Ekki vera steiktur í sólinni Lára G. Sigurðardóttir læknir og fræðslustjóri Krabbameinsfélagsins skrifar 8. maí 2015 11:00 Vísir/Getty Eftir langan dimman vetur er freistandi að baka sig í sólinni loksins þegar hún sýnir sig. Hvort aðdráttarafl sólarinnar er merki um ákall á D-vítamín eða annað veit ég ekki. En hvaða áhrif hafa sólargeislarnir? Sólin sendir frá sér margar tegundir af geislum. Við þekkjum best útfjólubláu geislana UVA og UVB sem geta skemmt erfðaefni húðfruma og þannig leitt til öldrunar húðar og húðkrabbameina.Hversu skaðlegir útfjólubláu geislarnir eru fer eftir nokkrum atriðum:1. Sólargeislarnir eru hættulegastir milli kl. 11 og 14.2. Því lengur sem þú ert í sólinni því meiri skaða geturðu orðið fyrir.3. Eftir því sem sólargeislarnir eru nær miðbaug því hættulegri eru þeir.4. Því hærra frá sjávarmáli sem þú ert því sterkari eru geislarnir.5. Skýin veita ekki örugga vörn og geislarnir geta endurspeglast frá sumum skýjum.6. Sólargeislarnir endurvarpast frá jörðinni, sérstaklega vatni og snjó.7. Höfuðfat og klæðnaður eða sólarvörn verndar þig gagnvart sólargeislunum.8. Að halda sig í skugga veitir góða vörn, sérstaklega um hádegisbil. Sólbruni eða brún húð eru merki um að húðin hefur orðið fyrir skaða af völdum útfjólublárra geisla. Til langs tíma getur það valdið ótímabærri öldrun húðar með tilheyrandi línum og minnkuðum teygjanleika ásamt öldrunarblettum og öðrum blettum sem breyst geta í húðkrabbamein. Af húðkrabbameinunum eru sortuæxli alvarlegust. Auk þess að hafa skaðleg áhrif á húðina auka útfjólubláu geislarnir einnig líkur á að fá ský á auga eða önnur augnvandamál.Vísir/GettyÞekkir þú áhættuþætti eða einkenni sortuæxla? Þó svo að allir geti fengið sortuæxli þá eru nokkrir þættir sem geta aukið líkur á myndun sortuæxla:1. Húð sem brennur auðveldlega. 2. Að hafa brunnið í sól eða ljósabekkjum, sérstaklega fyrir 18 ára aldur. 3. Ljós húð sem þolir illa sólina. 4. Að hafa marga fæðingarbletti. 5. Óreglulegir fæðingarblettir. 6. Ef náinn ættingi hefur greinst með sortuæxli.Vísir/GettySíðan er mikilægt að vera vakandi fyrir einkennum sortuæxla því yfirleitt sjáum við þau með berum augum. Ef blettur hefur eitt eftirtalinna atriða þá getur það bent til sortuæxlis:1. Ósamhverfur.2. Óreglulegir jaðrar.3. Fleiri en einn litur.4. Hefur breyst að einhverju leyti, t.d. stækkað.5. Kláði eða sár. Allir sem hafa áhættuþátt eða blett með ofangreint einkenni ættu að láta lækni skoða sig. Sortuæxli er auðvelt að lækna ef það greinist á byrjunarstigi en getur verið erfitt við að eiga nái það að dreifa sér. Því er svo mikilvægt að gæta hófs í sólböðum eins í öðru í lífinu. Ekki steikja á sér húðina, við þurfum á heilbrigðri húð að halda alla ævi. Heilsa Tengdar fréttir Smyrðu þig með sólarvörn Sólin skín eins og enginn sé morgundagurinn svo það er vissara að smyrja sig með góðri sólarvörn 6. maí 2015 16:00 Mest lesið Vængir, bjór og lófaklapp þegar Kaninn var forsýndur Lífið Óhugnanlegt neyðarlínusímtal: „Hann var bara dáinn“ Lífið Frumsýning á Vísi: Villi Vill fer á kostum í tónlistarmyndbandi Luigi Tónlist Datt í miðri sýningu á Ellý: „Eitt lélegasta fall leikhússögunnar“ Lífið Jay Leno illa leikinn og með lepp Lífið „Þetta var það erfitt, að við vorum öll dofin“ Lífið Vilt þú taka þátt í nýjum þætti á Stöð 2? Lífið Stúlkan með nálina: Hver gerir svona kvikmynd? Gagnrýni Eitt fallegasta hús landsins tilbúið Lífið „Þú varst að tala um Klausturmálið!“ Lífið Fleiri fréttir „Eins og nýfráskilin kona á fjórða búbbluglasi“ Sjá meira
Eftir langan dimman vetur er freistandi að baka sig í sólinni loksins þegar hún sýnir sig. Hvort aðdráttarafl sólarinnar er merki um ákall á D-vítamín eða annað veit ég ekki. En hvaða áhrif hafa sólargeislarnir? Sólin sendir frá sér margar tegundir af geislum. Við þekkjum best útfjólubláu geislana UVA og UVB sem geta skemmt erfðaefni húðfruma og þannig leitt til öldrunar húðar og húðkrabbameina.Hversu skaðlegir útfjólubláu geislarnir eru fer eftir nokkrum atriðum:1. Sólargeislarnir eru hættulegastir milli kl. 11 og 14.2. Því lengur sem þú ert í sólinni því meiri skaða geturðu orðið fyrir.3. Eftir því sem sólargeislarnir eru nær miðbaug því hættulegri eru þeir.4. Því hærra frá sjávarmáli sem þú ert því sterkari eru geislarnir.5. Skýin veita ekki örugga vörn og geislarnir geta endurspeglast frá sumum skýjum.6. Sólargeislarnir endurvarpast frá jörðinni, sérstaklega vatni og snjó.7. Höfuðfat og klæðnaður eða sólarvörn verndar þig gagnvart sólargeislunum.8. Að halda sig í skugga veitir góða vörn, sérstaklega um hádegisbil. Sólbruni eða brún húð eru merki um að húðin hefur orðið fyrir skaða af völdum útfjólublárra geisla. Til langs tíma getur það valdið ótímabærri öldrun húðar með tilheyrandi línum og minnkuðum teygjanleika ásamt öldrunarblettum og öðrum blettum sem breyst geta í húðkrabbamein. Af húðkrabbameinunum eru sortuæxli alvarlegust. Auk þess að hafa skaðleg áhrif á húðina auka útfjólubláu geislarnir einnig líkur á að fá ský á auga eða önnur augnvandamál.Vísir/GettyÞekkir þú áhættuþætti eða einkenni sortuæxla? Þó svo að allir geti fengið sortuæxli þá eru nokkrir þættir sem geta aukið líkur á myndun sortuæxla:1. Húð sem brennur auðveldlega. 2. Að hafa brunnið í sól eða ljósabekkjum, sérstaklega fyrir 18 ára aldur. 3. Ljós húð sem þolir illa sólina. 4. Að hafa marga fæðingarbletti. 5. Óreglulegir fæðingarblettir. 6. Ef náinn ættingi hefur greinst með sortuæxli.Vísir/GettySíðan er mikilægt að vera vakandi fyrir einkennum sortuæxla því yfirleitt sjáum við þau með berum augum. Ef blettur hefur eitt eftirtalinna atriða þá getur það bent til sortuæxlis:1. Ósamhverfur.2. Óreglulegir jaðrar.3. Fleiri en einn litur.4. Hefur breyst að einhverju leyti, t.d. stækkað.5. Kláði eða sár. Allir sem hafa áhættuþátt eða blett með ofangreint einkenni ættu að láta lækni skoða sig. Sortuæxli er auðvelt að lækna ef það greinist á byrjunarstigi en getur verið erfitt við að eiga nái það að dreifa sér. Því er svo mikilvægt að gæta hófs í sólböðum eins í öðru í lífinu. Ekki steikja á sér húðina, við þurfum á heilbrigðri húð að halda alla ævi.
Heilsa Tengdar fréttir Smyrðu þig með sólarvörn Sólin skín eins og enginn sé morgundagurinn svo það er vissara að smyrja sig með góðri sólarvörn 6. maí 2015 16:00 Mest lesið Vængir, bjór og lófaklapp þegar Kaninn var forsýndur Lífið Óhugnanlegt neyðarlínusímtal: „Hann var bara dáinn“ Lífið Frumsýning á Vísi: Villi Vill fer á kostum í tónlistarmyndbandi Luigi Tónlist Datt í miðri sýningu á Ellý: „Eitt lélegasta fall leikhússögunnar“ Lífið Jay Leno illa leikinn og með lepp Lífið „Þetta var það erfitt, að við vorum öll dofin“ Lífið Vilt þú taka þátt í nýjum þætti á Stöð 2? Lífið Stúlkan með nálina: Hver gerir svona kvikmynd? Gagnrýni Eitt fallegasta hús landsins tilbúið Lífið „Þú varst að tala um Klausturmálið!“ Lífið Fleiri fréttir „Eins og nýfráskilin kona á fjórða búbbluglasi“ Sjá meira
Smyrðu þig með sólarvörn Sólin skín eins og enginn sé morgundagurinn svo það er vissara að smyrja sig með góðri sólarvörn 6. maí 2015 16:00