Góðir listamenn – vont fólk Þórarinn Þórarinsson skrifar 18. mars 2019 07:00 Jackson er hvorki fyrsti né síðasti listamaðurinn sem komst með drauga og beinagrindur í farteskinu í gegnum ferilinn í skjóli frægðar og vinsælda. Harkaleg viðbrögð við heimildarmyndinni Leaving Neverland hafa gert Michael Jackson, þótt látinn sé fyrir allnokkru, að nýjasta dæminu um listamann sem dansaði í skjóli þeirrar úldnu klisju að listamenn finni sköpunarkraft sinn oftar en ekki á mörkum geðheilbrigðis og geti í nafni listarinnar, skapandi sérvisku og meintrar snilligáfu komist upp með allan fjandann handan laga og almenns siðferðis. Sú rótgróna meðvirkni hefur gert mönnum eins og Jackson mögulegt að komast í gegnum tíðina upp með voðaverk sín nokkurn veginn óáreittir. Opnari umræða og nú síðast #MeToo-byltingin hafa orðið til þess að þessi listræna friðhelgi hefur að mestu verið afnumin. Þannig er sá frábæri leikari Kevin Spacey búinn að vera. Hann var rekinn úr House of Cards nánast um leið og ungir leikarar sökuðu hann um kynferðislegt ofbeldi undir merkjum #MeToo og var klipptur út úr kvikmyndinni All the Money in the World. BBC og fleiri miðlar hafa tekið lög Michaels Jacksons úr spilun og framleiðendur The Simpsons hafa ákveðið að láta áður sígildan þátt, þar sem Jackson léði einni persónu rödd sína, hverfa. Jackson er óumdeildur risi í popptónlistarsögu síðustu áratuga og nú þegar fólk loksins horfist af alvöru í augu við brot hans neyðist fólk til þess að spyrja sjálft sig erfiðra siðferðislegra spurninga. Er réttlætanlegt að njóta listar sem vont fólk framleiðir eða ber okkur siðferðisleg skylda til að henda henni á ruslahauga menningarsögunnar? Verði Jackson strikaður út úr tónlistarsögunni verður hún óhjákvæmilega heldur gloppótt og samhengislaus á köflum. Sama má segja um sögu bókmennta, myndlistar og kvikmynda þar sem þar leynast víða vargar sem hafa látið eftir sig stórkostleg listaverk og haft ómæld áhrif á umhverfi sitt og verk annarra.Pablo Picasso „Konur eru maskínur þjáninganna“ mun Pablo hafa sagt við Françoise Gilot, 21 árs hjákonu sína þegar hann sjálfur var 61 árs. „Í mínum augum eru aðeins tvær gerðir af konum; gyðjur og dyramottur.“ Picasso var alræmdur fyrir illa meðferð á konum og skemmst frá því að segja að af sjö mikilvægustu konunum í lífi hans frömdu tvær sjálfsvíg og aðrar tvær misstu vitið. Ein af þeim sem svipti sig lífi var listakonan, ljósmyndarinn og skáldið Dora Maar.Fréttablaðið/GettyJoan Crawford Þrátt fyrir að hafa verið ein skærasta stjarnan á gullöld Hollywood er leikkonunnar Joan Crawford miklu frekar minnst sem hræðilegrar móður. Í endurminningum elstu kjördóttur hennar, Christinu Crawford, Mommie Dearest er dregin upp sú mynd af Joan að hún hafi verið drykkjusjúkur sadisti sem tók bræði sína og vonbrigði út á elstu börnum sínum tveimur með hryllilegu ofbeldi andlegu og líkamlegu. Og vírherðatré voru ekki vel séð á heimilinu.Fréttablaðið/GettyAlfred Hitchcock Alfred Hitchcock er einn áhrifamesti kvikmyndaleikstjóri síðustu aldar og eftir hann liggur urmull af frábærum myndum sem hafa haft gríðarleg áhrif á leikstjóra og kvikmyndagerð almennt. Hitchcock þótti þó sérlega andstyggilegur við flestar leikkonurnar sem hann starfaði með og naut þess að kvelja þær með ýmsu móti við tökur. En getur maður neitað sér um að horfa á Psycho, Notorius og Rear Window?John Lennon Maðurinn sem lét sig dreyma um frið, ást og bræðralag viðurkenndi opinberlega í viðtali við tímaritið Playboy árið 1980 að hafa beitt eiginkonu sína Cynthiu ofbeldi, líkamlegu og andlegu. Þar viðurkenndi hann einnig að hafa almennt verið ofbeldisfullur og grimmur í garð kvenna yfirleitt. Elsti sonur Lennons fór ekki varhluta af skapgerðarbrestum föður síns þar sem hann var í raun yfirgefinn af honum um fimm ára aldur. Á meðan faðir hans söng og talaði stöðugt um ást og kærleik virtist hann ófær um að sýna ást og kærleik í verki, síst af öllu syni sínum og sínum nánustu. Birtist í Fréttablaðinu Tónlist Mest lesið Björn keypti sex hundruð ára höll í Frakklandi og ætlar að gera hana upp Lífið „Þetta eru mjög vondir samningar við Storytel“ Menning Fólk grípi til sænsku dauðhreinsunarinnar fyrr en ella Lífið Íslenskur leiklistarnemi upplifði óraunverulega stund í New York Lífið Siðlaus maður étur skít og öðlast samkennd Lífið Hryllingurinn sveif yfir vötnum hjá fræga fólkinu Lífið Fegurðardrottning fékk nýtt herbergi Lífið Þvertekur fyrir að typpið hafi verið stækkað Lífið Íbúðin gjörbreyttist eftir að hafa fært eldhúsið Lífið Tveggja barna foreldrar eftir erfiða áhættumeðgöngu Lífið Fleiri fréttir Frægt fólk og feimnir karlar leita til Valgerðar spákonu Þvertekur fyrir að typpið hafi verið stækkað Hryllingurinn sveif yfir vötnum hjá fræga fólkinu Finna gersemar og handsama lygaþvælu og rusl Fólk grípi til sænsku dauðhreinsunarinnar fyrr en ella Björn keypti sex hundruð ára höll í Frakklandi og ætlar að gera hana upp „Ef við erum ekki að fara fá matareitrun núna þá er ekki hægt að fá matareitrun“ Siðlaus maður étur skít og öðlast samkennd Fegurðardrottning fékk nýtt herbergi Breiðholtsskóli og Hagaskóli áfram í Skrekk Íslenskur leiklistarnemi upplifði óraunverulega stund í New York Segist aldrei myndu deita Depp Tjáði sig óvænt um sína fyrrverandi Sunneva nefndi son Jóhönnu Tanja Ýr og Ryan fengu að vita kynið á sjöttu viku Meirihluti er haldinn loddaralíðan Tveggja barna foreldrar eftir erfiða áhættumeðgöngu Tapaði miklum peningum í vínbransanum Íbúðin gjörbreyttist eftir að hafa fært eldhúsið Stjörnulífið: Hrekkjavaka og seiðandi kroppar Quincy Jones er látinn Dawson's Creek leikari með krabbamein Kom út úr skápnum er hún lýsti yfir stuðningi við Harris Margot Robbie orðin mamma Syndir sex kílómetra með kayak í eftirdragi Mennirnir sem allir eru að tala um: Hverjir eru Costco-gæjarnir og Rizzlerinn? Krakkatían: Vatnsmelónur, fótbolti og grænn froskur Myndaveisla: Snjórinn féll á bjórþyrsta borgara Afmæliskaka hinnar sönnu raunveruleikastjörnu? Bestu hrekkjavökubúningar stjarnanna Sjá meira
Harkaleg viðbrögð við heimildarmyndinni Leaving Neverland hafa gert Michael Jackson, þótt látinn sé fyrir allnokkru, að nýjasta dæminu um listamann sem dansaði í skjóli þeirrar úldnu klisju að listamenn finni sköpunarkraft sinn oftar en ekki á mörkum geðheilbrigðis og geti í nafni listarinnar, skapandi sérvisku og meintrar snilligáfu komist upp með allan fjandann handan laga og almenns siðferðis. Sú rótgróna meðvirkni hefur gert mönnum eins og Jackson mögulegt að komast í gegnum tíðina upp með voðaverk sín nokkurn veginn óáreittir. Opnari umræða og nú síðast #MeToo-byltingin hafa orðið til þess að þessi listræna friðhelgi hefur að mestu verið afnumin. Þannig er sá frábæri leikari Kevin Spacey búinn að vera. Hann var rekinn úr House of Cards nánast um leið og ungir leikarar sökuðu hann um kynferðislegt ofbeldi undir merkjum #MeToo og var klipptur út úr kvikmyndinni All the Money in the World. BBC og fleiri miðlar hafa tekið lög Michaels Jacksons úr spilun og framleiðendur The Simpsons hafa ákveðið að láta áður sígildan þátt, þar sem Jackson léði einni persónu rödd sína, hverfa. Jackson er óumdeildur risi í popptónlistarsögu síðustu áratuga og nú þegar fólk loksins horfist af alvöru í augu við brot hans neyðist fólk til þess að spyrja sjálft sig erfiðra siðferðislegra spurninga. Er réttlætanlegt að njóta listar sem vont fólk framleiðir eða ber okkur siðferðisleg skylda til að henda henni á ruslahauga menningarsögunnar? Verði Jackson strikaður út úr tónlistarsögunni verður hún óhjákvæmilega heldur gloppótt og samhengislaus á köflum. Sama má segja um sögu bókmennta, myndlistar og kvikmynda þar sem þar leynast víða vargar sem hafa látið eftir sig stórkostleg listaverk og haft ómæld áhrif á umhverfi sitt og verk annarra.Pablo Picasso „Konur eru maskínur þjáninganna“ mun Pablo hafa sagt við Françoise Gilot, 21 árs hjákonu sína þegar hann sjálfur var 61 árs. „Í mínum augum eru aðeins tvær gerðir af konum; gyðjur og dyramottur.“ Picasso var alræmdur fyrir illa meðferð á konum og skemmst frá því að segja að af sjö mikilvægustu konunum í lífi hans frömdu tvær sjálfsvíg og aðrar tvær misstu vitið. Ein af þeim sem svipti sig lífi var listakonan, ljósmyndarinn og skáldið Dora Maar.Fréttablaðið/GettyJoan Crawford Þrátt fyrir að hafa verið ein skærasta stjarnan á gullöld Hollywood er leikkonunnar Joan Crawford miklu frekar minnst sem hræðilegrar móður. Í endurminningum elstu kjördóttur hennar, Christinu Crawford, Mommie Dearest er dregin upp sú mynd af Joan að hún hafi verið drykkjusjúkur sadisti sem tók bræði sína og vonbrigði út á elstu börnum sínum tveimur með hryllilegu ofbeldi andlegu og líkamlegu. Og vírherðatré voru ekki vel séð á heimilinu.Fréttablaðið/GettyAlfred Hitchcock Alfred Hitchcock er einn áhrifamesti kvikmyndaleikstjóri síðustu aldar og eftir hann liggur urmull af frábærum myndum sem hafa haft gríðarleg áhrif á leikstjóra og kvikmyndagerð almennt. Hitchcock þótti þó sérlega andstyggilegur við flestar leikkonurnar sem hann starfaði með og naut þess að kvelja þær með ýmsu móti við tökur. En getur maður neitað sér um að horfa á Psycho, Notorius og Rear Window?John Lennon Maðurinn sem lét sig dreyma um frið, ást og bræðralag viðurkenndi opinberlega í viðtali við tímaritið Playboy árið 1980 að hafa beitt eiginkonu sína Cynthiu ofbeldi, líkamlegu og andlegu. Þar viðurkenndi hann einnig að hafa almennt verið ofbeldisfullur og grimmur í garð kvenna yfirleitt. Elsti sonur Lennons fór ekki varhluta af skapgerðarbrestum föður síns þar sem hann var í raun yfirgefinn af honum um fimm ára aldur. Á meðan faðir hans söng og talaði stöðugt um ást og kærleik virtist hann ófær um að sýna ást og kærleik í verki, síst af öllu syni sínum og sínum nánustu.
Birtist í Fréttablaðinu Tónlist Mest lesið Björn keypti sex hundruð ára höll í Frakklandi og ætlar að gera hana upp Lífið „Þetta eru mjög vondir samningar við Storytel“ Menning Fólk grípi til sænsku dauðhreinsunarinnar fyrr en ella Lífið Íslenskur leiklistarnemi upplifði óraunverulega stund í New York Lífið Siðlaus maður étur skít og öðlast samkennd Lífið Hryllingurinn sveif yfir vötnum hjá fræga fólkinu Lífið Fegurðardrottning fékk nýtt herbergi Lífið Þvertekur fyrir að typpið hafi verið stækkað Lífið Íbúðin gjörbreyttist eftir að hafa fært eldhúsið Lífið Tveggja barna foreldrar eftir erfiða áhættumeðgöngu Lífið Fleiri fréttir Frægt fólk og feimnir karlar leita til Valgerðar spákonu Þvertekur fyrir að typpið hafi verið stækkað Hryllingurinn sveif yfir vötnum hjá fræga fólkinu Finna gersemar og handsama lygaþvælu og rusl Fólk grípi til sænsku dauðhreinsunarinnar fyrr en ella Björn keypti sex hundruð ára höll í Frakklandi og ætlar að gera hana upp „Ef við erum ekki að fara fá matareitrun núna þá er ekki hægt að fá matareitrun“ Siðlaus maður étur skít og öðlast samkennd Fegurðardrottning fékk nýtt herbergi Breiðholtsskóli og Hagaskóli áfram í Skrekk Íslenskur leiklistarnemi upplifði óraunverulega stund í New York Segist aldrei myndu deita Depp Tjáði sig óvænt um sína fyrrverandi Sunneva nefndi son Jóhönnu Tanja Ýr og Ryan fengu að vita kynið á sjöttu viku Meirihluti er haldinn loddaralíðan Tveggja barna foreldrar eftir erfiða áhættumeðgöngu Tapaði miklum peningum í vínbransanum Íbúðin gjörbreyttist eftir að hafa fært eldhúsið Stjörnulífið: Hrekkjavaka og seiðandi kroppar Quincy Jones er látinn Dawson's Creek leikari með krabbamein Kom út úr skápnum er hún lýsti yfir stuðningi við Harris Margot Robbie orðin mamma Syndir sex kílómetra með kayak í eftirdragi Mennirnir sem allir eru að tala um: Hverjir eru Costco-gæjarnir og Rizzlerinn? Krakkatían: Vatnsmelónur, fótbolti og grænn froskur Myndaveisla: Snjórinn féll á bjórþyrsta borgara Afmæliskaka hinnar sönnu raunveruleikastjörnu? Bestu hrekkjavökubúningar stjarnanna Sjá meira