Flettu ofan af einu stærsta skattsvikamáli sögunnar

Alþjóðlegur hópur blaðamanna telur sig hafa afhjúpað eitthvert stærsta skattsvikamál sem upp hefur komið í Evrópu. Um sé að ræða heljarinnar skattsvikafléttu sem þeir telja að standi enn yfir.

Umfang málsins er gríðarlegt og tekur til fjölda Evrópulanda og margra af stærstu bönkum heims; eins og Barclays, Merrill Lynch, JP Morgan, Morgan Stanley, BNP Paribas, Banco Santander, Macquarie Bank og Deutsche Bank. Blaðamannahópurinn telur að með því að nýta sér gloppur í skatta- og hlutafélagalöggjöfum Evrópuríkja hafi ósvífnum kaupsýslumönnum tekist að hafa hið minnsta 7400 milljarða íslenskra króna, á gengi dagsins í dag, úr ríkiskössum Þýskalands, Danmerkur, Belgíu, Frakklands og Ítalíu.

Aðferðir kaupsýslumannanna eru sagðar „gríðarlega flóknar“ og án „nokkurrar sýnilegrar ástæðu,“ annarrar en að þiggja skattaendurgreiðslur úr ríkissjóðum landanna - án þess þó að greiða nokkurn skatt til að byrja með.

Á vef sem alþjóðlegi blaðamannahópurinn, sem samanstendur af fréttamönnum frá danska ríkisútvarpinu, Politiken, Le Monde, Reuters, Die Zeit, ARD og þrettán öðrum evrópskum miðlum, er fléttunni lýst með eftirfarandi hætti:

Þátttakendurnir lánuðu hvorum öðrum hlutabréf í stórfyrirtækjum með það fyrir augum að telja skattayfirvöldum trú um að eigendur bréfanna væru tveir. Bankinn sem hélt utan um gjörninginn sendi nýja fjárfestinum svo „staðfestingu“ á því að búið væri að greiða skatta af arðgreiðslum vegna bréfanna - þrátt fyrir að alls ekki væri búið að því. Með þessa staðfestingu upp á arminn gat fjárfestirinn svo leitað til stjórnvalda og fengið endurgreiðslu á meintri skattgreiðslu.

„Þetta er svolítið eins og foreldrar sem sækja um barnabætur fyrir tvö - eða fleiri - börn, þó svo að það sé aðeins eitt barn á heimilinu,“ segir í niðurlagi útskýringarinnar.

Danska ríkisútvarpið áætlar að í svæsnustu tilfellum hafi fjárfestum tekist að fá sama skattinn endurgreiddan um tíu sinnum. Í öðrum tilfellum nýttu fjárfestarnir sér mun sem finna má í skattalöggjöfum milli ríkja og í enn öðrum var um hefðbundnari skattlagabrot að ræða; fjárfestar borguðu hreinlega ekki skattana sem þeim bar.

Topparnir samþykktu

Gögnin sem blaðamennirnir byggja umfjöllun sína á telja rúmlega 180 þúsund blaðsíður; tölvupóstar, minnisblöð úr bönkum, kvittanir, hlutabréfaútlistanir auk símtala og yfirheyrsla sem framkvæmdar voru af þýsku lögregunni frá 2012 fram til septembermánaðar árið 2018.

Rannsóknin leiðir einnig í ljós að fyrrnefndir gjörningar hafi verið framkvæmdir frá árinu 2001 hið minnsta og standi líklega enn yfir í einhverjum ríkjum Evrópu, þrátt fyrir að stjórnvöld, til að mynda þau þýsku, hafi reynt að girða fyrir gloppurnar. Þá bera gögnin jafnframt með sér að gjörningarnir hafi alla jafna verið samþykktir af yfirstjórnum fyrrnefndra stórbanka.

Hér að neðan má sjá áætlað kostnað sem eftirtaldir ríkissjóðir hafa þurft að bera vegna brotanna. Taflan er fengin af vef danska ríkisútvarpsins, er á dönsku og upphæðin er gefin upp í dönskum krónum. Gengi dönsku krónunnar er um 18 íslenskar krónur þegar þetta er skrifað. Nánar má fræðast um Cumex-brotin á vef hins þýska Correctiv, sem hélt utan um vinnu blaðamannanna.