Ad hominem Davíð Þór Jónsson skrifar 26. nóvember 2011 09:00 Það er vandasamt að taka þátt í opinberri umræðu. Pyttirnir eru margir sem hægt er að falla í. Einn sá algengasti er ad hominem rökvillan. Þá er ekki ráðist á málflutning þeirra sem maður er ósammála og bent á villur í rökleiðslu þeirra, heldur er ráðist á persónu þeirra. Eitthvað sem kemur málinu ekki við er notað gegn þeim, t.d. kynhneigð, kynferði eða skoðanir á einhverju allt öðru. Jafnvel er andstæðingnum gerðar upp annarlegar hvatir fyrir skoðunum sínum. Ég ætla ekki að láta eins og ég sé alsaklaus af þessum ósóma, en maður verður óneitanlega varari við þetta þegar maður verður fyrir barðinu á því en þegar maður álpast til að beita því sjálfur. Það er nefnilega auðveldara en maður heldur að verða þetta á. Fyrir mörgum árum var ég útvarpsmaður. Þá skrifaði Magnús Skarphéðinsson grein í blað þar sem hann gagnrýndi fyrirkomulag endurvinnslu á Íslandi. Forstjóri Sorpu neitaði að svara gagnrýninni og sagði við mig í síma eitthvað á þá leið að bullið í Magnúsi Skarphéðinssyni hefði hingað til ekki þótt svaravert. Þetta er skólabókardæmi um ad hominem. Þar sem Magnús trúir á álfa og geimverur er fráleitt að hægt sé að rökræða við hann um endurvinnslu. Þeim sem eru á bandi pólitískrar rétthugsunar virðist mér hættara við þessum afglöpum en öðrum. Nýlega skrifaði ungur karlmaður t.d. pistil á vefmiðli um ýmis skrif þar sem fundið er að aðgerðum sk. Stóru systur. Í fyrstu setningunni lýsir hann yfir því að þessi skrif séu áhugaverð. Strax í annarri setningunni segir hann síðan: „Ég velti því fyrir mér hvort þetta fólk hafi einhverra hagsmuna að gæta og hvort Stóra systir sé að ógna þeim [sic].“ Það er m.ö.o. óhugsandi að hægt sé að gjalda varhuga við því að nafnlausir einstaklingar taki lögin í sínar eigin hendur nema það ógni manni persónulega og maður eigi sjálfur hagsmuna að gæta. Hvaða hagsmunir gætu það annars verið? Hann hefði eins getað sagt berum orðum: „Aðeins hórkarlar, hórur og melludólgar gagnrýna Stóru systur.“ Ég gæti skrifað: „Það er áhugavert að fylgjast með ungum körlum verja aðgerðir Stóru systur. Ég velti því fyrir mér hvort þeir hafi einhverra hagsmuna að gæta og hvort gagnrýni á þær ógni þeim.“ Það þætti væntanlega ómerkilegur málflutningur, enda væri hann það. Hann væri aftur á móti á nákvæmlega sama plani. Umræða af þessu tagi er ekki boðleg. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Davíð Þór Jónsson Mest lesið Þvílíkt „plan“ fyrir íslensk heimili Magnea Gná Jóhannsdóttir Skoðun Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir Skoðun Áskorun til ríkisstjórnarinnar: Innleiðum birgðaskyldu á eldsneyti Halla Hrund Logadóttir Skoðun Rétt skal vera rétt um gatnamót við Höfðabakka og Bæjarháls Dóra Björt Guðjónsdóttir Skoðun Heiðursgestur Viðreisnar vill heimsveldi Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Veðmál barna – hættulegur leikur sem hægt er að stöðva Jóhann Steinar Ingimundarson Skoðun NATO riðar til falls en hvað þýðir það fyrir skilnaðarbarnið Ísland? Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir Skoðun Greiningar eða lausnir – hvort vegur þyngra? Sigurður Árni Reynisson Skoðun Allt leikur í umburðarlyndi – eða hvað? Sigurður Eyjólfur Sigurjónsson Skoðun Bless bless jafnlaunavottun Sigríður Margrét Oddsdóttir Skoðun
Það er vandasamt að taka þátt í opinberri umræðu. Pyttirnir eru margir sem hægt er að falla í. Einn sá algengasti er ad hominem rökvillan. Þá er ekki ráðist á málflutning þeirra sem maður er ósammála og bent á villur í rökleiðslu þeirra, heldur er ráðist á persónu þeirra. Eitthvað sem kemur málinu ekki við er notað gegn þeim, t.d. kynhneigð, kynferði eða skoðanir á einhverju allt öðru. Jafnvel er andstæðingnum gerðar upp annarlegar hvatir fyrir skoðunum sínum. Ég ætla ekki að láta eins og ég sé alsaklaus af þessum ósóma, en maður verður óneitanlega varari við þetta þegar maður verður fyrir barðinu á því en þegar maður álpast til að beita því sjálfur. Það er nefnilega auðveldara en maður heldur að verða þetta á. Fyrir mörgum árum var ég útvarpsmaður. Þá skrifaði Magnús Skarphéðinsson grein í blað þar sem hann gagnrýndi fyrirkomulag endurvinnslu á Íslandi. Forstjóri Sorpu neitaði að svara gagnrýninni og sagði við mig í síma eitthvað á þá leið að bullið í Magnúsi Skarphéðinssyni hefði hingað til ekki þótt svaravert. Þetta er skólabókardæmi um ad hominem. Þar sem Magnús trúir á álfa og geimverur er fráleitt að hægt sé að rökræða við hann um endurvinnslu. Þeim sem eru á bandi pólitískrar rétthugsunar virðist mér hættara við þessum afglöpum en öðrum. Nýlega skrifaði ungur karlmaður t.d. pistil á vefmiðli um ýmis skrif þar sem fundið er að aðgerðum sk. Stóru systur. Í fyrstu setningunni lýsir hann yfir því að þessi skrif séu áhugaverð. Strax í annarri setningunni segir hann síðan: „Ég velti því fyrir mér hvort þetta fólk hafi einhverra hagsmuna að gæta og hvort Stóra systir sé að ógna þeim [sic].“ Það er m.ö.o. óhugsandi að hægt sé að gjalda varhuga við því að nafnlausir einstaklingar taki lögin í sínar eigin hendur nema það ógni manni persónulega og maður eigi sjálfur hagsmuna að gæta. Hvaða hagsmunir gætu það annars verið? Hann hefði eins getað sagt berum orðum: „Aðeins hórkarlar, hórur og melludólgar gagnrýna Stóru systur.“ Ég gæti skrifað: „Það er áhugavert að fylgjast með ungum körlum verja aðgerðir Stóru systur. Ég velti því fyrir mér hvort þeir hafi einhverra hagsmuna að gæta og hvort gagnrýni á þær ógni þeim.“ Það þætti væntanlega ómerkilegur málflutningur, enda væri hann það. Hann væri aftur á móti á nákvæmlega sama plani. Umræða af þessu tagi er ekki boðleg.
Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir Skoðun
NATO riðar til falls en hvað þýðir það fyrir skilnaðarbarnið Ísland? Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir Skoðun
Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir Skoðun
NATO riðar til falls en hvað þýðir það fyrir skilnaðarbarnið Ísland? Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir Skoðun