Hið landlæga stefnuleysi Kolbeinn Óttarsson Proppé skrifar 25. júlí 2012 06:00 Við Íslendingar erum skorpuþjóð. Já, þetta er klisja og jafn fúl og aðrar slíkar, en það þarf ekki að þýða að hún sé ekki sönn. Þessi fullyrðing gerir líka ráð fyrir því að hægt sé að fullyrða um þjóðareðli, sem er hæpið og byggir aftur á því að hægt sé að fullyrða um að þjóð sé til, sem er einnig hæpið. En hér erum við komin út í póstmódernísk fræði sem gætu leitt okkur í karp um hugtök, sem er hið besta mál en skilar kannski ekki endilega miklu. Það getur verið kostur að geta einhent sér í verkin, að láta ekki fyrirframgefið skipulag niðurnjörva allt og geta brugðist við breyttum aðstæðum hratt. Það er hins vegar galli hve víða alla stefnu skortir í íslensku samfélagi. Trekk í trekk kemur í ljós að heildstæða stefnumörkun – lifi stofnanamálið – vantar í hverjum málaflokknum á fætur öðrum. Hver er í raun stefna stjórnvalda um að virkja eða vernda? Hún er í nefnd. Hver er stefna stjórnvalda varðandi hælisleitendur? Hún er í starfshópi. Hver er stefnan varðandi uppbyggingu ferðaþjónustu, skipulag lögæslumála, rekstrarumhverfi fiskeldis, jarðarkaup útlendinga? Svo eitthvað sé tínt til. Íslensk stjórnhyggja einkennist af því að bregðast við aðstæðum, óskum, umsóknum. Við erum dálítið eins og fjölskylda sem kaupir ekkert í búið nema það sé á tilboði, rýkur úr einni búð í aðra og gerir góð kaup og situr uppi með tólf manna borðstofuborð án stóla, 20 kílóa kornflexpakka og ógrynni af bleyjum, þar sem þetta var á svo góðu verði. Óreiðan getur verið undursamleg og fátt er leiðinlegra en stíf reglufesta. Fyrir eitt stykki samfélag er hins vegar betra að meginlínurnar liggi nokkuð ljóst fyrir. Það þarf þá enginn að velkjast í vafa um í hvaða höfuðátt er fetað, þó sveigjur geti komið á leiðina. Hver er til dæmis þörfin fyrir hótel í miðbænum og hvert er fyrirhugað framboð á hótelrýmum? Fá sumir útlendingar öðruvísi meðferð en aðrir við landakaup? Er í lagi að veiða umfram ráðgjöf af fisktegund til að skapa sér betri samningsstöðu? Getum við sett okkur stefnu um hvar eigi að virkja og hvar vernda, eða ætlum við að rífast áfram um hvert og eitt svæði? Senn líður að Alþingiskosningum og brátt fer áróður stjórnmálaflokkanna að dynja á okkur. Mikið væri gaman ef hann fæli í sér skýra framtíðarsýn og stefnu, en ekki glepjandi gylliboð með afsláttarmiðum. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Kolbeinn Óttarsson Proppé Mest lesið Heilbrigðiskerfið logar og er að hrynja: Þú áttir betra skilið Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Grasker mannréttinda á degi hinna framliðnu Anna Kristín Jensdóttir Skoðun Treystir þú konum? Hópur 72 kvenna úr sex stjórnmálaflokkum Skoðun Fræðsluskylda í stað skólaskyldu Eldur Smári Kristinsson Skoðun Græðgin er komin út fyrir öll mörk Sigurjón Þórðarson Skoðun Ummæli borgarstjóra og óbragð í munni Kristín Björnsdóttir Skoðun Að vera ung kona á Íslandi árið 2024 Eden Ósk Eyjólfsdóttir Skoðun Hvaða aukna aðgengi, Willum Þór? Trausti Breiðfjörð Magnússon Skoðun Ungt fólk er að missa trúna á stjórnmálum – og um leið á framtíðinni París Anna Bergmann Skoðun Þetta lítur ekki vel út Jón Ingi Hákonarson Skoðun
Við Íslendingar erum skorpuþjóð. Já, þetta er klisja og jafn fúl og aðrar slíkar, en það þarf ekki að þýða að hún sé ekki sönn. Þessi fullyrðing gerir líka ráð fyrir því að hægt sé að fullyrða um þjóðareðli, sem er hæpið og byggir aftur á því að hægt sé að fullyrða um að þjóð sé til, sem er einnig hæpið. En hér erum við komin út í póstmódernísk fræði sem gætu leitt okkur í karp um hugtök, sem er hið besta mál en skilar kannski ekki endilega miklu. Það getur verið kostur að geta einhent sér í verkin, að láta ekki fyrirframgefið skipulag niðurnjörva allt og geta brugðist við breyttum aðstæðum hratt. Það er hins vegar galli hve víða alla stefnu skortir í íslensku samfélagi. Trekk í trekk kemur í ljós að heildstæða stefnumörkun – lifi stofnanamálið – vantar í hverjum málaflokknum á fætur öðrum. Hver er í raun stefna stjórnvalda um að virkja eða vernda? Hún er í nefnd. Hver er stefna stjórnvalda varðandi hælisleitendur? Hún er í starfshópi. Hver er stefnan varðandi uppbyggingu ferðaþjónustu, skipulag lögæslumála, rekstrarumhverfi fiskeldis, jarðarkaup útlendinga? Svo eitthvað sé tínt til. Íslensk stjórnhyggja einkennist af því að bregðast við aðstæðum, óskum, umsóknum. Við erum dálítið eins og fjölskylda sem kaupir ekkert í búið nema það sé á tilboði, rýkur úr einni búð í aðra og gerir góð kaup og situr uppi með tólf manna borðstofuborð án stóla, 20 kílóa kornflexpakka og ógrynni af bleyjum, þar sem þetta var á svo góðu verði. Óreiðan getur verið undursamleg og fátt er leiðinlegra en stíf reglufesta. Fyrir eitt stykki samfélag er hins vegar betra að meginlínurnar liggi nokkuð ljóst fyrir. Það þarf þá enginn að velkjast í vafa um í hvaða höfuðátt er fetað, þó sveigjur geti komið á leiðina. Hver er til dæmis þörfin fyrir hótel í miðbænum og hvert er fyrirhugað framboð á hótelrýmum? Fá sumir útlendingar öðruvísi meðferð en aðrir við landakaup? Er í lagi að veiða umfram ráðgjöf af fisktegund til að skapa sér betri samningsstöðu? Getum við sett okkur stefnu um hvar eigi að virkja og hvar vernda, eða ætlum við að rífast áfram um hvert og eitt svæði? Senn líður að Alþingiskosningum og brátt fer áróður stjórnmálaflokkanna að dynja á okkur. Mikið væri gaman ef hann fæli í sér skýra framtíðarsýn og stefnu, en ekki glepjandi gylliboð með afsláttarmiðum.