Lesblind, feimin og hlédræg í æsku en drottning spennusagnanna í dag Magnús Guðmundsson skrifar 1. apríl 2015 12:30 Sara Blædel er kölluð drottning spennusagnanna í Danmörku enda hafa þær verið henni ástríða allt frá unga aldri. Visir/GVA Sara Blædel er oft kölluð drottning spennusögunnar í Danmörku. Bækur hennar njóta gríðarlegra vinsælda bæði heima fyrir sem og víða um heim en Sara Blædel ætlaði sér aldrei að verða rithöfundur. En ást hennar á spennusögum allt frá unga aldri leiddi hana að lokum fram á ritvöllinn. „Ég hef alltaf lesið mikið og þá sérstaklega spennusögur. Þegar ég var barn og unglingur þá voru ævintýrabækur og spennusögur mitt athvarf, minn heimur og dagdraumur. Ég las til að mynda allar Fimm fræknu bækurnar og hinar Enid Blyton-bækurnar eins og ég ætti lífið að leysa og tók fullan þátt í að hjálpa þessum krökkum að leysa alls kyns ráðgátur og leyndardóma. Þaðan fikraði ég mig svo yfir í krimmana en á þeim tíma þótti ekki ýkja fínt að vera að lesa slíkar bókmenntir. Þetta var dálítið eins og að eiga dónablöð eða eitthvað viðlíka.“ Sara hlær að þessari tilhugsun en segir líka að þetta hafi verið raunverulega dálítið viðkvæmt. „Á mínu æskuheimili var þetta að minnsta kosti ekki sett í hillurnar. En málið er að ég var frekar lesblind sem krakki, átti ekkert sérstaklega auðvelt með texta, og því þurfti ég þessa kröftugu atburðarás sem er í krimmunum til þess að keyra mig áfram. Þar við bættist að ég var frekar feimin og einræn sem krakki og því leið mér alltaf best með vinunum sem ég eignaðist í bókunum.“Hlédræg og feimin Hér er Sara um 12 ára gömul og á þeim árum vildi hún helst af öllu fá að vera ein að lesa.Fyrir tuttugu og þremur árum hóf Sara Blædel síðan feril sem sjálfstæður bókaútgefandi spennusagna. Markmiðið var að gera ástríðuna að sínu lífsviðurværi. „Ég byrjaði rólega og fyrst um sinn var þetta bara ég á bíldruslunni minni að keyra á milli bóksala að reyna að selja. Keyrði stundum langar vegalengdir til þess að reyna að koma því sem ég var með á framfæri og þá áttu menn til að vorkenna mér dálítið og kaupa kannski tvö eintök sem þeir gerðu aldrei ráð fyrir að selja. Ég var í lausamennsku sem blaðamaður meðfram þessu en svo byrjaði útgáfan að vaxa og dafna hægt og rólega. Allt í einu stóð ég frammi fyrir þeirri ákvörðun að ég þyrfti að taka þetta alla leið, ráða fólk í vinnu og opna alvöru skrifstofu eða hætta. Ég valdi að hætta. Fannst ég vera að missa tengslin við bækurnar og þá hvarf gleðin úr þessu.“ Eftir þetta fór Sara Blædel í fullt starf sem blaðamaður. Faðir hennar var þekktur ritstjóri í Danmörku og margir töldu að hún væri nú loks farin að sinna því sem henni væri í raun ætlað í lífinu. „Nei, aldeilis ekki. Ég fékk miklu meira en nóg af skilafresti og öskrum og taugastrekkingi. Þetta var ekki fyrir mig þó svo ég hafi enst í þessu furðu lengi. Fyrir tíu árum fór ég skrifa mínar eigin glæpasögur meðfram blaðamennskunni og nú hef ég verið í þessu sem fullu starfi í tvö ár. Sögurnar komu til mín og það sem ég vissi var að ég gæti unnið rannsóknarvinnuna. Það er verkfæri sem ég kunni að nota sem blaðamaður og hef nýtt mér óspart.“ Þrátt fyrir bakgrunninn í blaðamennskunni lítur Sara alls ekki á bækur sínar sem samfélagsleg ádeiluverk. „Ég hef einfaldlega ekki þessa uppreisnarþörf sem pabbi hefur. Þessa sterku þörf fyrir að svipta hulunni af því sem ætti betur að fara. Auðvitað skiptir samfélagið mig máli en ég er ekki skilaboðahöfundur, en mér finnst samt athyglisvert að sýna fólki hluti og málefni sem geta kallast samfélagsleg. Það sem gerist þegar ég fer að skoða einhver mál er að ég byrja að fabúlera og velta upp þessari „hvað ef“ spurningu. Það var til að mynda grein um geðveikrahæli fyrir ungt fólk sem kveikti hugmyndina að Gleymdu stúlkunum. Eitt slíkt geðveikrahæli var til að mynda rétt hjá mínu æskuheimili og við sáum oft þessa krakka, veifuðum til þeirra og fannst þau vera hluti af samfélaginu. Í raun og veru voru þau einangruð og flestum gleymd. Það eru dapurleg örlög.“ Vinsældir Söru Blædel eru gríðarlegar og eitt sinn feimin, hlédræg stúlka er nú tíður gestur í fjölmiðlum bæði heima í Danmörku og víða um heim. Sara er ekki feimin lengur. „Nei, ég fíla þessa athygli alveg ljómandi vel og ég fíla samt mest af öllu að fólk skuli lesa bækurnar mínar. Það er stóra gjöfin að fólk vilji njóta bókanna minna og nái við þær tengingu. En ég held samt aðeins sönsum með því að geta stundum lokað mig af í nokkrar vikur í senn og skrifað. Bara skrifað og skrifað því það er það dásamlegasta og mikilvægasta sem ég geri.“ Menning Mest lesið Efni sem veldur uppköstum, yfirliðum og eilífri æsku Gagnrýni Brynjar Morthens leikur Bubba Morthens Bíó og sjónvarp Heitt, sveitt og óhugnanlegt á klúbbnum Lífið Aron selur húsið ári eftir kaupin Lífið „Dagurinn var algjörlega fullkominn“ Lífið Heiðdís Rós fagnaði sigrinum með sjálfum Trump Lífið Stóð með sjálfri sér og ekki talað við pabba sinn síðan 2015 Lífið Með 120 þúsund króna Dior der í golfi Lífið Gunnhildur og Erin eignuðust dreng Lífið Þrjár menntastofnanir og þrír kennarar handhafar Íslensku menntaverðlaunanna Lífið Fleiri fréttir Setja upp árekstur og hefja saman rekstur „Þetta eru mjög vondir samningar við Storytel“ Varpa ljósi á mikilvægi og gæði íslenskrar hönnunar „Við þurfum öll að halda í barnið innra með okkur“ Menningarritstjóri ráðinn framkvæmdastjóri Fullt út úr dyrum þegar Eiríkur Bergmann kynnti ferðafélagann Tínu Hvað gerist þegar Laddi hittir Eirík Fjalar, Skrám og Elsu Lund? „Alltaf að fylgja hjartanu í stað þess að velja einföldu leiðina“ Usli og glæsileiki á Kjarvalsstöðum Valgeir sár og Bubbi og Bó hneykslaðir Stappfullt á eina stærstu menningarhátíð ársins Sjóðheitt menningarrými á Baldursgötu Asifa Majid hlýtur Vigdísarverðlaunin 2024 Bjarni Ben fagnaði 140 ára afmæli Listasafns Íslands Han Kang hlýtur bókmenntaverðlaun Nóbels Bein útsending: Hver hlýtur bókmenntaverðlaun Nóbels? „Þetta er móðgun gegn Íslandi“ Henti listaverkinu í ruslið Kúltúrkettir landsins létu sig ekki vanta í Portið „Hrátt háþróað krass, langt leitt krot“ Bjóða landsmönnum nauðbeygð til messu Allt í banönum á Brút Bríet lét sig ekki vanta á sýningaropnun Ynju Blævar Út um allar koppagrundir Alþingis: „Froðan flæðir endalaust, það er bara froða froða“ Sjá meira
Sara Blædel er oft kölluð drottning spennusögunnar í Danmörku. Bækur hennar njóta gríðarlegra vinsælda bæði heima fyrir sem og víða um heim en Sara Blædel ætlaði sér aldrei að verða rithöfundur. En ást hennar á spennusögum allt frá unga aldri leiddi hana að lokum fram á ritvöllinn. „Ég hef alltaf lesið mikið og þá sérstaklega spennusögur. Þegar ég var barn og unglingur þá voru ævintýrabækur og spennusögur mitt athvarf, minn heimur og dagdraumur. Ég las til að mynda allar Fimm fræknu bækurnar og hinar Enid Blyton-bækurnar eins og ég ætti lífið að leysa og tók fullan þátt í að hjálpa þessum krökkum að leysa alls kyns ráðgátur og leyndardóma. Þaðan fikraði ég mig svo yfir í krimmana en á þeim tíma þótti ekki ýkja fínt að vera að lesa slíkar bókmenntir. Þetta var dálítið eins og að eiga dónablöð eða eitthvað viðlíka.“ Sara hlær að þessari tilhugsun en segir líka að þetta hafi verið raunverulega dálítið viðkvæmt. „Á mínu æskuheimili var þetta að minnsta kosti ekki sett í hillurnar. En málið er að ég var frekar lesblind sem krakki, átti ekkert sérstaklega auðvelt með texta, og því þurfti ég þessa kröftugu atburðarás sem er í krimmunum til þess að keyra mig áfram. Þar við bættist að ég var frekar feimin og einræn sem krakki og því leið mér alltaf best með vinunum sem ég eignaðist í bókunum.“Hlédræg og feimin Hér er Sara um 12 ára gömul og á þeim árum vildi hún helst af öllu fá að vera ein að lesa.Fyrir tuttugu og þremur árum hóf Sara Blædel síðan feril sem sjálfstæður bókaútgefandi spennusagna. Markmiðið var að gera ástríðuna að sínu lífsviðurværi. „Ég byrjaði rólega og fyrst um sinn var þetta bara ég á bíldruslunni minni að keyra á milli bóksala að reyna að selja. Keyrði stundum langar vegalengdir til þess að reyna að koma því sem ég var með á framfæri og þá áttu menn til að vorkenna mér dálítið og kaupa kannski tvö eintök sem þeir gerðu aldrei ráð fyrir að selja. Ég var í lausamennsku sem blaðamaður meðfram þessu en svo byrjaði útgáfan að vaxa og dafna hægt og rólega. Allt í einu stóð ég frammi fyrir þeirri ákvörðun að ég þyrfti að taka þetta alla leið, ráða fólk í vinnu og opna alvöru skrifstofu eða hætta. Ég valdi að hætta. Fannst ég vera að missa tengslin við bækurnar og þá hvarf gleðin úr þessu.“ Eftir þetta fór Sara Blædel í fullt starf sem blaðamaður. Faðir hennar var þekktur ritstjóri í Danmörku og margir töldu að hún væri nú loks farin að sinna því sem henni væri í raun ætlað í lífinu. „Nei, aldeilis ekki. Ég fékk miklu meira en nóg af skilafresti og öskrum og taugastrekkingi. Þetta var ekki fyrir mig þó svo ég hafi enst í þessu furðu lengi. Fyrir tíu árum fór ég skrifa mínar eigin glæpasögur meðfram blaðamennskunni og nú hef ég verið í þessu sem fullu starfi í tvö ár. Sögurnar komu til mín og það sem ég vissi var að ég gæti unnið rannsóknarvinnuna. Það er verkfæri sem ég kunni að nota sem blaðamaður og hef nýtt mér óspart.“ Þrátt fyrir bakgrunninn í blaðamennskunni lítur Sara alls ekki á bækur sínar sem samfélagsleg ádeiluverk. „Ég hef einfaldlega ekki þessa uppreisnarþörf sem pabbi hefur. Þessa sterku þörf fyrir að svipta hulunni af því sem ætti betur að fara. Auðvitað skiptir samfélagið mig máli en ég er ekki skilaboðahöfundur, en mér finnst samt athyglisvert að sýna fólki hluti og málefni sem geta kallast samfélagsleg. Það sem gerist þegar ég fer að skoða einhver mál er að ég byrja að fabúlera og velta upp þessari „hvað ef“ spurningu. Það var til að mynda grein um geðveikrahæli fyrir ungt fólk sem kveikti hugmyndina að Gleymdu stúlkunum. Eitt slíkt geðveikrahæli var til að mynda rétt hjá mínu æskuheimili og við sáum oft þessa krakka, veifuðum til þeirra og fannst þau vera hluti af samfélaginu. Í raun og veru voru þau einangruð og flestum gleymd. Það eru dapurleg örlög.“ Vinsældir Söru Blædel eru gríðarlegar og eitt sinn feimin, hlédræg stúlka er nú tíður gestur í fjölmiðlum bæði heima í Danmörku og víða um heim. Sara er ekki feimin lengur. „Nei, ég fíla þessa athygli alveg ljómandi vel og ég fíla samt mest af öllu að fólk skuli lesa bækurnar mínar. Það er stóra gjöfin að fólk vilji njóta bókanna minna og nái við þær tengingu. En ég held samt aðeins sönsum með því að geta stundum lokað mig af í nokkrar vikur í senn og skrifað. Bara skrifað og skrifað því það er það dásamlegasta og mikilvægasta sem ég geri.“
Menning Mest lesið Efni sem veldur uppköstum, yfirliðum og eilífri æsku Gagnrýni Brynjar Morthens leikur Bubba Morthens Bíó og sjónvarp Heitt, sveitt og óhugnanlegt á klúbbnum Lífið Aron selur húsið ári eftir kaupin Lífið „Dagurinn var algjörlega fullkominn“ Lífið Heiðdís Rós fagnaði sigrinum með sjálfum Trump Lífið Stóð með sjálfri sér og ekki talað við pabba sinn síðan 2015 Lífið Með 120 þúsund króna Dior der í golfi Lífið Gunnhildur og Erin eignuðust dreng Lífið Þrjár menntastofnanir og þrír kennarar handhafar Íslensku menntaverðlaunanna Lífið Fleiri fréttir Setja upp árekstur og hefja saman rekstur „Þetta eru mjög vondir samningar við Storytel“ Varpa ljósi á mikilvægi og gæði íslenskrar hönnunar „Við þurfum öll að halda í barnið innra með okkur“ Menningarritstjóri ráðinn framkvæmdastjóri Fullt út úr dyrum þegar Eiríkur Bergmann kynnti ferðafélagann Tínu Hvað gerist þegar Laddi hittir Eirík Fjalar, Skrám og Elsu Lund? „Alltaf að fylgja hjartanu í stað þess að velja einföldu leiðina“ Usli og glæsileiki á Kjarvalsstöðum Valgeir sár og Bubbi og Bó hneykslaðir Stappfullt á eina stærstu menningarhátíð ársins Sjóðheitt menningarrými á Baldursgötu Asifa Majid hlýtur Vigdísarverðlaunin 2024 Bjarni Ben fagnaði 140 ára afmæli Listasafns Íslands Han Kang hlýtur bókmenntaverðlaun Nóbels Bein útsending: Hver hlýtur bókmenntaverðlaun Nóbels? „Þetta er móðgun gegn Íslandi“ Henti listaverkinu í ruslið Kúltúrkettir landsins létu sig ekki vanta í Portið „Hrátt háþróað krass, langt leitt krot“ Bjóða landsmönnum nauðbeygð til messu Allt í banönum á Brút Bríet lét sig ekki vanta á sýningaropnun Ynju Blævar Út um allar koppagrundir Alþingis: „Froðan flæðir endalaust, það er bara froða froða“ Sjá meira