Óhreinu börnin hennar Evu Alma Björk Ástþórsdóttir skrifar 2. júní 2021 10:30 Án efa eru nokkur í þinni fjölskyldu eða nánasta vinahóp því við erum að tala um þriðja hvert barn í íslenskum grunnskólum. Þetta eru börnin með sérþarfir. Börnin sem virðast hvergi eiga heima. Börnin sem eru fyrir. Börnin með mesta vesenið. Börnin sem passa ekki inn í kassann. Börnin sem beita ofbeldi. Börnin sem kasta til borðum og stólum. Börnin sem „tínast“ í skólanum og koma svo heim algjörlega örmagna vegna yfirþyrmandi aðstæðna og vilja helst af öllu láta sig hverfa. Í meistararitgerð sem fjallar um samspil skóla án aðgreiningar og ADHD kemur fram að nemendum með hegðunarvandamál er stundum vísað úr skóla vegna þrýstings frá kennurum og foreldrum annarra barna. Í stað þess að einblína á þá vanrækslu sem börnin verða fyrir í skólakerfinu sem leiðir til hegðunarvandans, þá er unnið að því að koma þeim í burtu. Því þegar þau hafa brennt allar brýr að baki sér, er lausnin að senda þau tímabundið í sérskóla. Í einhverjum tilfellum hefur heimaskólinn svo neitað að taka við þeim aftur. Það virðist nefnilega vilji kerfisins að hafa þessi börn utan almenna skólakerfisins „af því að þetta er bara eins og með óhreinu börnin hennar Evu“ var haft eftir skólastjóra ákveðins sérskóla. Þegar þeim hefur verið „komið fyrir“ er loksins hægt að einbeita sér að öðru starfi innan skólans enda vandi óhreinu barnanna þess eðlis að hann hindrar eðlilegt skólastarf þar sem það gerir ekki ráð fyrir nemendum „…með sálina í fatla“ segir enn fremur í þessu frábæra verkefni. Varnarleysi og úrræðaleysi Í kringum þessi börn ríkir algjört varnarleysi. Enginn veit hvernig á að takast á við aðstæðurnar því aðgangur að fagaðilum er takmarkaður. Þegar svo opnast rými til þess að koma börnunum út úr aðstæðunum og inn í úrræði sérskóla sem er hlaðinn fagfólki þá stökkva allir á vagninn. Við erum því komin með skóla án aðgreiningar fyrir alla NEMA þá sem ekki geta verið í skóla án aðgreiningar þar sem fjársvelta stefnan virkar í langflestum tilfellum einungis fyrir „venjulegu“ börnin. Ekki óhreinu börnin. En við skulum hafa „án aðgreiningar“ með því þetta er svo falleg stefna! „Venjulegu börnin okkar og betra samfélag“ Þegar maður þarf að berjast fyrir tilverurétti barnsins síns, þá getur verið kaldhæðnislegt að lesa pistla sem skrifaðir eru í pólitískri baráttu. Nýlega fjallaði menntamálaráðherra um það hversu mikilvæg börnin okkar eru, vellíðan þeirra, hamingja og framtíðartækifæri í pistli sínum í Morgunblaðinu. Ráðherra segir það skyldu stjórnvalda að gera allt sem þau geta svo öll börn vaxi og dafni. Ráðherra endar pistilinn með því að hvetja fólk til þátttöku í því að gera Ísland að barnvænasta samfélagi í heimi. En það er þá mikilvægt að skilja í hverju sú þátttaka felst, enda upplýst ákvörðun lykilatriði. Hún felst nefnilega einungis í því að gera Ísland að barnvænasta samfélagi í heimi fyrir „venjulegu“ börnin. Ekki einstök börn, heldur einungis venjuleg börn sem glíma ekki við neinar sérþarfir. Það er nokkuð skýrt í ljósi þess að börn með sérþarfir hafa verið vanrækt í yfir 15 ár þvert á stjórnmálaflokka og ráðherra. Kennarar, foreldrar og sérfræðingar í menntamálum hafa til margra ára stigið fram með skýrslur, fréttir og pistla þar sem fjallað er um alvarlega stöðu þessara barna, en ekkert breytist… Hin kolsvarta skýrsla Evrópuráðs Í síðustu viku svaraði menntamálaráðherra fyrirspurn á Alþingi um það hvaða skýrslur og úttektir liggi fyrir um aðstoð við nemendur, hvernig sérkennslu sé háttað og að hve miklu leyti sérkennsla miðist við greiningar. Ráðherra segir það rétt nemenda að njóta menntunar við hæfi þar sem komið er til móts við náms- og félagslegar þarfir, en ekki liggi fyrir upplýsingar um það hvernig skólar komi til móts við þarfir einstakra nemenda. Þetta svar kemur spánskt fyrir sjónir í ljósi þess að ráðherra ber samkvæmt 4.gr. grunnskólalaga að hafa eftirlit með gæðum skólastarfs ásamt því að annast öflun, greiningu og miðlun upplýsinga. Þar sem þriðja hvert barn er með sérþarfir, þá er skrítið að ekki séu til betri svör við spurningunni, enda án efa er verið að spyrja almennt um hagi barna með sérþarfir en ekki útfærslu hjá einstaka börnum. Í framhaldinu er svo vísað til skýrslu Evrópumiðstöðvar og dregin upp ansi góð glansmynd af skýrslunni sem reyndar er kolsvört. Réttilega er bent á að samkvæmt skýrslunni styður íslensk löggjöf og stefnumótun menntayfirvalda við markmið og áherslur skóla án aðgreiningar. En ráðherra láðist að minnast á seinni hluta málsgreinarinnar þar sem segir að þörf sé á skýrari leiðsögn um hvernig eigi að fella stefnuviðmiðin inn í áætlanir sveitarfélaga og skóla og hrinda þeim svo í framkvæmd. Það er víst lítið gagn af lögum og stefnumótun menntayfirvalda ef skortur er á innleiðingu og samspili við þá sem reka skólana! Þess má geta að lokaskýrsla Evrópuráðs kom út árið 2017 eða fyrir fjórum árum síðan, en staðan í dag ber þess merki að skýrslan hafi „týnst“ í ráðuneytinu. Ýmislegt annað áhugavert kemur fram í skýrslu Evrópuráðs þar sem reglur um fjárframlög til menntakerfisins fá til dæmis algjöra falleinkunn en það er efni í annan pistil. Gunnlaugur Magnússon lektor í menntunarfræðum hefur bent á það hvernig stefnan skóli án aðgreiningar hafi í einhverjum tilfellum verið nýtt sem sparnaðartæki þar sem börn hafa verið færð úr dýrum úrræðum yfir í venjuleg rými án þess að peningur fylgi með og án eftirfylgni með líðan nemenda. Bendir hann á að búið sé að ná frábærri hagræðingu með ömurlegum afleiðingum. Hér má sjá eitthvað af þessum ömurlegu afleiðingum, svart á hvítu. Þetta eru setningar sem raunverulegir litlir einstaklingar með tilfinningar eins og allir aðrir, hafa sagt við foreldra sína: 7 ára stúlka: „Það væri best að ég væri bara ekki til. Það hata mig allir“ 9 ára stúlka: „Ég kann ekki að vera til“ 10 ára drengur: „Ég skipti engu máli“ 11 ára drengur: „Ég er heimskur og kann ekki neitt“ 7 ára stúlka: „Settu mig bara í ruslið, þar á ég heima“ 9 ára drengur: „Mamma, ég veit að þú elskar mig alltaf en ég á það ekki skilið. Ég er svo hræðilega vondur“ Á fésbókarsíðunni „Sagan okkar“ má svo lesa frásagnir foreldra og kennara af því ömurlega ástandi sem ríkir í skólakerfinu. Grátlegar sögur sem samfélagið þarf nauðsynlega að heyra. Ég hvet menntamálaráðherra og barnamálaráðherra til þess að stökkva á vagninn okkar og laga þetta ástand fyrir næsta skólaár. Það er ýmislegt hægt að gera á nokkrum dögum sem myndi létta þessum börnum og foreldrum þeirra lífið á allan hátt. En það þarf vilja. Spurningin er hvort viljinn sé til staðar. Höfundur er laganemi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Börn og uppeldi Alma Björk Ástþórsdóttir Mest lesið 27-faldur hagnaður!? Ásthildur Lóa Þórsdóttir Skoðun Skúffuskýrslan sem lifði af Linda Heiðarsdóttir Skoðun Er barnið sjúkt í sykur? Elísabet Konráðsdóttir,Margrét Sigmundsdóttir Skoðun Hvernig getum við gert Ísland að eftirsóttum stað fyrir barnafjölskyldur? Birgitta Sigurðardóttir Skoðun Samfylkingin er með plan um að lögfesta leikskólastigið Dagbjört Hákonardóttir Skoðun Laumu risinn í landsframleiðslunni Ása Berglind Hjálmarsdóttir Skoðun Hver er stefna Viðreisnar í heilbrigðismálum og hvernig virkar hún í praksis? Sigurrós Huldudóttir Skoðun Stúlkur eiga undir högg að sækja í nauðgunarmálum Jörgen Ingimar Hansson Skoðun Fatlað fólk á betra skilið Guðmundur Ingi Kristinsson Skoðun Plan í heilbrigðis- og öldrunarmálum - þjóðarátak í umönnun eldra fólks Árni Rúnar Þorvaldsson Skoðun Skoðun Skoðun Breytum þessari sérhagsmunagæslu Aðalsteinn Leifsson skrifar Skoðun Plan í heilbrigðis- og öldrunarmálum - þjóðarátak í umönnun eldra fólks Árni Rúnar Þorvaldsson skrifar Skoðun Laumu risinn í landsframleiðslunni Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun Sagnaarfur Biblíunnar – Sköpun og paradísarmissir Dr. Sigurvin Lárus Jónsson skrifar Skoðun Hver er stefna Viðreisnar í heilbrigðismálum og hvernig virkar hún í praksis? Sigurrós Huldudóttir skrifar Skoðun Hvernig getum við gert Ísland að eftirsóttum stað fyrir barnafjölskyldur? Birgitta Sigurðardóttir skrifar Skoðun Plan í heilbrigðis- og öldrunarmálum - þjóðarátak í umönnun eldra fólks Árni Rúnar Þorvaldsson skrifar Skoðun Samfylkingin er með plan um að lögfesta leikskólastigið Dagbjört Hákonardóttir skrifar Skoðun Skúffuskýrslan sem lifði af Linda Heiðarsdóttir skrifar Skoðun Er barnið sjúkt í sykur? Elísabet Konráðsdóttir,Margrét Sigmundsdóttir skrifar Skoðun Ákall um jákvæða hvata til grænna fjárfestinga Kristín Þöll Skagfjörð skrifar Skoðun Fatlað fólk á betra skilið Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun 27-faldur hagnaður!? Ásthildur Lóa Þórsdóttir skrifar Skoðun Börnin okkar Halla Karen Kristjánsdóttir,Anna Sigríður Guðnadóttir,Valdimar Birgisson skrifar Skoðun Á að kjósa það sama og síðast? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Setjum söguna í samhengi við nútímann Kristín Vala Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Stúlkur eiga undir högg að sækja í nauðgunarmálum Jörgen Ingimar Hansson skrifar Skoðun Frelsi 2024 Baldur Karl Magnússon skrifar Skoðun Samgöngur eru heilbrigðismál Arna Lára Jónsdóttir skrifar Skoðun Vegferð í þágu barna skilar árangri Ásmundur Einar Daðason skrifar Skoðun Þjóðarátak í sölu á klósettpappír Bjarki Hjörleifsson skrifar Skoðun Skínandi skær í skammdeginu Hrefna Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Rasismi Einar Helgason skrifar Skoðun Kæru ungu foreldrar Jóna Þórey Pétursdóttir skrifar Skoðun Það besta sem þú gerir fyrir loftslagið Halldór Björnsson skrifar Skoðun Þú mátt vera afi (og ég má vera amma) Heiða Ingimarsdóttir skrifar Skoðun Orðfimi ungra menningarsinna Klara Nótt Egilson skrifar Skoðun Áhætta með tekjur af skemmtiferðaskipum Lúðvík Geirsson,Gunnar Tryggvason,Pétur Ólafsson skrifar Skoðun Frambjóðendur, gerið betur Steinunn Þórðardóttir skrifar Skoðun Greiðar samgöngur í Norðvesturkjördæmi Ólafur Adolfsson skrifar Sjá meira
Án efa eru nokkur í þinni fjölskyldu eða nánasta vinahóp því við erum að tala um þriðja hvert barn í íslenskum grunnskólum. Þetta eru börnin með sérþarfir. Börnin sem virðast hvergi eiga heima. Börnin sem eru fyrir. Börnin með mesta vesenið. Börnin sem passa ekki inn í kassann. Börnin sem beita ofbeldi. Börnin sem kasta til borðum og stólum. Börnin sem „tínast“ í skólanum og koma svo heim algjörlega örmagna vegna yfirþyrmandi aðstæðna og vilja helst af öllu láta sig hverfa. Í meistararitgerð sem fjallar um samspil skóla án aðgreiningar og ADHD kemur fram að nemendum með hegðunarvandamál er stundum vísað úr skóla vegna þrýstings frá kennurum og foreldrum annarra barna. Í stað þess að einblína á þá vanrækslu sem börnin verða fyrir í skólakerfinu sem leiðir til hegðunarvandans, þá er unnið að því að koma þeim í burtu. Því þegar þau hafa brennt allar brýr að baki sér, er lausnin að senda þau tímabundið í sérskóla. Í einhverjum tilfellum hefur heimaskólinn svo neitað að taka við þeim aftur. Það virðist nefnilega vilji kerfisins að hafa þessi börn utan almenna skólakerfisins „af því að þetta er bara eins og með óhreinu börnin hennar Evu“ var haft eftir skólastjóra ákveðins sérskóla. Þegar þeim hefur verið „komið fyrir“ er loksins hægt að einbeita sér að öðru starfi innan skólans enda vandi óhreinu barnanna þess eðlis að hann hindrar eðlilegt skólastarf þar sem það gerir ekki ráð fyrir nemendum „…með sálina í fatla“ segir enn fremur í þessu frábæra verkefni. Varnarleysi og úrræðaleysi Í kringum þessi börn ríkir algjört varnarleysi. Enginn veit hvernig á að takast á við aðstæðurnar því aðgangur að fagaðilum er takmarkaður. Þegar svo opnast rými til þess að koma börnunum út úr aðstæðunum og inn í úrræði sérskóla sem er hlaðinn fagfólki þá stökkva allir á vagninn. Við erum því komin með skóla án aðgreiningar fyrir alla NEMA þá sem ekki geta verið í skóla án aðgreiningar þar sem fjársvelta stefnan virkar í langflestum tilfellum einungis fyrir „venjulegu“ börnin. Ekki óhreinu börnin. En við skulum hafa „án aðgreiningar“ með því þetta er svo falleg stefna! „Venjulegu börnin okkar og betra samfélag“ Þegar maður þarf að berjast fyrir tilverurétti barnsins síns, þá getur verið kaldhæðnislegt að lesa pistla sem skrifaðir eru í pólitískri baráttu. Nýlega fjallaði menntamálaráðherra um það hversu mikilvæg börnin okkar eru, vellíðan þeirra, hamingja og framtíðartækifæri í pistli sínum í Morgunblaðinu. Ráðherra segir það skyldu stjórnvalda að gera allt sem þau geta svo öll börn vaxi og dafni. Ráðherra endar pistilinn með því að hvetja fólk til þátttöku í því að gera Ísland að barnvænasta samfélagi í heimi. En það er þá mikilvægt að skilja í hverju sú þátttaka felst, enda upplýst ákvörðun lykilatriði. Hún felst nefnilega einungis í því að gera Ísland að barnvænasta samfélagi í heimi fyrir „venjulegu“ börnin. Ekki einstök börn, heldur einungis venjuleg börn sem glíma ekki við neinar sérþarfir. Það er nokkuð skýrt í ljósi þess að börn með sérþarfir hafa verið vanrækt í yfir 15 ár þvert á stjórnmálaflokka og ráðherra. Kennarar, foreldrar og sérfræðingar í menntamálum hafa til margra ára stigið fram með skýrslur, fréttir og pistla þar sem fjallað er um alvarlega stöðu þessara barna, en ekkert breytist… Hin kolsvarta skýrsla Evrópuráðs Í síðustu viku svaraði menntamálaráðherra fyrirspurn á Alþingi um það hvaða skýrslur og úttektir liggi fyrir um aðstoð við nemendur, hvernig sérkennslu sé háttað og að hve miklu leyti sérkennsla miðist við greiningar. Ráðherra segir það rétt nemenda að njóta menntunar við hæfi þar sem komið er til móts við náms- og félagslegar þarfir, en ekki liggi fyrir upplýsingar um það hvernig skólar komi til móts við þarfir einstakra nemenda. Þetta svar kemur spánskt fyrir sjónir í ljósi þess að ráðherra ber samkvæmt 4.gr. grunnskólalaga að hafa eftirlit með gæðum skólastarfs ásamt því að annast öflun, greiningu og miðlun upplýsinga. Þar sem þriðja hvert barn er með sérþarfir, þá er skrítið að ekki séu til betri svör við spurningunni, enda án efa er verið að spyrja almennt um hagi barna með sérþarfir en ekki útfærslu hjá einstaka börnum. Í framhaldinu er svo vísað til skýrslu Evrópumiðstöðvar og dregin upp ansi góð glansmynd af skýrslunni sem reyndar er kolsvört. Réttilega er bent á að samkvæmt skýrslunni styður íslensk löggjöf og stefnumótun menntayfirvalda við markmið og áherslur skóla án aðgreiningar. En ráðherra láðist að minnast á seinni hluta málsgreinarinnar þar sem segir að þörf sé á skýrari leiðsögn um hvernig eigi að fella stefnuviðmiðin inn í áætlanir sveitarfélaga og skóla og hrinda þeim svo í framkvæmd. Það er víst lítið gagn af lögum og stefnumótun menntayfirvalda ef skortur er á innleiðingu og samspili við þá sem reka skólana! Þess má geta að lokaskýrsla Evrópuráðs kom út árið 2017 eða fyrir fjórum árum síðan, en staðan í dag ber þess merki að skýrslan hafi „týnst“ í ráðuneytinu. Ýmislegt annað áhugavert kemur fram í skýrslu Evrópuráðs þar sem reglur um fjárframlög til menntakerfisins fá til dæmis algjöra falleinkunn en það er efni í annan pistil. Gunnlaugur Magnússon lektor í menntunarfræðum hefur bent á það hvernig stefnan skóli án aðgreiningar hafi í einhverjum tilfellum verið nýtt sem sparnaðartæki þar sem börn hafa verið færð úr dýrum úrræðum yfir í venjuleg rými án þess að peningur fylgi með og án eftirfylgni með líðan nemenda. Bendir hann á að búið sé að ná frábærri hagræðingu með ömurlegum afleiðingum. Hér má sjá eitthvað af þessum ömurlegu afleiðingum, svart á hvítu. Þetta eru setningar sem raunverulegir litlir einstaklingar með tilfinningar eins og allir aðrir, hafa sagt við foreldra sína: 7 ára stúlka: „Það væri best að ég væri bara ekki til. Það hata mig allir“ 9 ára stúlka: „Ég kann ekki að vera til“ 10 ára drengur: „Ég skipti engu máli“ 11 ára drengur: „Ég er heimskur og kann ekki neitt“ 7 ára stúlka: „Settu mig bara í ruslið, þar á ég heima“ 9 ára drengur: „Mamma, ég veit að þú elskar mig alltaf en ég á það ekki skilið. Ég er svo hræðilega vondur“ Á fésbókarsíðunni „Sagan okkar“ má svo lesa frásagnir foreldra og kennara af því ömurlega ástandi sem ríkir í skólakerfinu. Grátlegar sögur sem samfélagið þarf nauðsynlega að heyra. Ég hvet menntamálaráðherra og barnamálaráðherra til þess að stökkva á vagninn okkar og laga þetta ástand fyrir næsta skólaár. Það er ýmislegt hægt að gera á nokkrum dögum sem myndi létta þessum börnum og foreldrum þeirra lífið á allan hátt. En það þarf vilja. Spurningin er hvort viljinn sé til staðar. Höfundur er laganemi.
Hvernig getum við gert Ísland að eftirsóttum stað fyrir barnafjölskyldur? Birgitta Sigurðardóttir Skoðun
Hver er stefna Viðreisnar í heilbrigðismálum og hvernig virkar hún í praksis? Sigurrós Huldudóttir Skoðun
Plan í heilbrigðis- og öldrunarmálum - þjóðarátak í umönnun eldra fólks Árni Rúnar Þorvaldsson Skoðun
Skoðun Plan í heilbrigðis- og öldrunarmálum - þjóðarátak í umönnun eldra fólks Árni Rúnar Þorvaldsson skrifar
Skoðun Hver er stefna Viðreisnar í heilbrigðismálum og hvernig virkar hún í praksis? Sigurrós Huldudóttir skrifar
Skoðun Hvernig getum við gert Ísland að eftirsóttum stað fyrir barnafjölskyldur? Birgitta Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Plan í heilbrigðis- og öldrunarmálum - þjóðarátak í umönnun eldra fólks Árni Rúnar Þorvaldsson skrifar
Skoðun Áhætta með tekjur af skemmtiferðaskipum Lúðvík Geirsson,Gunnar Tryggvason,Pétur Ólafsson skrifar
Hvernig getum við gert Ísland að eftirsóttum stað fyrir barnafjölskyldur? Birgitta Sigurðardóttir Skoðun
Hver er stefna Viðreisnar í heilbrigðismálum og hvernig virkar hún í praksis? Sigurrós Huldudóttir Skoðun
Plan í heilbrigðis- og öldrunarmálum - þjóðarátak í umönnun eldra fólks Árni Rúnar Þorvaldsson Skoðun