Vöknuð, en heldur seint Ólafur Þ. Stephensen skrifar 5. nóvember 2012 06:00 Skýrsla óháðrar rannsóknarnefndar kaþólsku kirkjunnar á Íslandi um viðbrögð hennar við ásökunum um kynferðisbrot og annað ofbeldi innan kirkjunnar er á köflum skelfileg lesning. Þótt nefndin taki fram að hlutverk hennar sé ekki að sannprófa frásagnir af brotunum, leikur tæplega vafi á að kaþólskur prestur og skólastjóri Landakotsskóla og kennari við skólann hafi sitt í hvoru lagi og í sameiningu beitt börn í skólanum og í sumarbúðum kirkjunnar grófu kynferðislegu, líkamlegu og andlegu ofbeldi um áratugaskeið. Stjórnendur og aðrir starfsmenn kirkjunnar brugðust þolendum ofbeldisins. Þótt nefndin segi ekki hægt að álykta að reynt hafi verið að þagga kynferðisbrotin niður, liggur fyrir að margir starfsmenn kirkjunnar, þar með taldir allir biskupar hennar undanfarna áratugi, hafi gerzt sekir um vanrækslu með því að hafa ekki brugðizt við og látið rannsaka ásakanir um ofbeldið. Sá ljóti veruleiki sem nú kemur upp á yfirborðið í kaþólsku kirkjunni á sér margar hliðstæður. Viðlíka afhjúpanir hafa varpað rýrð á orðspor kaþólsku kirkjunnar víða um heim undanfarin ár. Hér á Íslandi er skemmst að minnast niðurstaðna sambærilegrar rannsóknarnefndar, sem tók út viðbrögð þjóðkirkjunnar við ásökunum um kynferðisbrot á hendur fyrrverandi biskupi Íslands og taldi þeim stórlega ábótavant. Í skýrslu rannsóknarnefndarinnar kemur fram að kynferðisbrot séu ekki algengari innan trúfélaga en annars staðar í samfélaginu. Hins vegar geti trúarsannfæring aukið og viðhaldið hættu á ofbeldi og afleiðingar ofbeldis sem beitt er í skjóli trúarbragða geti haft alvarlegri áhrif á þolandann en ella. Samfélagið geri ríkar kröfur til þess að starfshættir trúarsamfélags einkennist af kærleik, virðingu og skilningi og öll viðbrögð við ofbeldi byggist á fagmennsku, réttlæti og sanngirni. Óhætt er að segja að skýrslan sýni fram á að á allt þetta hafi verulega skort í kaþólsku kirkjunni á Íslandi. Þá dregur nefndin það skýrt fram að kirkjan brást of seint við umræðu um kynferðisbrot kirkjunnar manna. „Telja verður að kaþólska kirkjan á Íslandi hafi, um og eftir síðustu aldamót, haft fullt tilefni til að ræða mál um kynferðislegt ofbeldi gegn börnum og að setja sér skýrar reglur um forvarnir, fræðslu og viðbrögð við hugsanlegum ásökunum," segja nefndarmenn. Skipan nefndarinnar, sem var falið að fá fram frásagnir af kynferðisbrotum innan kirkjunnar og meta viðbrögð við þeim og jafnframt gera tillögur til úrbóta, er að sjálfsögðu jákvætt skref. Pétur Bürcher, biskup kaþólskra, hefur enn fremur beðizt afsökunar fyrir hönd kirkjunnar og boðað að gripið verði til ráðstafana til að fyrirbyggja kynferðislega misnotkun innan kirkjunnar í framtíðinni. Þetta eru rétt viðbrögð, en koma heldur seint. Erfitt er að verjast þeirri hugsun að koma hefði mátt í veg fyrir andstyggileg brot gegn börnum ef kirkjan hefði vaknað til vitundar fyrr. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ólafur Stephensen Mest lesið Þegar þeir sem segjast þjóna þjóðinni ráðast á hana Ágústa Árnadóttir Skoðun Ekki mínir hagsmunir Berglind Hlín Baldursdóttir Skoðun Dóru Björt svarað! Jón G. Hauksson Skoðun Óásættanleg málsmeðferð Linda Íris Emilsdóttir,Katrín Oddsdóttir Skoðun Samþjöppunin hefur ekkert að gera með veiðigjöldin Sigurjón Þórðarson Skoðun Orðsins fyllsta merking Eiríkur Kristjánsson Skoðun Hörmulegur atburður í flugstöð Leifs Eiríkssonar Jón Pétursson Skoðun Ætlar vinstri meirihlutinn að skila auðu? Þórdís Lóa Þórhalldóttir Skoðun Leikskólagjöld í Kópavogi þau hæstu á landinu Örn Arnarson Skoðun Fjárfestavernd sem gengur of langt? Baldvin Ingi Sigurðsson Skoðun
Skýrsla óháðrar rannsóknarnefndar kaþólsku kirkjunnar á Íslandi um viðbrögð hennar við ásökunum um kynferðisbrot og annað ofbeldi innan kirkjunnar er á köflum skelfileg lesning. Þótt nefndin taki fram að hlutverk hennar sé ekki að sannprófa frásagnir af brotunum, leikur tæplega vafi á að kaþólskur prestur og skólastjóri Landakotsskóla og kennari við skólann hafi sitt í hvoru lagi og í sameiningu beitt börn í skólanum og í sumarbúðum kirkjunnar grófu kynferðislegu, líkamlegu og andlegu ofbeldi um áratugaskeið. Stjórnendur og aðrir starfsmenn kirkjunnar brugðust þolendum ofbeldisins. Þótt nefndin segi ekki hægt að álykta að reynt hafi verið að þagga kynferðisbrotin niður, liggur fyrir að margir starfsmenn kirkjunnar, þar með taldir allir biskupar hennar undanfarna áratugi, hafi gerzt sekir um vanrækslu með því að hafa ekki brugðizt við og látið rannsaka ásakanir um ofbeldið. Sá ljóti veruleiki sem nú kemur upp á yfirborðið í kaþólsku kirkjunni á sér margar hliðstæður. Viðlíka afhjúpanir hafa varpað rýrð á orðspor kaþólsku kirkjunnar víða um heim undanfarin ár. Hér á Íslandi er skemmst að minnast niðurstaðna sambærilegrar rannsóknarnefndar, sem tók út viðbrögð þjóðkirkjunnar við ásökunum um kynferðisbrot á hendur fyrrverandi biskupi Íslands og taldi þeim stórlega ábótavant. Í skýrslu rannsóknarnefndarinnar kemur fram að kynferðisbrot séu ekki algengari innan trúfélaga en annars staðar í samfélaginu. Hins vegar geti trúarsannfæring aukið og viðhaldið hættu á ofbeldi og afleiðingar ofbeldis sem beitt er í skjóli trúarbragða geti haft alvarlegri áhrif á þolandann en ella. Samfélagið geri ríkar kröfur til þess að starfshættir trúarsamfélags einkennist af kærleik, virðingu og skilningi og öll viðbrögð við ofbeldi byggist á fagmennsku, réttlæti og sanngirni. Óhætt er að segja að skýrslan sýni fram á að á allt þetta hafi verulega skort í kaþólsku kirkjunni á Íslandi. Þá dregur nefndin það skýrt fram að kirkjan brást of seint við umræðu um kynferðisbrot kirkjunnar manna. „Telja verður að kaþólska kirkjan á Íslandi hafi, um og eftir síðustu aldamót, haft fullt tilefni til að ræða mál um kynferðislegt ofbeldi gegn börnum og að setja sér skýrar reglur um forvarnir, fræðslu og viðbrögð við hugsanlegum ásökunum," segja nefndarmenn. Skipan nefndarinnar, sem var falið að fá fram frásagnir af kynferðisbrotum innan kirkjunnar og meta viðbrögð við þeim og jafnframt gera tillögur til úrbóta, er að sjálfsögðu jákvætt skref. Pétur Bürcher, biskup kaþólskra, hefur enn fremur beðizt afsökunar fyrir hönd kirkjunnar og boðað að gripið verði til ráðstafana til að fyrirbyggja kynferðislega misnotkun innan kirkjunnar í framtíðinni. Þetta eru rétt viðbrögð, en koma heldur seint. Erfitt er að verjast þeirri hugsun að koma hefði mátt í veg fyrir andstyggileg brot gegn börnum ef kirkjan hefði vaknað til vitundar fyrr.