Menning

Jeppar voru aflgjafar innan túngarðsins

Gunnþóra Gunnarsdóttir skrifar
Bókarhöfundurinn Bjarni á Herkúles-hestasláttuvél.
Bókarhöfundurinn Bjarni á Herkúles-hestasláttuvél. Mynd/Ásdís Helga Bjarnadóttir
„Það er kannski dálítið skrýtið að skrifa hlutina aftur á bak en bókin Frá hestum til hestafla, sem er að koma út hjá Uppheimum núna, lýsir tímanum áður en dráttarvélarnar komu til sögunnar,“ segir Bjarni Guðmundsson, verkefnisstjóri á Landbúnaðarsafni Íslands á Hvanneyri, sem áður hefur skrifað dráttarvélabækurnar Og svo kom Ferguson og Alltaf er Farmal fremstur. Þar með hefur hann gert skil tímanum frá því menn hófu að nota dráttarhesta við túnrækt og heyskap fram til nútímans, þar sem allt er í raun gert með vélum.

Nú er hægt að fá bækurnar þrjár í einni öskju sem ber titilinn Vinnur meira vit en strit. „Hugsunin á bak við þetta er að halda til haga sögulegum fróðleik og vekja athygli á tækniþróunarsögu landbúnaðarins, sem er í raun sagan um það hvernig losað var um vinnuafl sem vaxandi sérhæfingarsamfélag þurfti á að halda,“ segir höfundurinn.

Bjarni rekur fyrstu kynni bænda af vélaraflinu til „hins sæla þúfnabana“ sem kom til landsins árið 1921. Nýja bókin endar á því hvernig jeppar voru notaðir sem aflgjafar innan túngarðsins, við plægingu, heyskap og fleira, að sögn Bjarna. Hann kveðst ala með sér þá kenningu að Íslendingar eigi heimsmet í jeppanotkun við jarðvinnslu og slátt. „Jepparnir voru sterkur samkeppnisaðili hefðbundinna dráttarvéla á tímabili en svo tóku þær yfir bústörfin en jepparnir urðu samgöngutæki og síðan leiktæki.“

Bjarni kveðst hafa verið kennari á Hvanneyri frá því í fornöld! Tengsl við fyrrverandi nemendur hafi nýst honum vel við efnisöflun vegna bókanna og töluvert hafi streymt til hans bæði af fróðleik og myndum. „Um 30 manns hafa líka lagt mér til minningarkafla til að varpa ljósi á hvernig samfélagið tók tæknibreytingunum. Það efni er ekki síður merkilegt en það sem ég hef verið að tína saman,“ segir hann.

Útgáfuhóf vegna nýju bókarinnar verður í Árbæjarsafni í dag klukkan tvö. Á staðnum verða gamlir jeppar eins og fjallað er um í nýju bókinni.






Fleiri fréttir

Sjá meira


×