara 10-15% bindiskyldu hér á, mér er sama hvað hún er annars staðar." Það hefði náttúrulega bremsað bankana af en þeir hefðu örugglega, með árangri, getað sannfært stjórnmálamenn þess tíma um að með því væri verið að hindra nýja atvinnustarfsemi og reglan innan EES væri sú að menn væru á sama leikvelli." Rannsóknarskýrsla Alþingis Mest lesið „Allir alltaf að segja að hann sé svo mjúkur“ Atvinnulíf Auglýsingastofurnar finna fyrir samdrætti Viðskipti innlent Misbauð meðferð á hundunum og mátti hætta á námskeiði Neytendur Þótti baðherbergið ógeðslegt og fór frá Íslandi Neytendur Atvinnumissir: „Það var rosa skrýtið að lenda í þessu“ Atvinnulíf „Frekar kvöldsvæfur heldur en morgunfúll“ Atvinnulíf Landsbankinn rekur lestina og lækkar vexti Viðskipti innlent Samþykktu allt að 45 prósent toll á kínverska rafbíla Viðskipti erlent Bogi og Linda kaupa af Heimum fyrir milljarða Viðskipti innlent „En það hefur líka margt fallegt komið út úr þessu“ Atvinnulíf Fleiri fréttir Auglýsingastofurnar finna fyrir samdrætti Bankarnir verði að lækka vexti jafnhratt og þeir hækkuðu Landsbankinn rekur lestina og lækkar vexti Loks opnað fyrir umsóknir um hlutdeildarlán Bogi og Linda kaupa af Heimum fyrir milljarða Borgin fær milljarða fyrir síðasta þéttingarreit miðborgarinnar Bein útsending: Viðtöl við sérfræðinga um mannauðsmál Uppreisnarleiðtogi snýr heim og tekur við rekstri Hríseyjarbúðarinnar Sýna áhuga á eignum Skagans 3X Indó lækkar líka vexti Íslandsbanki bregst sömuleiðis við stýrivaxtalækkuninni Arion fyrstur til að tilkynna lækkun Engar hópuppsagnir í september Rekstur Rammagerðarinnar gaf vel í fyrra Mikilvægt að íslenskan sé hluti af hverri tæknibyltinguu Gerir óþægilegt samtal auðveldara Þessir sprotar taka þátt í Startup SuperNova í ár Skiltið skuli fjarlægt „Við erum ekki komin á húrrandi ferð niður Esjuna“ Anna Fríða snýr sér að sælgætinu Vaxtahækkun bankanna vó þungt í ákvörðun Ásgeirs Culiacan lokað á Suðurlandsbraut Efla fjármálin með Elfu Herferð í boði Ernu Hreins og Önnu Margrétar Hvíta húsið og Ennemm segja upp fólki Telur ljóst að vaxtalækkunarferlið sé hafið Eirberg hættir með verslunina í Kringlunni í kjölfar brunans Bein útsending: Ásgeir og Rannveig rökstyðja lækkunina Lækkar stýrivextina í fyrsta sinn síðan í árslok 2020 Ekki útilokað að stýrivextir lækki Sjá meira
Rannsóknarnefnd Alþingis segir að enda þótt íslensk stjórnvöld hefðu í upphafi árs 2008 lagt að stjórnendum Landsbankans að flytja Icesave reikningana yfir í breskt dótturfélag var ekki gripið til neinna þeirra stjórntækja eða úrræða sem stjórnvöld réðu yfir til að fylgja málinu eftir."Í þessu sambandi gat komið til greina að boða að innan tiltekins tíma yrði bindiskylda á erlenda innlánsreikninga íslenskra banka hækkuð verulega. Þá gat einnig skipt máli að mæla fyrir um í hvaða mynt bindiskyldan yrði, m.a. með tilliti til þess að þarna var um að ræða skuldbindingar sem íslenskur aðili hafði stofnað til að verulegu leyti í erlendum gjaldeyri," segir í skýrslu nefndarinnar.Aðgerðir af þessu tagi hefðu getað haft áhrif á hversu fýsilegt það var, t.d. fyrir Landsbankann, að taka við innlánum í erlendum útibúum. Þvert á móti tók Seðlabanki Íslands þá ákvörðun í mars 2008 að lækka bindiskyldu á innlánsreikningum í útibúum erlendis með það fyrir augum að samræma reglur Seðlabankans reglum Seðlabanka Evrópu án þess að til þess stæði nein skylda. Ætla verður að mestu hafi ráðið um þetta að með breytingunni fengu íslensku bankarnir aðgang að auknu lausafé sem mikill skortur var þá á.Önnur úrræði stjórnvalda hefðu t.d. getað verið að gera kröfur um aukið eigið fé þeirra innlánsstofnana sem tóku við innlánum í útibúum erlendis í ljósi þeirrar auknu áhættu sem því fylgdi. Þá má heldur ekki gleyma því að íslensku bankarnir þrýstu mjög á íslensk stjórnvöld að auka gjaldeyrisforða landsins með lántökum erlendis á fyrri hluta árs 2008.Þess sér hins vegar ekki stað að fulltrúar stjórnvalda hafi bent bönkunum á að það kynni að hafa áhrif í þessu sambandi ef þeir flyttu innlán í útibúum sínum erlendis í dótturfélög þar. Með því hefði verið dregið úr veikleika sem erlendir aðilar töldu vera fyrir hendi í fjármálakerfi Íslands.Við skýrslutöku hjá rannsóknarnefndinni kom fram hjá bankastjóra Seðlabanka Íslands að það hefði fyrst verið eftir mitt ár 2008 sem bankastjórnin gerði sér grein fyrir að þeir peningar sem komu inn á Icesave reikningana væru í einhverjum mæli fluttir heim til Íslands.Rannsóknarnefndin telur rétt í þessu sambandi að benda á að á fundi sem tveir seðlabankastjóranna áttumeð bankastjóra Seðlabanka Bretlands í mars 2008 höfðu fulltrúar breska seðlabankans lýst því að þeir teldu að innlán sem safnað væri í Bretlandi væru meira og minna notuð til þess að fjármagna hraðan vöxt útlána á Íslandi.Rannsóknarnefnd Alþingis telur að ástæða hefði verið til þess að bankastjórn Seðlabankans aflaði glöggra upplýsinga um hvernig Landsbankinn nýtti þá fjármuni sem komu inn á Icesave reikninga útibúsins í London í fjárstýringu sinni og þá sérstaklega hvort þeir væru í einhverjum mæli fluttir til Íslands eða notaðir í tengslum við fjármögnun höfuðstöðva bankans á Íslandi. Það er þannig ekki að sjá að Seðlabankinn hafi brugðist við þeirri ábendingu sem fram kom á fyrrnefndum fundi með Seðlabanka Bretlands í mars 2008 og það þrátt fyrir að hún væri sett fram í tengslum við áhyggjur forsvarsmanna Seðlabanka Bretlands af stöðu íslensku bankanna og umræddum innlánum.Tryggvi Pálsson framkvæmdastjóri fjármálasviðs Seðlabankans segir í skýrslu sinni til rannsóknarnefndarinnar að..."Það að fara að nota bindiskyldu, auðvitað má ímynda sér eftir á... að ef við hefðum haft einhvern herforingja sem hefði sagt: „Ja, nú ætla ég bara að nota þau tæki, hvort sem þau eru peningapólitísk eða öðruvísi til þess að stoppa þessa starfsemi af", þá hefði bindiskyldan hugsanlega verið tæki, ef það hefði verið hægt að segja: „Ég set bara 10-15% bindiskyldu hér á, mér er sama hvað hún er annars staðar." Það hefði náttúrulega bremsað bankana af en þeir hefðu örugglega, með árangri, getað sannfært stjórnmálamenn þess tíma um að með því væri verið að hindra nýja atvinnustarfsemi og reglan innan EES væri sú að menn væru á sama leikvelli."
Rannsóknarskýrsla Alþingis Mest lesið „Allir alltaf að segja að hann sé svo mjúkur“ Atvinnulíf Auglýsingastofurnar finna fyrir samdrætti Viðskipti innlent Misbauð meðferð á hundunum og mátti hætta á námskeiði Neytendur Þótti baðherbergið ógeðslegt og fór frá Íslandi Neytendur Atvinnumissir: „Það var rosa skrýtið að lenda í þessu“ Atvinnulíf „Frekar kvöldsvæfur heldur en morgunfúll“ Atvinnulíf Landsbankinn rekur lestina og lækkar vexti Viðskipti innlent Samþykktu allt að 45 prósent toll á kínverska rafbíla Viðskipti erlent Bogi og Linda kaupa af Heimum fyrir milljarða Viðskipti innlent „En það hefur líka margt fallegt komið út úr þessu“ Atvinnulíf Fleiri fréttir Auglýsingastofurnar finna fyrir samdrætti Bankarnir verði að lækka vexti jafnhratt og þeir hækkuðu Landsbankinn rekur lestina og lækkar vexti Loks opnað fyrir umsóknir um hlutdeildarlán Bogi og Linda kaupa af Heimum fyrir milljarða Borgin fær milljarða fyrir síðasta þéttingarreit miðborgarinnar Bein útsending: Viðtöl við sérfræðinga um mannauðsmál Uppreisnarleiðtogi snýr heim og tekur við rekstri Hríseyjarbúðarinnar Sýna áhuga á eignum Skagans 3X Indó lækkar líka vexti Íslandsbanki bregst sömuleiðis við stýrivaxtalækkuninni Arion fyrstur til að tilkynna lækkun Engar hópuppsagnir í september Rekstur Rammagerðarinnar gaf vel í fyrra Mikilvægt að íslenskan sé hluti af hverri tæknibyltinguu Gerir óþægilegt samtal auðveldara Þessir sprotar taka þátt í Startup SuperNova í ár Skiltið skuli fjarlægt „Við erum ekki komin á húrrandi ferð niður Esjuna“ Anna Fríða snýr sér að sælgætinu Vaxtahækkun bankanna vó þungt í ákvörðun Ásgeirs Culiacan lokað á Suðurlandsbraut Efla fjármálin með Elfu Herferð í boði Ernu Hreins og Önnu Margrétar Hvíta húsið og Ennemm segja upp fólki Telur ljóst að vaxtalækkunarferlið sé hafið Eirberg hættir með verslunina í Kringlunni í kjölfar brunans Bein útsending: Ásgeir og Rannveig rökstyðja lækkunina Lækkar stýrivextina í fyrsta sinn síðan í árslok 2020 Ekki útilokað að stýrivextir lækki Sjá meira