Fegurðin í hversdeginum hvarf í skugga geðhvarfasýki Sylvía Rut Sigfúsdóttir skrifar 9. mars 2018 14:30 Ragnar Jón Ragnarsson, ungur maður með geðhvarfasýk,i segir að fólk þurfi að geta talað um tilfinningar sínar. Mynd/Svanhildur Gréta Kristjánsdóttir „Þegar ég lít til baka þá er ég þakklátur fyrir að vera á lífi. Við verðum að ræða meira um sjálfsvíg og við þurfum að geta talað um tilfinningar okkar,“ segir Ragnar Jón Ragnarsson, kallaður Humi, en hann ræðir geðhvarfasýki sína í einlægu viðtali í tilefni af geðfræðsluátakinu #HUGUÐ. „Við þurfum að viðurkenna ferlið en ekki bara afleiðingarnar, gráa svæðið á milli þess að líða vel og vera hreinlega í sjálfsvígshugleiðingum. Ég held að margir óttist viðbrögð fólksins í kringum sig við að ræða þessa hluti, þú verðir sendur á geðdeild og megir ekki umgangast hnífa og skæri. Það gerir engum gagn að skapa dramatík,“ segir Humi en hann er giftur tveggja barna faðir. Humi hafði verið veikur í langan tíma áður en hann fékk greiningu fyrir fjórum árum. Hann lærði mjög snemma að fela tilfinningar sínar, líka fyrir sínum nánustu. Var þessi hæfileiki hans varnarleið til þess að ráða við aðstæður. „Það er talað um fúnkerandi alkóhólista og ég var fúnkerandi geðsjúklingur. Ég mætti til vinnu en gerði það á hnefunum. Á tímabili fór ég í bíltúra austur í Heiði að tala við geimverur en sagði konunni minni ekkert frá því.“Missir tengslin við raunveruleikann Geðhvarfasýki Huma lýsir sér í syrpum af maníu og þunglyndi, stundum bæði á sama tíma. „Þetta er ekki svo einfalt að þú farir niður í þunglyndi og upp í maníu. Stundum er ég þunglyndur en samt manískur á sama tíma. Þá er ég mjög inni í mér og vil ekki vera á meðal fólks. Á sama tíma er ég með miklar ranghugmyndir í gangi og sjálfsblekkingu.“ Hann var strax í menntaskóla byrjaður að hugsa um að taka eigið líf en var alltaf virkilega góður að fela tilfinningar sínar. „Það er talað um fúnkerandi alkóhólista og ég var fúnkerandi geðsjúklingur. Ég mætti til vinnu en gerði það á hnefunum. Á tímabili fór ég í bíltúra austur í Heiði að tala við geimverur en sagði konunni minni ekkert frá því.“ Humi segir að það sé ekki bara slæm áföll sem „triggeri“maníu og þunglyndi. „Ég áttaði mig ekki á því að jákvæð áföll, eins og þær fréttir að þú eigir von á barni, sveiflar geðinu ekkert síður. Því fylgdi svo ofboðsleg gleði og spenna og ég fór að missa tökin. Manían sem þá tók við stóð yfir í um tvö ár og geðrof fylgdi í kjölfarið.“ Áður en hann greindist hafði Humi ákveðna staðalímynd á því hvað geðrof væri. „Mín hugmynd um geðrof var að standa í slopp á Miklubrautinni og segja: „Ég er Napóleon!“. En geðrof er í raun það að missa tengslin við raunveruleikann. Það myndast rof á þínum veruleika og allra hinna. Ég fór að byggja allar mínar ákvarðanir út frá mínum hugarórum sem ég hafði skapað.“ „Það tók mig langan tíma að komast úr geðrofinu. Heilinn er búinn að búa sér til heim, taka ákvarðanir út frá honum. Þú segir ekki skilið við hann svo auðveldlega né viðurkennir fyrir sjálfum þér að þú hafir rangt fyrir þér.“Þakklátur fyrir að vera á lífi Humi og eiginkona hans áttuðu sig á því að hann væri með geðhvarfasýki eftir að horfa saman á heimildamynd um Stephen Fry. Hann er kominn með lækni og greiningu og vinnur nú í sjálfum sér. Það er samt margt sem gerðist í veikindunum sem Humi er ekki tilbúinn til þess að tala um. „Ég hef gert hræðilega hluti í maníu sem höfðu slæmar afleiðingar. Mér tókst einhvern veginn að sigla naumlega undir ratarinn að vera ekki lagður inn á geðdeild. Til þess að vera lagður inn þarftu að vera kominn mjög langt inn í veruleikafirringu, það stafi ógn af þér eða þú hreinlega brjótir lögin. Þú ert ekki sviptur sjálfræði svo auðveldlega.“ Hefur hann eytt löngum tíma í að hugsa um það hvað hann hefði getað gert öðruvísi. „Ég sit samt eftir með sjálfum mér og þarf að taka ábyrgð á mér og því sem ég er. Sættast við það sem ég ekki fæ breytt en á sama tíma axla ábyrgð á því. Ferlið að fyrirgefa sér er það veigamesta.“ Humi segir að það sé gríðarlega mikilvægt að auka umræðuna um geðsjúkdóma. „Þegar ég lít til baka þá er ég þakklátur fyrir að vera á lífi. Við verðum að ræða meira um sjálfsvíg og við þurfum að geta talað um tilfinningar okkar. Það var rosalega stór biti fyrir mig að læra að svara með sanni hvernig mér líður án þess að finnast ég vera að ýta áhyggjum mínum á einhvern annan. Við þurfum að viðurkenna ferlið en ekki bara afleiðingarnar, gráa svæðið á milli þess að líða vel og vera hreinlega í sjálfsvígshugleiðingum. Ég held að margir óttist viðbrögð fólksins í kringum sig við að ræða þessa hluti, þú verðir sendur á geðdeild og megir ekki umgangast hnífa og skæri. Það gerir engum gagn að skapa dramatík.“ Viðtalið má lesa í heild sinni á nýrri vefsíðu geðfræðslufélagsins Hugrúnar, www.gedfraedsla.is. Fyrirsögn á greininni var breytt 12. mars. Heilbrigðismál Tengdar fréttir Vala Kristín opnar sig um átröskun, þunglyndi og kvíða Leikkonan Vala Kristín Eiríksdóttir tekur þátt í herferðinni #HUGUÐ. 8. mars 2018 09:00 Brjóta niður skaðlegar staðalímyndir um geðsjúkdóma Sjö einstaklingar taka þátt í nýrri herferð á vegum geðfræðslufélagsins Hugrúnar. 7. mars 2018 20:15 Mest lesið Stóra tjaldið fellt og hætt við brennuna vegna óveðurs Innlent „Það var töluvert verra veður en spáin sagði“ Innlent Klíndu límmiðum á Ormsson sem versla ekki einu sinni við Rapyd Innlent „Manneskja sem er komin á þetta plan hlýtur að vera rökþrota“ Innlent Læti í miðbænum og í veðrinu Innlent Þjóðhátíðargestum hleypt inn í Herjólfshöll meðan veðrið gengur yfir Innlent Breyti engu á jörðu niðri að viðurkenna sjálfstæði Palestínu Erlent Hávaðarok á Snæfellsnesi og Faxaflóa Innlent Fjölskyldufaðir stunginn meðan sonurinn horfði á Innlent Opnun Samverks á Hellu fagnað Innlent Fleiri fréttir Mannmergð vildi sjá fyrsta konunglega breska gestinn Óveður í Eyjum og verbúðarstemning á Hjalteyri Hnífurinn reyndist grilltangir „Það var töluvert verra veður en spáin sagði“ Hávaðarok á Snæfellsnesi og Faxaflóa Læti í miðbænum og í veðrinu Stóra tjaldið fellt og hætt við brennuna vegna óveðurs Þjóðhátíðargestum hleypt inn í Herjólfshöll meðan veðrið gengur yfir Klíndu límmiðum á Ormsson sem versla ekki einu sinni við Rapyd Opnun Samverks á Hellu fagnað „Manneskja sem er komin á þetta plan hlýtur að vera rökþrota“ Þjóðarpúls Gallups: Kristrún og Þorgerður gætu myndað meirihluta án Flokks fólksins „Ég upplifi þetta sem mikinn yfirgang og ofbeldi“ Íbúar við Þjórsá æfir og þrumuveður um Versló Handtekinn með reipi um hálsinn eftir ofsaakstur á flugbraut undir áhrifum fíkniefna Búast við þrumuveðri og vatnavöxtum Ný verðskrá kindakjöts vonbrigði fyrir sauðfjárbændur Sagði foreldrana líklega hafa dottið í aðdraganda andlátsins Fjölskyldufaðir stunginn meðan sonurinn horfði á Fundu engan hvítabjörn Hraunbreiðan þykknar og líkur á framhlaupum aukast „Hann skilar algjörlega auðu í náttúruverndarmálum“ Þjóðhátíð í Eyjum: Farþegafjöldi í Herjólfi komi á óvart Skýrara hvar besta veðrið verður um helgina Vann skemmdir á golfvelli og skildi eftir smokk Trump hækkar tolla á Ísland og viðbúnaður á Þjóðhátíð Þyrlan farin vestur í hvítabjarnareftirlit Fékk sex milljónum of há laun og neitaði að endurgreiða þau Annasamt ár á Bessastöðum: Kóngafólk, keisari, umtöluð undirskrift og brúnir skór Áhrifin af stöðvunarkröfunni óveruleg Sjá meira
„Þegar ég lít til baka þá er ég þakklátur fyrir að vera á lífi. Við verðum að ræða meira um sjálfsvíg og við þurfum að geta talað um tilfinningar okkar,“ segir Ragnar Jón Ragnarsson, kallaður Humi, en hann ræðir geðhvarfasýki sína í einlægu viðtali í tilefni af geðfræðsluátakinu #HUGUÐ. „Við þurfum að viðurkenna ferlið en ekki bara afleiðingarnar, gráa svæðið á milli þess að líða vel og vera hreinlega í sjálfsvígshugleiðingum. Ég held að margir óttist viðbrögð fólksins í kringum sig við að ræða þessa hluti, þú verðir sendur á geðdeild og megir ekki umgangast hnífa og skæri. Það gerir engum gagn að skapa dramatík,“ segir Humi en hann er giftur tveggja barna faðir. Humi hafði verið veikur í langan tíma áður en hann fékk greiningu fyrir fjórum árum. Hann lærði mjög snemma að fela tilfinningar sínar, líka fyrir sínum nánustu. Var þessi hæfileiki hans varnarleið til þess að ráða við aðstæður. „Það er talað um fúnkerandi alkóhólista og ég var fúnkerandi geðsjúklingur. Ég mætti til vinnu en gerði það á hnefunum. Á tímabili fór ég í bíltúra austur í Heiði að tala við geimverur en sagði konunni minni ekkert frá því.“Missir tengslin við raunveruleikann Geðhvarfasýki Huma lýsir sér í syrpum af maníu og þunglyndi, stundum bæði á sama tíma. „Þetta er ekki svo einfalt að þú farir niður í þunglyndi og upp í maníu. Stundum er ég þunglyndur en samt manískur á sama tíma. Þá er ég mjög inni í mér og vil ekki vera á meðal fólks. Á sama tíma er ég með miklar ranghugmyndir í gangi og sjálfsblekkingu.“ Hann var strax í menntaskóla byrjaður að hugsa um að taka eigið líf en var alltaf virkilega góður að fela tilfinningar sínar. „Það er talað um fúnkerandi alkóhólista og ég var fúnkerandi geðsjúklingur. Ég mætti til vinnu en gerði það á hnefunum. Á tímabili fór ég í bíltúra austur í Heiði að tala við geimverur en sagði konunni minni ekkert frá því.“ Humi segir að það sé ekki bara slæm áföll sem „triggeri“maníu og þunglyndi. „Ég áttaði mig ekki á því að jákvæð áföll, eins og þær fréttir að þú eigir von á barni, sveiflar geðinu ekkert síður. Því fylgdi svo ofboðsleg gleði og spenna og ég fór að missa tökin. Manían sem þá tók við stóð yfir í um tvö ár og geðrof fylgdi í kjölfarið.“ Áður en hann greindist hafði Humi ákveðna staðalímynd á því hvað geðrof væri. „Mín hugmynd um geðrof var að standa í slopp á Miklubrautinni og segja: „Ég er Napóleon!“. En geðrof er í raun það að missa tengslin við raunveruleikann. Það myndast rof á þínum veruleika og allra hinna. Ég fór að byggja allar mínar ákvarðanir út frá mínum hugarórum sem ég hafði skapað.“ „Það tók mig langan tíma að komast úr geðrofinu. Heilinn er búinn að búa sér til heim, taka ákvarðanir út frá honum. Þú segir ekki skilið við hann svo auðveldlega né viðurkennir fyrir sjálfum þér að þú hafir rangt fyrir þér.“Þakklátur fyrir að vera á lífi Humi og eiginkona hans áttuðu sig á því að hann væri með geðhvarfasýki eftir að horfa saman á heimildamynd um Stephen Fry. Hann er kominn með lækni og greiningu og vinnur nú í sjálfum sér. Það er samt margt sem gerðist í veikindunum sem Humi er ekki tilbúinn til þess að tala um. „Ég hef gert hræðilega hluti í maníu sem höfðu slæmar afleiðingar. Mér tókst einhvern veginn að sigla naumlega undir ratarinn að vera ekki lagður inn á geðdeild. Til þess að vera lagður inn þarftu að vera kominn mjög langt inn í veruleikafirringu, það stafi ógn af þér eða þú hreinlega brjótir lögin. Þú ert ekki sviptur sjálfræði svo auðveldlega.“ Hefur hann eytt löngum tíma í að hugsa um það hvað hann hefði getað gert öðruvísi. „Ég sit samt eftir með sjálfum mér og þarf að taka ábyrgð á mér og því sem ég er. Sættast við það sem ég ekki fæ breytt en á sama tíma axla ábyrgð á því. Ferlið að fyrirgefa sér er það veigamesta.“ Humi segir að það sé gríðarlega mikilvægt að auka umræðuna um geðsjúkdóma. „Þegar ég lít til baka þá er ég þakklátur fyrir að vera á lífi. Við verðum að ræða meira um sjálfsvíg og við þurfum að geta talað um tilfinningar okkar. Það var rosalega stór biti fyrir mig að læra að svara með sanni hvernig mér líður án þess að finnast ég vera að ýta áhyggjum mínum á einhvern annan. Við þurfum að viðurkenna ferlið en ekki bara afleiðingarnar, gráa svæðið á milli þess að líða vel og vera hreinlega í sjálfsvígshugleiðingum. Ég held að margir óttist viðbrögð fólksins í kringum sig við að ræða þessa hluti, þú verðir sendur á geðdeild og megir ekki umgangast hnífa og skæri. Það gerir engum gagn að skapa dramatík.“ Viðtalið má lesa í heild sinni á nýrri vefsíðu geðfræðslufélagsins Hugrúnar, www.gedfraedsla.is. Fyrirsögn á greininni var breytt 12. mars.
Heilbrigðismál Tengdar fréttir Vala Kristín opnar sig um átröskun, þunglyndi og kvíða Leikkonan Vala Kristín Eiríksdóttir tekur þátt í herferðinni #HUGUÐ. 8. mars 2018 09:00 Brjóta niður skaðlegar staðalímyndir um geðsjúkdóma Sjö einstaklingar taka þátt í nýrri herferð á vegum geðfræðslufélagsins Hugrúnar. 7. mars 2018 20:15 Mest lesið Stóra tjaldið fellt og hætt við brennuna vegna óveðurs Innlent „Það var töluvert verra veður en spáin sagði“ Innlent Klíndu límmiðum á Ormsson sem versla ekki einu sinni við Rapyd Innlent „Manneskja sem er komin á þetta plan hlýtur að vera rökþrota“ Innlent Læti í miðbænum og í veðrinu Innlent Þjóðhátíðargestum hleypt inn í Herjólfshöll meðan veðrið gengur yfir Innlent Breyti engu á jörðu niðri að viðurkenna sjálfstæði Palestínu Erlent Hávaðarok á Snæfellsnesi og Faxaflóa Innlent Fjölskyldufaðir stunginn meðan sonurinn horfði á Innlent Opnun Samverks á Hellu fagnað Innlent Fleiri fréttir Mannmergð vildi sjá fyrsta konunglega breska gestinn Óveður í Eyjum og verbúðarstemning á Hjalteyri Hnífurinn reyndist grilltangir „Það var töluvert verra veður en spáin sagði“ Hávaðarok á Snæfellsnesi og Faxaflóa Læti í miðbænum og í veðrinu Stóra tjaldið fellt og hætt við brennuna vegna óveðurs Þjóðhátíðargestum hleypt inn í Herjólfshöll meðan veðrið gengur yfir Klíndu límmiðum á Ormsson sem versla ekki einu sinni við Rapyd Opnun Samverks á Hellu fagnað „Manneskja sem er komin á þetta plan hlýtur að vera rökþrota“ Þjóðarpúls Gallups: Kristrún og Þorgerður gætu myndað meirihluta án Flokks fólksins „Ég upplifi þetta sem mikinn yfirgang og ofbeldi“ Íbúar við Þjórsá æfir og þrumuveður um Versló Handtekinn með reipi um hálsinn eftir ofsaakstur á flugbraut undir áhrifum fíkniefna Búast við þrumuveðri og vatnavöxtum Ný verðskrá kindakjöts vonbrigði fyrir sauðfjárbændur Sagði foreldrana líklega hafa dottið í aðdraganda andlátsins Fjölskyldufaðir stunginn meðan sonurinn horfði á Fundu engan hvítabjörn Hraunbreiðan þykknar og líkur á framhlaupum aukast „Hann skilar algjörlega auðu í náttúruverndarmálum“ Þjóðhátíð í Eyjum: Farþegafjöldi í Herjólfi komi á óvart Skýrara hvar besta veðrið verður um helgina Vann skemmdir á golfvelli og skildi eftir smokk Trump hækkar tolla á Ísland og viðbúnaður á Þjóðhátíð Þyrlan farin vestur í hvítabjarnareftirlit Fékk sex milljónum of há laun og neitaði að endurgreiða þau Annasamt ár á Bessastöðum: Kóngafólk, keisari, umtöluð undirskrift og brúnir skór Áhrifin af stöðvunarkröfunni óveruleg Sjá meira
Vala Kristín opnar sig um átröskun, þunglyndi og kvíða Leikkonan Vala Kristín Eiríksdóttir tekur þátt í herferðinni #HUGUÐ. 8. mars 2018 09:00
Brjóta niður skaðlegar staðalímyndir um geðsjúkdóma Sjö einstaklingar taka þátt í nýrri herferð á vegum geðfræðslufélagsins Hugrúnar. 7. mars 2018 20:15