Fáir hafa komist hjá því að heyra af eða lesa um deilurnar milli Samtakanna ´78 og BDSM á Íslandi. Mér finnst persónulega ekkert einkennilegt að allt fari í háaloft þegar svo virðist sem annars vegar talsmenn, og hins vegar framkvæmdavald Samtakanna ´78, tali ekki lengur sama tungumál. Þeir virðast ekki lengur sammála um stefnu samtakanna.
Ég heyrði í útvarpinu um daginn viðtal við talsmann Samtakanna ´78. Ef ég skildi þennan ágæta mann rétt þá eru Samtökin ´78 hugsuð í kjölinn sem eins konar regnhlíf fyrir fólk sem laðast að sama kyni, tilfinningalega fyrst og fremst. Kynlífið sjálft sagði hann alls ekki aðal atriðið. Undir regnhlíf samtakanna á fólk, sem glímir við svipaðar áskoranir í lífinu, að finna samstöðu.
Það er eðlilegt að fólk með líka lífssýn leiði hesta sína saman. Þetta gerum við mannfólkið á flestum sviðum lífsins. Verðandi mæður, alkóhólistar, stjórnmálamenn, þríburafélög og kristnir hittast t.d. undir sínum regnhlífum. Undir regnhlífinni sýna einstaklingar hvorir öðrum samstöðu og finna saman leiðir til að sigrast á áskorunum sem tengjast stöðu þeirra og lífssýn. Að sækjast eftir félagsskap þeirra sem hafa sömu skoðanir er manneskjunni eðlislægt og getur svo sannarlega reynst mörgum lífsbjörg.
Það sem mér finnst þó stinga í stúf við orð þessa ágæta talsmanns Samtakanna ´78 er sú mynd sem samtökin draga upp af sjálfum sér opinberlega. Gleðigangan er stór viðburður samtakanna þar sem samkynhneigðir fagna saman opinberlega. Það er auðvitað gott að fagna hinu og þessu við ákveðin tilefni, en þó átta ég mig satt að segja ekki alveg á því hverju nákvæmlega samkynhneigðir eru að fagna – alla vega ekki út frá orðum talsmanns samtakanna. Mér finnst það hreinlega ekki koma nægilega skýrt fram.
Sem gagnkynhneigður maður fæ ég ekki betur séð en að Gleðigangan snúist um að samkynhneigðir sleppi af sér beislinu og fagni fyrst og fremst frjálsu, skrautlegu, ögrandi, og um fram allt samkynja kynlífi. En það stemmir þá ekki, eins og áður sagði, við það sem talsmaður samtakanna sagði í útvarpinu um daginn.
Hvort sem þetta eru skilaboðin sem Samtökin ´78 vilja senda eða ekki, þá eru þetta skilaboðin sem mörg okkar erum að móttaka út frá hátíðarhöldum þeirra á opinberum vettvangi. Mér finnst vera búið að kynlífsvæða hugtakið „samkynhneigð“ allt of mikið miðað við að samkynhneigð eigi að vera jafn eðlileg og gagnkynhneigð. Það er eins og að samkynhneigðir hafi miklu meiri þörf fyrir að stunda kynlíf en gagnkynhneigt fólk. Þetta er orðið eitthvað svo ýkt og öfgafullt út á við.
Er Gleðigangan þá að gera samtökunum gagn eða grikk með sinni skrautlegu og auðmisskilinni markaðssetningu? Þetta er spurning sem jafnvel margir samkynhneigðir eru farnir að spyrja sig í kjölfar ágreinings Samtakanna ´78 og BDSM á Íslandi. Reyndar veit ég að ekki allir samkynhneigðir hafa verið alls kostar ánægðir með matreiðslu þessa árlega viðburðar – hefur fundist hann missa marks þegar kemur að því að vekja athygli á þeirri raunverulegu innri glímu sem fjöldi samkynhneigðra finnur sig í á meðal okkar.
Getur verið að Samtökin ´78 sé að senda kolröng skilaboð út í þjóðfélagið?
BDSM-samtökin virðast alla vega hafa lesið skilaboð Samtakanna ´78 eitthvað vitlaust, því nú kemur í ljós að þessi tvö samtök eru ekki að heyja sömu baráttu. Það er algengt að samkynhneigðir einstaklingar tali um að hafa laðast að sama kyni frá æsku. Ég er þó ekki sannfærður um að þeir sem vilja frelsi til að binda kynlífsfélaga sína og slá þá með svipu hafi hungrað í slíkar athafnir frá því að þeir voru í dúkkuleik í den. Ég held að það séu ekki mörg börn sem eigi bágt með að standast að binda dúkkurnar sínar við dúkkurúmin og berja þær með lakkrísreimum sem þau fengu frá foreldrum sínum á nammideginum. Meðfædd innri þrá er ekki það sama og kjósa öðruvísi kynlífsathafnir sem fullorðinn einstaklingur.
Ég tel að kjarni málsins hafi lent í eins konar kjarnakljúfi, þ.e. fólk veit í raun ekki lengur hvað Samtökin ´78 standa í raun fyrir vegna misvísandi skilaboða. Áherslan hefur smátt og smátt, en þó örugglega, færst frá hinni raunverulegu baráttu hins samkynhneigða einstaklings, yfir í að upphefja kynlífsathafnir þær sem hann stundar kannski og kannski ekki bak við luktar dyr.
Ég skil vel af hverju BDSM-samtökin klóra sér í kollinum. Fólkið þar á bæ hélt líklega að það væri að berjast fyrir sama málstað; frjálsum ástum, og að margra mati full grófum kynlífsathöfnum. En sósan virðist vera eitthvað að skilja sig í sameiginlegum potti samtakanna tveggja.
Kannski er kominn tími á innri naflaskoðun hjá Samtökunum ´78, þar sem hinum hefðbundnu spurningunum; hvað, hverjir, hvers vegna og af hverju er svarað. Ráðgátuna um uppskeruna má alltaf rekja til þess hverju var sáð í upphafi. Hvernig væri að beina augunum aftur til einstaklinganna og hjálpa þeim að fóta sig á farsælan hátt í þjóðfélagi okkar?
Ég veit að undir skel röndóttu regnhlífanna er frábært fólk sem hefur því miður mætt miklum fordómum af hálfu þeirra sem ekki líta lífið sömu augum. Það síðasta sem þetta fólk þarf á að halda er að samtökin sem eiga að veita því stuðning, verði til þess að það mæti enn meiri misskilningi í okkar góða samfélagi.
Það hefur rignt hressilega á röndóttu regnhlífarnar í gegnum áratugina og kannski komi tími að fari að slota. Vonandi sést brátt til sólar þannig að hægt sé að leggja regnhlífarnar niður um stund og huga að þeim sem undir regnhlífunum leynast – fallegar persónur sem þurfa athygli og ást eins og við öll.
