Vanrækt millistéttarfylgi? Ólafur Þ. Stephensen skrifar 5. september 2013 07:00 Ríkisstjórnin hefur setið að völdum í rúmlega hundrað daga. Stundum er talað um þann dagafjölda sem tímann sem ríkisstjórnir hafa til að sanna sig og ýta stærstu málum sínum úr vör. Mörgum sem voru bjartsýnir fyrir hönd efnahags- og athafnalífs í upphafi stjórnarsamstarfsins þykir klárlega lítið hafa gerzt á fyrstu hundrað dögunum. Í viðskiptalífinu eru vonbrigði manna augljós. Annar og miklu stærri hópur hefur líka orðið fyrir vonbrigðum – eða bíður alltént eftir efndum á mikilvægum kosningaloforðum. Þetta er hinn stóri hópur millitekjufólks sem kalla má hryggjarstykkið í fylgi stjórnarflokkanna; fólkið sem kaus Framsóknarflokkinn út á loforð um lækkun skulda eða Sjálfstæðisflokkinn út á fyrirheit um lægri skatta. Millistéttin hefur tekið á sig umtalsverða kjaraskerðingu á undanförnum fjórum árum. Síðasta ríkisstjórn lagði áherzlu á að verja kjör þeirra lægst launuðu, með ágætum árangri. Kaupmáttur þess tíunda hluta þjóðarinnar sem lægst launin hafa rýrnaði lítið þrátt fyrir hrunið. Kaupgeta þeirra tíu prósenta sem hæst hafa launin hrundi um tugi prósenta. Þeir máttu við því. Millitekjufólkið hefur hins vegar í mörgum tilvikum orðið fyrir launaskerðingu, auk þess sem vinstristjórnin kom á „tekjujafnandi“ skattkerfi sem refsar fólki fyrir að reyna að bæta sér hana upp. Stór hluti skattahækkana lenti á baki millistéttarinnar, sem átti nógu erfitt fyrir með að ná endum saman. Þetta fólk hefur eins og allir orðið fyrir því að lánin snarhækkuðu við hrun krónunnar, sem skerðir líka ráðstöfunartekjurnar. Millitekjufólkið átti margt einhvern sparnað og hefur reynt að brúa bilið með því að taka út af bankareikningum eða nota séreignarsparnaðinn. Hjá flestum eru þeir sjóðir uppurnir; fólk dregur saman neyzluna og þá hægist líka á hjólum hagkerfisins. Hvað hefur ríkisstjórnin gert á fyrstu hundrað dögunum fyrir þessa kjósendur sína? Hún hefur vissulega lækkað skatta eða tilkynnt um áform þar um; lækkað veiðileyfagjald, hætt við skattahækkun á ferðaþjónustu og boðað að auðlegðarskattur verði ekki framlengdur. Fyrir þessu öllu eru góð rök, en það hjálpar fjölskyldufólki í millitekjuhópunum ekki neitt. Efndir loforðanna um skuldalækkun, sem eru fyrirferðarmest í stjórnarsáttmálanum, eru enn í þoku. Enginn veit hvenær þær skila sér og útfærslan virðist óljós og flókin, eins og sést til dæmis á deilunum um frumvarp forsætisráðherra, sem felur í sér brot á trúnaði um fjármál fólks svo hægt sé að rétta því hjálparhönd. Sú aðgerð sem stjórnin gæti ráðizt í strax og myndi gagnast millitekjufólki hvað bezt væri afnám hinnar „tekjujafnandi“ þrepaskiptingar tekjuskattsins, sem refsar fólki fyrir að reyna að bjarga sér. Fyrirheit um þá breytingu eru hins vegar loðin í stjórnarsáttmálanum. Ríkisstjórnin er byrjuð að missa tiltrú kjósenda, eins og kannanir sýna. Eigi hún að halda trausti fólksins sem kaus hana þarf millistéttin að sjá einhverjar aðgerðir í sína þágu – á næstu hundrað dögum, fyrst þeir fyrstu hundrað fóru í súginn. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Heilbrigðiskerfið logar og er að hrynja: Þú áttir betra skilið Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Treystir þú konum? Hópur 72 kvenna úr sex stjórnmálaflokkum Skoðun Grasker mannréttinda á degi hinna framliðnu Anna Kristín Jensdóttir Skoðun Fræðsluskylda í stað skólaskyldu Eldur Smári Kristinsson Skoðun Græðgin er komin út fyrir öll mörk Sigurjón Þórðarson Skoðun Ummæli borgarstjóra og óbragð í munni Kristín Björnsdóttir Skoðun Að vera ung kona á Íslandi árið 2024 Eden Ósk Eyjólfsdóttir Skoðun Hvaða aukna aðgengi, Willum Þór? Trausti Breiðfjörð Magnússon Skoðun Ungt fólk er að missa trúna á stjórnmálum – og um leið á framtíðinni París Anna Bergmann Skoðun Þetta lítur ekki vel út Jón Ingi Hákonarson Skoðun
Ríkisstjórnin hefur setið að völdum í rúmlega hundrað daga. Stundum er talað um þann dagafjölda sem tímann sem ríkisstjórnir hafa til að sanna sig og ýta stærstu málum sínum úr vör. Mörgum sem voru bjartsýnir fyrir hönd efnahags- og athafnalífs í upphafi stjórnarsamstarfsins þykir klárlega lítið hafa gerzt á fyrstu hundrað dögunum. Í viðskiptalífinu eru vonbrigði manna augljós. Annar og miklu stærri hópur hefur líka orðið fyrir vonbrigðum – eða bíður alltént eftir efndum á mikilvægum kosningaloforðum. Þetta er hinn stóri hópur millitekjufólks sem kalla má hryggjarstykkið í fylgi stjórnarflokkanna; fólkið sem kaus Framsóknarflokkinn út á loforð um lækkun skulda eða Sjálfstæðisflokkinn út á fyrirheit um lægri skatta. Millistéttin hefur tekið á sig umtalsverða kjaraskerðingu á undanförnum fjórum árum. Síðasta ríkisstjórn lagði áherzlu á að verja kjör þeirra lægst launuðu, með ágætum árangri. Kaupmáttur þess tíunda hluta þjóðarinnar sem lægst launin hafa rýrnaði lítið þrátt fyrir hrunið. Kaupgeta þeirra tíu prósenta sem hæst hafa launin hrundi um tugi prósenta. Þeir máttu við því. Millitekjufólkið hefur hins vegar í mörgum tilvikum orðið fyrir launaskerðingu, auk þess sem vinstristjórnin kom á „tekjujafnandi“ skattkerfi sem refsar fólki fyrir að reyna að bæta sér hana upp. Stór hluti skattahækkana lenti á baki millistéttarinnar, sem átti nógu erfitt fyrir með að ná endum saman. Þetta fólk hefur eins og allir orðið fyrir því að lánin snarhækkuðu við hrun krónunnar, sem skerðir líka ráðstöfunartekjurnar. Millitekjufólkið átti margt einhvern sparnað og hefur reynt að brúa bilið með því að taka út af bankareikningum eða nota séreignarsparnaðinn. Hjá flestum eru þeir sjóðir uppurnir; fólk dregur saman neyzluna og þá hægist líka á hjólum hagkerfisins. Hvað hefur ríkisstjórnin gert á fyrstu hundrað dögunum fyrir þessa kjósendur sína? Hún hefur vissulega lækkað skatta eða tilkynnt um áform þar um; lækkað veiðileyfagjald, hætt við skattahækkun á ferðaþjónustu og boðað að auðlegðarskattur verði ekki framlengdur. Fyrir þessu öllu eru góð rök, en það hjálpar fjölskyldufólki í millitekjuhópunum ekki neitt. Efndir loforðanna um skuldalækkun, sem eru fyrirferðarmest í stjórnarsáttmálanum, eru enn í þoku. Enginn veit hvenær þær skila sér og útfærslan virðist óljós og flókin, eins og sést til dæmis á deilunum um frumvarp forsætisráðherra, sem felur í sér brot á trúnaði um fjármál fólks svo hægt sé að rétta því hjálparhönd. Sú aðgerð sem stjórnin gæti ráðizt í strax og myndi gagnast millitekjufólki hvað bezt væri afnám hinnar „tekjujafnandi“ þrepaskiptingar tekjuskattsins, sem refsar fólki fyrir að reyna að bjarga sér. Fyrirheit um þá breytingu eru hins vegar loðin í stjórnarsáttmálanum. Ríkisstjórnin er byrjuð að missa tiltrú kjósenda, eins og kannanir sýna. Eigi hún að halda trausti fólksins sem kaus hana þarf millistéttin að sjá einhverjar aðgerðir í sína þágu – á næstu hundrað dögum, fyrst þeir fyrstu hundrað fóru í súginn.