Kondo er ein sú þekktasta í tiltektarbransanum en hún hóf ferilinn í heimalandi sínu, Japan. Hún segist snemma hafa fengið áhuga á tiltekt og þegar hún var nítján ára hóf hún að taka til heima hjá vinum sínum gegn greiðslu. Það gekk bersýnilega vonum framar.
Kondo náði þannig gríðarmiklum vinsældum í Japan áður en hún nam land í öðrum heimsálfum en bók hennar, The Life-Changing Magic of Tidying Up, kleif á topp metsölulista í Bandaríkjunum eftir að hún kom fyrst út á ensku árið 2014. Þess má jafnframt geta að bókin hefur verið þýdd yfir á íslensku og ber heitið Taktu til í lífi þínu! í útgáfu Forlagsins.
Hin ósvikna gleði hlutanna
En hvað er það við Kondo sem sker hana úr hópi annarra tiltektar- og hreingerningargúrúa? Kondo starfar eftir sérstakri aðferð, KonMari-aðferðinni, sem jafnframt er hennar eigin hugarsmíð. Aðferðin grundvallast á því að aðeins sé haldið í þá hluti sem vekja ósvikna gleði innra með manni. Þessa gleði á að hafa að leiðarljósi þegar farið er í gegnum innanstokksmuni heimilisins – með það fyrir augum að grisja til.„Haltu aðeins hlutunum sem höfða til hjarta þíns og hentu hlutunum sem vekja ekki lengur gleði. Þakkaðu þeim fyrir þjónustuna og slepptu þeim svo lausum,“ segir á heimasíðu KonMari-aðferðarinnar.
Kondo skiptir hlutum í fimm flokka: Föt, bækur, pappíra, hluti af ýmsum toga („komono“) og loks hluti sem maður tengist tilfinningaböndum. Mikilvægt er að fara yfir hlutina í þessari röð en við yfirferðina skal jafnframt beita sex reglum sem finna má hér. Í myndbandinu hér að neðan má svo sjá Kondo brjóta saman föt, að sjálfsögðu eftir sérstakri KonMari-aðferð.
Mikil og gasaleg samanbrot
Margrét Sigfúsdóttir, skólastýra Hússtjórnarskóla Reykjavíkur og fyrrverandi stjórnandi þáttanna Allt í drasli, hefur kynnt sér KonMari-aðferðina og gluggað í bókina Taktu til í lífi þínu!, sem kom Kondo á kortið vestanhafs. Margrét segist þó aðspurð ekki hafa prófað aðferðirnar sem Kondo boðar bæði í bókinni og sjónvarpsþáttunum enda þyki henni sú síðarnefnda ganga heldur langt í boðskap sínum.
Þó að Margrét aðhyllist ekki KonMari-aðferðina segir hún mikilvægt að sanka ekki að sér of miklu dóti, slíkt geti haft hamlandi áhrif á heimilislífið.
„Við fluttum á nýjan stað í haust og ég var búin að sortera og sortera, en samt þurfti ég að sortera meira og gefa og láta frá mér. Allt sem var inni í skápum, öll glösin og allir diskarnir, bara vá. Maður er ekki alltaf að bjóða sextíu köllum upp á vískí, maður á bara að losa sig við þetta. Maður fær þá bara lánuð glös.“
Nauðsynlegt að fara yfir fataskápana
Þá hefur Margrét það jafnframt fyrir reglu að fara vandlega yfir fataskápa á heimilinu tvisvar á ári.„Það verður að gera það. Maður heldur að maður noti flík en svo hangir hún inni í skáp í heilt ár, auðvitað gefur maður hana frá sér. Ekki liggja á einhverju gömlu sem er aldrei notað. Það er alltaf einhver sem getur notað þetta, annars safnar þetta bara ryki,“ segir Margrét, sem gengur þó ekki jafnlangt og Kondo í naumhyggjunni.
„En það sem maður notar endrum og sinnum, og þykir gaman að fara í, maður er ekkert að láta það frá sér. Ég skil alveg hennar stefnu en mér finnst það svolítið of mikið.“
Tilfinningaþrungið og óvægið ferli?
Það er einkum kjarninn í KonMari-aðferðinni, viðhorf Kondo til hlutanna, sem vakið hefur athygli og stundum orðið að þrætuepli á samfélagsmiðlum. Kondo talar við innanstokksmuni eins og þeir séu lifandi og boðar enn fremur þá speki að heimilið sjálft sé lifandi vera. Þannig má sjá húsmóður fyrsta heimilisins í Netflix-seríunni bresta í grát þegar Kondo biður fjölskylduna að þakka húsinu fyrir að hafa reynst vel í gegnum tíðina. KonMari-ferlið getur því verið afar tilfinningaþrungið.Speki Kondo hefur enn fremur reynst mörgum yfirþyrmandi en svo virðist sem fjöldi fólks hafi reynt á tiltektaraðferðir hennar og strandað á miðri leið, þó að þar sé líklega ekki við Kondo sjálfa að sakast.
Þá hefur Kondo verið sérstaklega gagnrýnd fyrir viðhorf sitt til bóka en það er sá flokkur sem fólki hefur þótt einna erfiðast að grisja. Kondo segist sjálf leitast við að eiga ekki meira en þrjátíu bækur í einu en gagnrýnisraddir hafa sagt það viðmið of lágt. Samfélagsmiðlanotendur virðast þó almennt gefa lítið fyrir slíka gagnrýni og segja margir viðhorf Kondo til bókaeignar alls ekki jafnróttækt og haldið hefur verið fram.
reminder that a huge part of the backlash against Marie Kondo was because a 47 yo white lady saw Kondo saying “books should bring joy” & immediately decided that she was actually saying “you shouldn't have books with challenging & complicated content” & started a Hashtag Uprising pic.twitter.com/bikfSDHQzL
— welp here i am again (@sugaryscorpion) January 14, 2019
Töluvert hefur jafnframt borið á umræðu um speki Kondo meðal Íslendinga á samfélagsmiðlum, enda virðist þjóðin nokkuð meðtækileg fyrir tiltektar- og hreingerningarráðum eins og vinsældir samfélagsmiðlastjörnunnar Sólrúnar Diego eru til vitnis um. Líkt og sjá má af umræðunni hér að neðan virðast skiptar skoðanir ríkja um Kondo og þá sem aðhyllast aðferðir hennar, hóp sem stundum hefur verið lýst sem sértrúarsöfnuði.
Það er ný horror sería kominn á Netflix, Tidying Up.
— €irikur Jónsson (@Eirikur_J) January 6, 2019
Sértrúarsöfnuður sem heldur að lífshamingjuna sé að finna í sótthreinsuðu Instagram vænu umhverfi og talar við dótið í kringum sig.
Fannst ég búin að horfa á of mikið af glæpaþáttum í fæðingarorlofinu, àkvað að horfa á Marie Kondo til að kjarna mig aðeins... turns out þessi gígantísku amerísku hoarding heimili valda mér talsvert meiri stress-svita heldur en morðráðgáturnar hinn sanni hryllingur
— Sunna Ben (@SunnaBen) January 13, 2019
Ok þetta er eins mikil anti-MarieKondo stemning og ég get ímyndað mér af HVERJU að eiga svona í dag?
— Maria Gunnarsdottir (@mariakgun) January 10, 2019
