Erlendir nemendur á óvissutímum Derek Terell Allen skrifar 14. maí 2020 15:31 Þann 13. maí 2020 var aðgerðapakki í þágu stúdenta kynntur þar sem fjárhagslegt öryggi háskólanema hefur verið mikið í umræðunni í ljósi heimsfaraldursins. Lilja Alfreðsdóttir, mennta- og menningarmálaráðherra og Ásmundar Einar Daðason, félags- og barnamálaráðherra lögðu til alls kyns lausnir settar fram í þeim tilgangi að bæta fjárhag stúdentaþar á meðal sköpun yfir 3.000 starfa, vaxtalausa greiðsludreifingu skrásetningargjalda, og fimmfaldað umfang Nýsköpunarsjóðs námsmanna. Þó svo að stúdentar fagni þeim aðgerðum sem hafa verið kynntar eru vonbrigði að frumvarp er varðar rétt stúdenta til atvinnuleysisbóta hafi ekki verið samþykkt. Hagsmunafélög stúdenta hafa tekið undir mikilvægi þess að stúdentar hafi rétt á atvinnuleysisbótum til að tryggja þeim fjárhagslegt öryggi, en hvað ef bætur af þessu tagi myndu ekki vera aðgengilegar fyrir alla nemendur á Íslandi? Réttur erlendra nemenda til atvinnuleysisbóta er takmarkaður, sérstaklega ef þeir koma til landsins frá löndum sem ekki eru aðilar að Evrópska efnahagssvæðinu. Samkvæmt námsmannaleyfi frá Útlendingastofnun er erlendum háskólanemum hvorki heimilt að vinna meira en því sem nemur 40% starfshlutfalli né vinna sjálfstætt. Vegna þessara takmarkana eru þeir þegar útilokaðir frá því að geta þegið atvinnuleysisbætur frá Vinnumálastofnun þar sem þær eru aðeins gefnar ef starfshlutfall hefur verið að minnsta kosti 50%. Einnig ber að horfa til framfærslu erlendra nemenda en þeir eiga að hafa að minnsta kosti 189.875 kr. á mánuði samkvæmt reglugerð um útlendinga nr. 540/2017. Námsmannaleyfi eru veitt annað hvort í sex mánuði eða eitt ár sem þýðir að erlendir námsmenn verða að eiga u.þ.b. 1.140.000 kr. til þess að eiga kost á dvalarleyfi. Það er nær ómögulegt fyrir erlenda nemendur að þéna því sem nemur þessari fjárhæð þegar þeim er aðeins heimilt að vinna 15 klukkustundir á viku en það eru u.þ.b. 8 vaktir á mánuði. Erfitt er að finna atvinnurekanda sem er fús til að ráða einstakling til vinnu sem sætir slíkum hömlum á atvinnufrelsi. Þessar aðstæður valda því að enn erfiðara verður fyrir erlenda nemendur að öðlast íslenskan ríkisborgararétt í framtíðinni. Til þess að öðlast ríkisborgararétt verður maður að vera með “trygga framfærslu” samkvæmt Útlendingastofnun. Reglurnar sem kveða á um “trygga framfærslu” eru tiltölulega óskýrar. Sem dæmi má nefna að heimilt er að þiggja atvinnuleysisbætur en ekki hafa þegið “félagslega aðstoð” frá ríkinu síðast liðin þrjú ár. Ef atvinnuleysisbætur eru ekki félagsleg aðstoð hvað telst þá til félagslegrar aðstoðar? Jafnframt er heimilt að þiggja húsaleigubætur án þess að seinka réttindum að ríkisborgararétti. Hvers vegna eru húsaleigubætur heimilar og hvernig væri hægt að tryggja að atvinnuleysisbætur verði einnig heimilaðar? Tilvera erlendra nema á Íslandi einkennist af óvissu, einkum þegar skoðuð er fjárhagsleg staða okkar í heild. Ég tel að gera megi betur hvað varðar þessi mál. Hlutfall erlendra háskólanema er um 10% innan Háskóla Íslands (1300 stúdentar). Við vinnum og borgum skatta hér á landi eins og innfæddir Íslendingar. Er okkar fjárhagur ekki jafn mikils virði og innfæddra? Nú eru erlendir nemar í erfiðri stöðu í kjölfar heimsfaraldursins. Við þurfum einnig á aðstoð að halda á þessum erfiðu tímum. Er gert ráð fyrir því að við höfum fjárhagslegt bakland í okkar heimalöndum? Eins og íslenskir nemendur vita, þá er ríkisborgararéttur í tilteknu ríki ekki staðfesting á fjárhagslegri aðstoð frá viðkomandi ríki. Hvers vegna ætti það að vera öðruvísi hér á landi? Þó svo að jákvæðar aðgerðir séu á döfinni er það nauðsynlegt að stjórnvöld sem og nemendafulltrúar hugsi um alla háskólanemendur landsins þegar næstu skref eru tekin. Það er ekki vilji okkar að sitja á hakanum og fá fjármagn úr ríkissjóða fyrir ekki neitt ef vitnað er til Ásmundars Einars félags- og barnamálaráðherra. Við viljum leggja okkar að mörkum við að byggja upp þetta frábæra samfélag sem við búum í og krefjumst jafnréttis til náms og atvinnu. Höfundur er núverandi útgáfustjóri Vöku - hagsmunafélags stúdenta og verðandi jafnréttisfulltrúi Landssamtaka íslenskra stúdenta. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Hagsmunir stúdenta Faraldur kórónuveiru (COVID-19) Derek T. Allen Mest lesið Háttvirta nýja þingkonan, María Rut Kristinsdóttir Ólafur Grétar Gunnarsson Skoðun Ísland og móðurplanta með erindi Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir Skoðun Pistil eftir frétt um Davíð Tómas körfuknattleiksdómara Sigurður Ólafur Kjartansson Skoðun Af hverju ættum við að stunda geðrækt, rétt eins og líkamsrækt? Sigrún Þóra Sveinsdóttir Skoðun Bullandi hallarekstur í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson Skoðun Vaxtastefna Seðlabankans – á kostnað launafólks Hilmar Harðarson Skoðun Að búa til steind getur haft skelfilegar afleiðingar! Elínrós Erlingsdóttir Skoðun Réttnefni: Viðbragð við upplýsingaóreiðu Jón Þór Sigurðsson Skoðun Villa um fyrir bæjarbúum Vilhjálmur Árnason Skoðun Manneklan er víða Brynhildur Bolladóttir Skoðun Skoðun Skoðun Ísland og móðurplanta með erindi Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Háttvirta nýja þingkonan, María Rut Kristinsdóttir Ólafur Grétar Gunnarsson skrifar Skoðun Alþjóðadagur krabbameinsrannsókna – eitthvað sem mig varðar? Halla Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Af hverju ættum við að stunda geðrækt, rétt eins og líkamsrækt? Sigrún Þóra Sveinsdóttir skrifar Skoðun Villa um fyrir bæjarbúum Vilhjálmur Árnason skrifar Skoðun Olíufyrirtækin vissu Guðni Freyr Öfjörð skrifar Skoðun Pistil eftir frétt um Davíð Tómas körfuknattleiksdómara Sigurður Ólafur Kjartansson skrifar Skoðun Bullandi hallarekstur í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Styrkjum stöðu leigjenda Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar Skoðun Hættulegustu tækin í umferðinni Eva Hauksdóttir skrifar Skoðun Hvað myndi Sesselja segja? Hallbjörn V. Fríðhólm skrifar Skoðun Vaxtastefna Seðlabankans – á kostnað launafólks Hilmar Harðarson skrifar Skoðun Suður-Íslendinga sögurnar Hans Birgisson skrifar Skoðun Íhlutun Bandaríkjanna í Venesúela: Auðlindaránið í heimsvaldastefnunni og hræsnin í „stríðinu gegn fíkniefnum“ Sæþór Benjamín Randalsson skrifar Skoðun Stöndum vörð um tónlistarmenntun barna og ungmenna – opið bréf til borgarstjóra Sigrún Grendal skrifar Skoðun Hafrannsóknastofnun leggur til 95 prósent samdrátt í sjókvíaeldi á laxi Jón Kaldal skrifar Skoðun Velkomin til Helvítis Guðný Gústafsdóttir skrifar Skoðun Olíuleit við Ísland? Hallgrímur Óskarsson skrifar Skoðun Hækka launin þín þegar fasteignamatið á íbúðinni þinni hækkar? Daði Freyr Ólafsson skrifar Skoðun Hvað mun Pútín gera næst með því að ögra samstöðu NATO?: Rússnesk innrás í lofthelgi NATO og hlutverk Íslands í öryggi bandalagsins Jun Þór Morikawa skrifar Skoðun Manneklan er víða Brynhildur Bolladóttir skrifar Skoðun Sótt að hagsmunum atvinnulausra Steinar Harðarson skrifar Skoðun Framtíðarskipulag Keldnalands er ekki útópía – og þaðan af síður dystópía Birkir Ingibjartsson skrifar Skoðun Launamunur kynjanna eykst – Hvar liggur ábyrgðin? Kolbrún Halldórsdóttir skrifar Skoðun Þegar sannleikurinn verður fórnarlamb Davíð Bergmann skrifar Skoðun Gefum íslensku séns – að tala íslensku við alla Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Réttnefni: Viðbragð við upplýsingaóreiðu Jón Þór Sigurðsson skrifar Skoðun Farsæl framfaraskref á Sólheimum Sigurjón Örn Þórsson skrifar Skoðun Austurland – þrælanýlenda Íslands Björn Ármann Ólafsson skrifar Skoðun Gervigreindin stöðluð - öryggisins vegna Hanna Kristín Skaftadóttir,Helga Sigrún Harðardóttir skrifar Sjá meira
Þann 13. maí 2020 var aðgerðapakki í þágu stúdenta kynntur þar sem fjárhagslegt öryggi háskólanema hefur verið mikið í umræðunni í ljósi heimsfaraldursins. Lilja Alfreðsdóttir, mennta- og menningarmálaráðherra og Ásmundar Einar Daðason, félags- og barnamálaráðherra lögðu til alls kyns lausnir settar fram í þeim tilgangi að bæta fjárhag stúdentaþar á meðal sköpun yfir 3.000 starfa, vaxtalausa greiðsludreifingu skrásetningargjalda, og fimmfaldað umfang Nýsköpunarsjóðs námsmanna. Þó svo að stúdentar fagni þeim aðgerðum sem hafa verið kynntar eru vonbrigði að frumvarp er varðar rétt stúdenta til atvinnuleysisbóta hafi ekki verið samþykkt. Hagsmunafélög stúdenta hafa tekið undir mikilvægi þess að stúdentar hafi rétt á atvinnuleysisbótum til að tryggja þeim fjárhagslegt öryggi, en hvað ef bætur af þessu tagi myndu ekki vera aðgengilegar fyrir alla nemendur á Íslandi? Réttur erlendra nemenda til atvinnuleysisbóta er takmarkaður, sérstaklega ef þeir koma til landsins frá löndum sem ekki eru aðilar að Evrópska efnahagssvæðinu. Samkvæmt námsmannaleyfi frá Útlendingastofnun er erlendum háskólanemum hvorki heimilt að vinna meira en því sem nemur 40% starfshlutfalli né vinna sjálfstætt. Vegna þessara takmarkana eru þeir þegar útilokaðir frá því að geta þegið atvinnuleysisbætur frá Vinnumálastofnun þar sem þær eru aðeins gefnar ef starfshlutfall hefur verið að minnsta kosti 50%. Einnig ber að horfa til framfærslu erlendra nemenda en þeir eiga að hafa að minnsta kosti 189.875 kr. á mánuði samkvæmt reglugerð um útlendinga nr. 540/2017. Námsmannaleyfi eru veitt annað hvort í sex mánuði eða eitt ár sem þýðir að erlendir námsmenn verða að eiga u.þ.b. 1.140.000 kr. til þess að eiga kost á dvalarleyfi. Það er nær ómögulegt fyrir erlenda nemendur að þéna því sem nemur þessari fjárhæð þegar þeim er aðeins heimilt að vinna 15 klukkustundir á viku en það eru u.þ.b. 8 vaktir á mánuði. Erfitt er að finna atvinnurekanda sem er fús til að ráða einstakling til vinnu sem sætir slíkum hömlum á atvinnufrelsi. Þessar aðstæður valda því að enn erfiðara verður fyrir erlenda nemendur að öðlast íslenskan ríkisborgararétt í framtíðinni. Til þess að öðlast ríkisborgararétt verður maður að vera með “trygga framfærslu” samkvæmt Útlendingastofnun. Reglurnar sem kveða á um “trygga framfærslu” eru tiltölulega óskýrar. Sem dæmi má nefna að heimilt er að þiggja atvinnuleysisbætur en ekki hafa þegið “félagslega aðstoð” frá ríkinu síðast liðin þrjú ár. Ef atvinnuleysisbætur eru ekki félagsleg aðstoð hvað telst þá til félagslegrar aðstoðar? Jafnframt er heimilt að þiggja húsaleigubætur án þess að seinka réttindum að ríkisborgararétti. Hvers vegna eru húsaleigubætur heimilar og hvernig væri hægt að tryggja að atvinnuleysisbætur verði einnig heimilaðar? Tilvera erlendra nema á Íslandi einkennist af óvissu, einkum þegar skoðuð er fjárhagsleg staða okkar í heild. Ég tel að gera megi betur hvað varðar þessi mál. Hlutfall erlendra háskólanema er um 10% innan Háskóla Íslands (1300 stúdentar). Við vinnum og borgum skatta hér á landi eins og innfæddir Íslendingar. Er okkar fjárhagur ekki jafn mikils virði og innfæddra? Nú eru erlendir nemar í erfiðri stöðu í kjölfar heimsfaraldursins. Við þurfum einnig á aðstoð að halda á þessum erfiðu tímum. Er gert ráð fyrir því að við höfum fjárhagslegt bakland í okkar heimalöndum? Eins og íslenskir nemendur vita, þá er ríkisborgararéttur í tilteknu ríki ekki staðfesting á fjárhagslegri aðstoð frá viðkomandi ríki. Hvers vegna ætti það að vera öðruvísi hér á landi? Þó svo að jákvæðar aðgerðir séu á döfinni er það nauðsynlegt að stjórnvöld sem og nemendafulltrúar hugsi um alla háskólanemendur landsins þegar næstu skref eru tekin. Það er ekki vilji okkar að sitja á hakanum og fá fjármagn úr ríkissjóða fyrir ekki neitt ef vitnað er til Ásmundars Einars félags- og barnamálaráðherra. Við viljum leggja okkar að mörkum við að byggja upp þetta frábæra samfélag sem við búum í og krefjumst jafnréttis til náms og atvinnu. Höfundur er núverandi útgáfustjóri Vöku - hagsmunafélags stúdenta og verðandi jafnréttisfulltrúi Landssamtaka íslenskra stúdenta.
Skoðun Af hverju ættum við að stunda geðrækt, rétt eins og líkamsrækt? Sigrún Þóra Sveinsdóttir skrifar
Skoðun Pistil eftir frétt um Davíð Tómas körfuknattleiksdómara Sigurður Ólafur Kjartansson skrifar
Skoðun Íhlutun Bandaríkjanna í Venesúela: Auðlindaránið í heimsvaldastefnunni og hræsnin í „stríðinu gegn fíkniefnum“ Sæþór Benjamín Randalsson skrifar
Skoðun Stöndum vörð um tónlistarmenntun barna og ungmenna – opið bréf til borgarstjóra Sigrún Grendal skrifar
Skoðun Hafrannsóknastofnun leggur til 95 prósent samdrátt í sjókvíaeldi á laxi Jón Kaldal skrifar
Skoðun Hvað mun Pútín gera næst með því að ögra samstöðu NATO?: Rússnesk innrás í lofthelgi NATO og hlutverk Íslands í öryggi bandalagsins Jun Þór Morikawa skrifar
Skoðun Framtíðarskipulag Keldnalands er ekki útópía – og þaðan af síður dystópía Birkir Ingibjartsson skrifar
Skoðun Gervigreindin stöðluð - öryggisins vegna Hanna Kristín Skaftadóttir,Helga Sigrún Harðardóttir skrifar