Hlýnar þrefalt hraðar á suðurpólnum en meðaltalið Kjartan Kjartansson skrifar 30. júní 2020 16:44 Fáni nokkurra ríkja við suðurpólinn. Bandaríkjamenn hafa stundað hitamælingar þar frá 1957. Vísir/Getty Loftið yfir suðurpólnum hefur hlýnað um þrefalt hraðar undanfarna áratugi en jörðin að meðaltali frá 10. áratug síðustu aldar. Hlýnunin er talin geta verið afleiðing náttúrulegra sveiflna að mestu en að losun manna á gróðurhúsalofttegundum hafi einnig lagt sitt af mörkum. Ný rannsókn sem byggist á veðurgögnum og loftslagslíkönunum og birtist í vísindaritinu Nature Climate Change í gær bendir til þess að hlýnun yfir suðurpólnum hafi numið um 0,6°C á áratug undanfarin þrjátíu ár. Að meðaltali hefur hlýnað um 0,2 gráður á jörðinni á áratug á því tímabili. Orsakir hlýnunarinnar eru raktar til breytinga á loftstraumum þúsundir kílómetra í burtu yfir vestanverðu hitabeltissvæði Kyrrahafsins, að sögn New York Times. Niðurstöður rannsóknarinnar benda til þess að náttúrulegur breytileiki gæti skýrt öfgakenndar hitabreytingarnar sem trompa hlýnun af völdum manna. Kyle R. Clem frá Viktoríuháskóla í Wellington á Nýja-Sjálandi segir að miðhálendi Suðurskautslandsins gæti verið einn fárra staða á jörðinni þar sem ekki er auðvelt að greina áhrif manna á loftslag vegna þess hversu náttúrulegar sveiflur eru fyrirferðarmiklar. „Það er aftur á móti afar ólíklegt að svo sterk hlýnun sjáist án aukningar gróðurhúsalofttegunda,“ segir Clem við bandaríska dagblaðið. Dýpri lægðir dæla hlýju lofti inn á meginlandið Sterkir vestlægir vindar eru sagðir hafa hindrað að hlýtt loft kæmist inn yfir Suðurskautslandið lengi vel eftir að reglulegar hitamælingar hófust á suðurpólnum undir lok sjötta áratugarins. Á þeim tíma hélst loftslags þar stöðugt og fór jafnvel kólnandi. Undir lok síðustu aldar tók sjávarhiti í hitabeltinu í vestanverðu Kyrrahafinu að hækka með náttúrulegri sveiflu sem á sér stað yfir áratugaskeið. Hlýnun hafsins raskaði loftstraumum þannig að sterkar lægðir mynduðust á Weddell-hafi, austan við Suðurskautslandsskagann. Lægðirnar drógu hlýtt loft úr Suður-Atlantshafi inn á meginland Suðurskautslandsins. Sama þróun er talin ástæða hnignunar hafíss á Weddell-hafi. Lítil hætta er þó á verulegri bráðnun á suðurpólnum. Meðalhitinn þar er engu að síður í kringum -50°C á meðaltali. Jöklar sums staðar við strandlengju Suðurskautslandsins hafa aftur á móti látið undan síga undanfarna áratugi og er það rakið til hnattrænnar hlýnunar af völdum manna. Þar er það ekki síst hlýsjór sem kemst undir jöklana sem bræðir þá neðanfrá. Gríðarlegt magn ferskvatns er bundið í ís á suðurskautinu. Bráðnun íssins gæti hækkað sjávarstöðu á jörðinni um fleiri metra á næstu árhundruðum. Stærsti óvissuþátturinn um hækkun sjávarstöðu við strendur Íslands í skýrslu vísindanefndar um loftslagbreytingar sem kom út árið 2018 var talin bráðnun á Suðurskautslandinu. Gert er ráð fyrir að hækkun sjávarstöðu við Ísland verði mögulega aðeins 30-40% af heimsmeðaltali. Ástæðan er hröð bráðnun Grænlandsjökuls og þau áhrif sem hún hefur á þyngdarsvið jökulsins. Massi jökulsins hífir upp sjávarstöðuna í nágrenni hans. Þegar jökullinn tapar massa slaknar á þyngdarkraftinum og sjávarstaðan lækkar. Bráðnun íssins á Suðurskautslandinu hækkaði aftur á móti sjávarstöðuna við Ísland. Suðurskautslandið Loftslagsmál Vísindi Tengdar fréttir Bráðnun á báðum hvelum sexfalt meiri en undir lok síðustu aldar Saman hafa Grænland og Suðurskautslandið tapað um 475 milljörðum tonnum af ís á hverju ári á þessum áratug sem er að líða. Það er margfalt meira en á 10. áratug síðustu aldar. 13. mars 2020 16:31 Síðasti áratugur sá hlýjasti í sögunni Í nýrri skýrslu Alþjóða veðurfræðistofnunarinnar um stöðu loftslagsmálai eru staðfestar bráðabirgðaniðurstöður sem lagðar voru fram á Loftslagsráðstefnu Sameinuðu þjóðanna í desember síðastliðnum sem sýndu að árið 2019 var næst heitasta ár frá upphafi mælinga. 11. mars 2020 13:15 Hitamet slegið á Suðurskautinu Útlit er fyrir að hitamet hafi verið slegið á Suðurskautslandi í byrjun vikunnar þegar hitinn mældist fara yfir tuttugu gráður. 14. febrúar 2020 08:43 Fundu hlýsjó undir viðkvæmri ísbreiðu á Suðurskautslandinu Thwaites-jökullinn á vestanverðu Suðurskautslandinu er talinn sérstaklega viðkvæmur fyrir áframhaldandi bráðnun. Hann hefur nú þegar tapað hundruð milljarða tonna af ís. 3. febrúar 2020 13:09 Mest lesið Göngumaðurinn fannst látinn Innlent Kristrún segir mál sem skekið hafa Samfylkinguna ekki svarthvít Innlent Segir menn hafa skotið á gröfumann við vinnu Innlent Ná að stytta biðlista og kynjaskipta meðferðinni Innlent 30 tilvik skráð: „Alltaf einhverjir sem fara út af sporinu“ Innlent Maður handtekinn tvisvar í nótt fyrir sama brot Innlent „Ótrúlegt hvað er hægt ef maður hefur hugmyndaflugið“ Innlent Umdeild starfsemi hafi ekki áhrif á neysluvatn íbúa Innlent Fluttu sex á slysadeild eftir harðan árekstur í Breiðholti Innlent Henti barnungum „óþekkum“ sonum sínum í gólfið Innlent Fleiri fréttir Skortur á Ozempic hefur leitt til ólöglegrar starfsemi Nefna Mílanóflugvöll í höfuðið á Berlusconi Beryl lék Mexíkó grátt Umbótasinni bar sigur úr býtum í Íran Heitir því að klára baráttuna og sigra Trump Reeves skipuð fjármálaráðherra fyrst breskra kvenna Sunak segir af sér og hættir sem leiðtogi Tímamót í samningaviðræðum en enn langt í land Stórsigur Verkamannaflokksins á kostnað Íhaldsflokksins Kæmi mjög á óvart sigri annar flokkur en Verkamannaflokkurinn Verkamannaflokkurinn með stórsigur samkvæmt útgönguspám Baktalaði Biden í golfi: „Gamla niðurbrotna skítahrúga“ Kristrún og félagar sækja atkvæði fyrir Verkamannaflokkinn Enn má pissa í sjóinn á Costa del Sol Uppsagnir á Skaganum og Bretar kjósa nýja valdhafa Hryðjuverkamaðurinn í Ósló fær þyngsta dóm sögunnar Bretar ganga að kjörborðinu Neil Gaiman sakaður um kynferðisofbeldi Trump eykur forskotið og Biden ekki á förum Þvertaka fyrir að Biden sé efins um framboð Ákærður fyrir árásina á Mette Frederiksen Ákærðir fyrir að hafa fellt tré með banvænum afleiðingum Maður á þrítugsaldri stunginn til bana í Kaupmannahöfn Gert að eyða gjafasæði vegna mistaka við merkingu Beryl við það að skella á Jamaíku Sá fyrsti sem kallar eftir því að Biden stígi til hliðar Friðhelgin stórauki vald forsetans Ákvörðun um refsingu Trump frestað 87 talin af vegna troðnings Einn látinn og þúsundir án vatns og rafmagns Sjá meira
Loftið yfir suðurpólnum hefur hlýnað um þrefalt hraðar undanfarna áratugi en jörðin að meðaltali frá 10. áratug síðustu aldar. Hlýnunin er talin geta verið afleiðing náttúrulegra sveiflna að mestu en að losun manna á gróðurhúsalofttegundum hafi einnig lagt sitt af mörkum. Ný rannsókn sem byggist á veðurgögnum og loftslagslíkönunum og birtist í vísindaritinu Nature Climate Change í gær bendir til þess að hlýnun yfir suðurpólnum hafi numið um 0,6°C á áratug undanfarin þrjátíu ár. Að meðaltali hefur hlýnað um 0,2 gráður á jörðinni á áratug á því tímabili. Orsakir hlýnunarinnar eru raktar til breytinga á loftstraumum þúsundir kílómetra í burtu yfir vestanverðu hitabeltissvæði Kyrrahafsins, að sögn New York Times. Niðurstöður rannsóknarinnar benda til þess að náttúrulegur breytileiki gæti skýrt öfgakenndar hitabreytingarnar sem trompa hlýnun af völdum manna. Kyle R. Clem frá Viktoríuháskóla í Wellington á Nýja-Sjálandi segir að miðhálendi Suðurskautslandsins gæti verið einn fárra staða á jörðinni þar sem ekki er auðvelt að greina áhrif manna á loftslag vegna þess hversu náttúrulegar sveiflur eru fyrirferðarmiklar. „Það er aftur á móti afar ólíklegt að svo sterk hlýnun sjáist án aukningar gróðurhúsalofttegunda,“ segir Clem við bandaríska dagblaðið. Dýpri lægðir dæla hlýju lofti inn á meginlandið Sterkir vestlægir vindar eru sagðir hafa hindrað að hlýtt loft kæmist inn yfir Suðurskautslandið lengi vel eftir að reglulegar hitamælingar hófust á suðurpólnum undir lok sjötta áratugarins. Á þeim tíma hélst loftslags þar stöðugt og fór jafnvel kólnandi. Undir lok síðustu aldar tók sjávarhiti í hitabeltinu í vestanverðu Kyrrahafinu að hækka með náttúrulegri sveiflu sem á sér stað yfir áratugaskeið. Hlýnun hafsins raskaði loftstraumum þannig að sterkar lægðir mynduðust á Weddell-hafi, austan við Suðurskautslandsskagann. Lægðirnar drógu hlýtt loft úr Suður-Atlantshafi inn á meginland Suðurskautslandsins. Sama þróun er talin ástæða hnignunar hafíss á Weddell-hafi. Lítil hætta er þó á verulegri bráðnun á suðurpólnum. Meðalhitinn þar er engu að síður í kringum -50°C á meðaltali. Jöklar sums staðar við strandlengju Suðurskautslandsins hafa aftur á móti látið undan síga undanfarna áratugi og er það rakið til hnattrænnar hlýnunar af völdum manna. Þar er það ekki síst hlýsjór sem kemst undir jöklana sem bræðir þá neðanfrá. Gríðarlegt magn ferskvatns er bundið í ís á suðurskautinu. Bráðnun íssins gæti hækkað sjávarstöðu á jörðinni um fleiri metra á næstu árhundruðum. Stærsti óvissuþátturinn um hækkun sjávarstöðu við strendur Íslands í skýrslu vísindanefndar um loftslagbreytingar sem kom út árið 2018 var talin bráðnun á Suðurskautslandinu. Gert er ráð fyrir að hækkun sjávarstöðu við Ísland verði mögulega aðeins 30-40% af heimsmeðaltali. Ástæðan er hröð bráðnun Grænlandsjökuls og þau áhrif sem hún hefur á þyngdarsvið jökulsins. Massi jökulsins hífir upp sjávarstöðuna í nágrenni hans. Þegar jökullinn tapar massa slaknar á þyngdarkraftinum og sjávarstaðan lækkar. Bráðnun íssins á Suðurskautslandinu hækkaði aftur á móti sjávarstöðuna við Ísland.
Suðurskautslandið Loftslagsmál Vísindi Tengdar fréttir Bráðnun á báðum hvelum sexfalt meiri en undir lok síðustu aldar Saman hafa Grænland og Suðurskautslandið tapað um 475 milljörðum tonnum af ís á hverju ári á þessum áratug sem er að líða. Það er margfalt meira en á 10. áratug síðustu aldar. 13. mars 2020 16:31 Síðasti áratugur sá hlýjasti í sögunni Í nýrri skýrslu Alþjóða veðurfræðistofnunarinnar um stöðu loftslagsmálai eru staðfestar bráðabirgðaniðurstöður sem lagðar voru fram á Loftslagsráðstefnu Sameinuðu þjóðanna í desember síðastliðnum sem sýndu að árið 2019 var næst heitasta ár frá upphafi mælinga. 11. mars 2020 13:15 Hitamet slegið á Suðurskautinu Útlit er fyrir að hitamet hafi verið slegið á Suðurskautslandi í byrjun vikunnar þegar hitinn mældist fara yfir tuttugu gráður. 14. febrúar 2020 08:43 Fundu hlýsjó undir viðkvæmri ísbreiðu á Suðurskautslandinu Thwaites-jökullinn á vestanverðu Suðurskautslandinu er talinn sérstaklega viðkvæmur fyrir áframhaldandi bráðnun. Hann hefur nú þegar tapað hundruð milljarða tonna af ís. 3. febrúar 2020 13:09 Mest lesið Göngumaðurinn fannst látinn Innlent Kristrún segir mál sem skekið hafa Samfylkinguna ekki svarthvít Innlent Segir menn hafa skotið á gröfumann við vinnu Innlent Ná að stytta biðlista og kynjaskipta meðferðinni Innlent 30 tilvik skráð: „Alltaf einhverjir sem fara út af sporinu“ Innlent Maður handtekinn tvisvar í nótt fyrir sama brot Innlent „Ótrúlegt hvað er hægt ef maður hefur hugmyndaflugið“ Innlent Umdeild starfsemi hafi ekki áhrif á neysluvatn íbúa Innlent Fluttu sex á slysadeild eftir harðan árekstur í Breiðholti Innlent Henti barnungum „óþekkum“ sonum sínum í gólfið Innlent Fleiri fréttir Skortur á Ozempic hefur leitt til ólöglegrar starfsemi Nefna Mílanóflugvöll í höfuðið á Berlusconi Beryl lék Mexíkó grátt Umbótasinni bar sigur úr býtum í Íran Heitir því að klára baráttuna og sigra Trump Reeves skipuð fjármálaráðherra fyrst breskra kvenna Sunak segir af sér og hættir sem leiðtogi Tímamót í samningaviðræðum en enn langt í land Stórsigur Verkamannaflokksins á kostnað Íhaldsflokksins Kæmi mjög á óvart sigri annar flokkur en Verkamannaflokkurinn Verkamannaflokkurinn með stórsigur samkvæmt útgönguspám Baktalaði Biden í golfi: „Gamla niðurbrotna skítahrúga“ Kristrún og félagar sækja atkvæði fyrir Verkamannaflokkinn Enn má pissa í sjóinn á Costa del Sol Uppsagnir á Skaganum og Bretar kjósa nýja valdhafa Hryðjuverkamaðurinn í Ósló fær þyngsta dóm sögunnar Bretar ganga að kjörborðinu Neil Gaiman sakaður um kynferðisofbeldi Trump eykur forskotið og Biden ekki á förum Þvertaka fyrir að Biden sé efins um framboð Ákærður fyrir árásina á Mette Frederiksen Ákærðir fyrir að hafa fellt tré með banvænum afleiðingum Maður á þrítugsaldri stunginn til bana í Kaupmannahöfn Gert að eyða gjafasæði vegna mistaka við merkingu Beryl við það að skella á Jamaíku Sá fyrsti sem kallar eftir því að Biden stígi til hliðar Friðhelgin stórauki vald forsetans Ákvörðun um refsingu Trump frestað 87 talin af vegna troðnings Einn látinn og þúsundir án vatns og rafmagns Sjá meira
Bráðnun á báðum hvelum sexfalt meiri en undir lok síðustu aldar Saman hafa Grænland og Suðurskautslandið tapað um 475 milljörðum tonnum af ís á hverju ári á þessum áratug sem er að líða. Það er margfalt meira en á 10. áratug síðustu aldar. 13. mars 2020 16:31
Síðasti áratugur sá hlýjasti í sögunni Í nýrri skýrslu Alþjóða veðurfræðistofnunarinnar um stöðu loftslagsmálai eru staðfestar bráðabirgðaniðurstöður sem lagðar voru fram á Loftslagsráðstefnu Sameinuðu þjóðanna í desember síðastliðnum sem sýndu að árið 2019 var næst heitasta ár frá upphafi mælinga. 11. mars 2020 13:15
Hitamet slegið á Suðurskautinu Útlit er fyrir að hitamet hafi verið slegið á Suðurskautslandi í byrjun vikunnar þegar hitinn mældist fara yfir tuttugu gráður. 14. febrúar 2020 08:43
Fundu hlýsjó undir viðkvæmri ísbreiðu á Suðurskautslandinu Thwaites-jökullinn á vestanverðu Suðurskautslandinu er talinn sérstaklega viðkvæmur fyrir áframhaldandi bráðnun. Hann hefur nú þegar tapað hundruð milljarða tonna af ís. 3. febrúar 2020 13:09