Hvað vill nýi sjávarútvegurinn? Ólafur Þ. Stephensen skrifar 10. október 2013 09:30 Íslenzkur sjávarútvegur mun að líkindum taka miklum breytingum á næstu árum. Í viðtali í Markaðnum, fylgiriti Fréttablaðsins um viðskipti, í gær lýsti Þór Sigfússon, framkvæmdastjóri Sjávarklasans, því hvernig sjávarútvegurinn væri að breytast úr frumframleiðslugrein í þekkingargrein. Þór bendir á að vöxtur í fullvinnslu aukaafurða, líftækni og tæknifyrirtækjum sem framleiða tækni- eða hugbúnað fyrir sjávarútveg hafi verið á bilinu 13 til 17 prósent undanfarin tvö ár. Það geti þýtt að „innan fimmtán ára verði útflutningsverðmæti þekkingar frá þessum fyrirtækjum orðið svipað og útflutningsverðmæti hefðbundinna sjávarafurða“. Framkvæmdastjóri Sjávarklasans spáir því að innan áratugar verði stóru útgerðarfyrirtækin orðin öflugir aðilar á heilsu- og lyfjamarkaði. „Stjórnendur íslenskra útgerðarfyrirtækja geta orðið forystumenn í nýjum sjávarútvegi þar sem aukaafurðir verða að heilsubótarefnum eða lyfjum. Ég er sannfærður um að nýi sjávarútvegurinn sé að ná fótfestu og það sést í öllum tölum.“ Þetta er spennandi framtíðarsýn og alls ekki ólíkleg. Vaxtarmöguleikar sjávarútvegsins liggja ekki í því að veiða meira – þar erum við að öllum líkindum komin að endamörkum – heldur að nýta auðlindina betur með rannsóknum og vöruþróun. Til þess að það gangi eftir munu sjávarútvegsfyrirtækin ekki gera eingöngu út á sjávarauðlindina, heldur í hraðvaxandi mæli á mannauðinn, sem verður forsenda árangurs í þessari nýju verðmætasköpun. Nýi sjávarútvegurinn á í rauninni óendanlega vaxtarmöguleika. Það er áhugavert að velta fyrir sér hvaða kröfur slík atvinnugrein mun gera til rekstrarumhverfis síns. Hún mun til dæmis gera allt aðrar kröfur um menntun og þjálfun en sjávarútvegurinn gerir í dag. Nýi sjávarútvegurinn mun þurfa á að halda háskólamenntuðum raunvísindamönnum og markaðs- og sölufólki af annarri sort en sjávarútveginn hefur hingað til vantað. Hann mun líka gera kröfu til umhverfis sem styður við vísindarannsóknir og þróunarstarf. Greinin mun vissulega áfram leggja áherzlu á skilvirka og hagkvæma auðlindastjórnun, en hún mun líka gera aðrar kröfur til hagstjórnarinnar. Það er til dæmis líklegt að lyfja- og heilsubransinn sem sprettur innan sjávarútvegsins hafi meiri þörf bæði fyrir áhættufé og þekkingu og þar af leiðandi miklu meiri áhuga á erlendri fjárfestingu en greinin eins og hún er í dag. Þar af leiðandi mun hún líka sækjast eftir stöðugra fjárfestingarumhverfi og traustum gjaldmiðli sem þarf ekki höft til að haldast á floti. Nýi sjávarútvegurinn er líklegur til að haga sér frekar eins og hátækni- og sprotaiðnaðurinn gerir í dag. Honum mun þykja það slæm hugmynd að sjávarútvegurinn hafi verið skilinn aftur frá iðnaðinum í skipulagi stjórnarráðsins. Og hann mun leggja minni áherzlu á að sjávarútvegurinn fái sérmeðhöndlun; hann mun leggja mest upp úr því að íslenzkt atvinnulíf á heildina litið búi við samkeppnishæfar aðstæður. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ólafur Stephensen Mest lesið Sjálfstæðismenn boða víst skattalækkanir á þá efnamestu Haukur V. Alfreðsson Skoðun Almageddon? Eyþór Kristleifsson Skoðun Viltu borga 200 þús á mánuði eða 600 þús á mánuði af íbúðinni? Hildur Þórðardóttir Skoðun Fellur helsti stuðningsmaður menningarmála af þingi? Magnús Logi Kristinsson Skoðun Það sem ekki má fjalla um fyrir kosningar til Alþingis Árni Jensson Skoðun ESB kærir sig ekkert um Ísland í jólagjöf Ole Anton Bieltvedt Skoðun Betri Strætó 2025 og (svo) Borgarlína Dagur B. Eggertsson Skoðun Vímuefnið VONÍUM Haraldur Ingi Haraldsson Skoðun Afvegaleidd umræða um áskoranir heilbrigðiskerfisins Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir Skoðun Krónan eða evran? Kostir og gallar Hilmar Þór Hilmarsson Skoðun
Íslenzkur sjávarútvegur mun að líkindum taka miklum breytingum á næstu árum. Í viðtali í Markaðnum, fylgiriti Fréttablaðsins um viðskipti, í gær lýsti Þór Sigfússon, framkvæmdastjóri Sjávarklasans, því hvernig sjávarútvegurinn væri að breytast úr frumframleiðslugrein í þekkingargrein. Þór bendir á að vöxtur í fullvinnslu aukaafurða, líftækni og tæknifyrirtækjum sem framleiða tækni- eða hugbúnað fyrir sjávarútveg hafi verið á bilinu 13 til 17 prósent undanfarin tvö ár. Það geti þýtt að „innan fimmtán ára verði útflutningsverðmæti þekkingar frá þessum fyrirtækjum orðið svipað og útflutningsverðmæti hefðbundinna sjávarafurða“. Framkvæmdastjóri Sjávarklasans spáir því að innan áratugar verði stóru útgerðarfyrirtækin orðin öflugir aðilar á heilsu- og lyfjamarkaði. „Stjórnendur íslenskra útgerðarfyrirtækja geta orðið forystumenn í nýjum sjávarútvegi þar sem aukaafurðir verða að heilsubótarefnum eða lyfjum. Ég er sannfærður um að nýi sjávarútvegurinn sé að ná fótfestu og það sést í öllum tölum.“ Þetta er spennandi framtíðarsýn og alls ekki ólíkleg. Vaxtarmöguleikar sjávarútvegsins liggja ekki í því að veiða meira – þar erum við að öllum líkindum komin að endamörkum – heldur að nýta auðlindina betur með rannsóknum og vöruþróun. Til þess að það gangi eftir munu sjávarútvegsfyrirtækin ekki gera eingöngu út á sjávarauðlindina, heldur í hraðvaxandi mæli á mannauðinn, sem verður forsenda árangurs í þessari nýju verðmætasköpun. Nýi sjávarútvegurinn á í rauninni óendanlega vaxtarmöguleika. Það er áhugavert að velta fyrir sér hvaða kröfur slík atvinnugrein mun gera til rekstrarumhverfis síns. Hún mun til dæmis gera allt aðrar kröfur um menntun og þjálfun en sjávarútvegurinn gerir í dag. Nýi sjávarútvegurinn mun þurfa á að halda háskólamenntuðum raunvísindamönnum og markaðs- og sölufólki af annarri sort en sjávarútveginn hefur hingað til vantað. Hann mun líka gera kröfu til umhverfis sem styður við vísindarannsóknir og þróunarstarf. Greinin mun vissulega áfram leggja áherzlu á skilvirka og hagkvæma auðlindastjórnun, en hún mun líka gera aðrar kröfur til hagstjórnarinnar. Það er til dæmis líklegt að lyfja- og heilsubransinn sem sprettur innan sjávarútvegsins hafi meiri þörf bæði fyrir áhættufé og þekkingu og þar af leiðandi miklu meiri áhuga á erlendri fjárfestingu en greinin eins og hún er í dag. Þar af leiðandi mun hún líka sækjast eftir stöðugra fjárfestingarumhverfi og traustum gjaldmiðli sem þarf ekki höft til að haldast á floti. Nýi sjávarútvegurinn er líklegur til að haga sér frekar eins og hátækni- og sprotaiðnaðurinn gerir í dag. Honum mun þykja það slæm hugmynd að sjávarútvegurinn hafi verið skilinn aftur frá iðnaðinum í skipulagi stjórnarráðsins. Og hann mun leggja minni áherzlu á að sjávarútvegurinn fái sérmeðhöndlun; hann mun leggja mest upp úr því að íslenzkt atvinnulíf á heildina litið búi við samkeppnishæfar aðstæður.