Lífshættulegt öryggistæki Ágústa Þóra Jónsdóttir skrifar 8. september 2021 15:01 Nú með haustinu fer fólk að huga að vetrarhjólbörðum og margir kjósa að aka um á negldum dekkjum, sumir af gömlum vana og aðrir í von um aukið öryggi í hálku og snjó. En er vonin byggð á raunverulegum gögnum? Eru nagladekk nauðsynlegt öryggistæki? Nýjar rannsóknir segja okkur að nagladekk eru ekki nauðsynleg, þar sem bylting hefur orðið í gæðum vetrarhjólbarða og staðalbúnaði bifreiða sem gerir akstur í hálku öruggari en áður. Aðrar rannsóknir sýna skýrt að þau eru alls ekki æskileg – heldur beinlínis skaðleg – þar sem þau eru langstærsti orsakavaldur loftmengunar sem leiðir til ótímabærs dauða fjölda Íslendinga. Meira en helmingi fleiri á hverju ári en allra sem hafa dáið úr Covid-19 á Íslandi frá upphafi faraldursins- samkvæmt mati Umhverfisstofnunar Evrópu. Negld dekk menga Í skýrslu Vegagerðarinnar um áhrif hraða á mengun vegna umferðar, sem unnin var af Þresti Þorsteinssyni, prófessor við Umhverfis og auðlindafræði við Háskóla Íslands, fyrr á þessu ári (1) kemur fram að bifreiðar sem ekið er á negldum dekkjum eru langstærsti orsakavaldur svifryksmengunar á höfuðborgarsvæðinu. Í skýrslunni er bent á að leiðin til að minnka svifryksmengun er að fækka negldum dekkjum. Aukin þrif á götum og minni hraði í akstri hefur hverfandi áhrif í samanburðinum. Í skýrslunni kemur einnig í ljós að nagladekk slíta vegum 20 sinnum hraðar en ónegld dekk, sem felur í sér stóraukinn kostnað og hættur á vegum. Í sömu skýrslu kemur fram að hlutfall bifreiða á höfuðborgarsvæðinu á nagladekkjum hefur verið stöðugt undanfarin 15 ár eða í kringum 40% og bílum á götunum fjölgar árlega. Loftmengun er mjög skaðleg heilsu fólks Á vef umhverfisstofnunar www.loftgaedi.is er hægt að fylgjast með mælingum á loftgæðum á Íslandi. Síðasta vetur, frá 1. september 2020 til 1. apríl 2021, fór mengun yfir viðmiðunarmörk á höfuðborgarsvæðinu í 52 daga af 242 dögum. Ástæðan var negld dekk alla dagana utan nýársdag þegar flugeldar voru orsakavaldurinn. Næsta vetur bætist við loftmengun frá eldgosi í Fagradalsfjalli, sem líklega eykur enn á vandann. Alþjóðaheilbrigðisstofnunin (World Health Organization, WHO), hefur skilgreint loftmengun sem eina helstu vá samtímans. Stofnunin rekur dauðsföll 7 milljóna manna á heimsvísu á ári til svifryks (WHO, 2016). Nýleg skýrsla frá Umhverfisstofnun Evrópu, þar sem ástandið í Evrópu er metið nánar, áætlar að rekja megi 70 dauðsföll á ári á Íslandi til svifryksmengunar (2) (EEA, 2020). Áhrif svifryksmengunar eru lúmsk og hún veldur m.a. aukinni tíðni innlagna á sjúkrahús og koma á bráðamóttöku, og aukinni dánartíðni. Þolendur eru á öllum aldri en sérstaklega börn og fólk með undirliggjandi hjarta- og æða sjúkdóma, öndunarfærasjúkdóma,óléttar konur og eldra fólk (3). Einnig hafa rannsóknir bent á að loftgæði hafi áhrif á heila og andlega heilsu (4). Nagladekk óþörf Félag íslenskra bifreiðaeigenda (FÍB) framkvæmir reglulega prófanir á vetrarhjólbörðum. Íkönnun FÍB frá 2019, kemur í ljós að góðir ónegldir hjólbarðar standa sig betur við erfið skilyrði heldur en margir negldir hjólbarðar (5). Könnunin sýnir að virkni hjólbarða við erfið skilyrði er ekki aðeins háð nöglum, heldur fremur almennum gæðum hjólbarðanna. Þeir sem vilja tryggja öryggi sitt ættu fyrst og fremst að huga að gæðum hjólbarðanna sem eru keyptir fremur en hvort þeir eru negldir eða ekki. Sænsk rannsókn frá 2017, styður þetta en hún sýnir að ónegld vetrardekk eru ekki síður örugg og nagladekk í hálku. Rannsóknin sýnireinnig að negld dekk glata færni sinni hraðar en ónegld þar sem þau slitna fyrr, og geti þannig veitt falskt öryggi (6). Í eldri sænskri rannsókn, frá 2011, sem mikið hefur verið vitnað í, kemur fram að nagladekk séu öruggari við akstur á ísilögðum vegi og á þéttum snjó. Sjaldnast er nefnt að þetta á einkum við ef bíll er ekki með stöðugleikakerfi (7). Bylting hefur orðið á öryggisbúnaði bíla frá því þessi eldri rannsókn var framkvæmd. Allir bílar sem seldir eru í dag eru með stöðugleikakerfi, læsisvörn og sífellt betri skriðvörn. Þetta er mikil breyting frá 2011 þegar slíkur búnaður var ekki staðalbúnaður í öllum bílum. Einfaldar lausnir Á aðalfundi Landverndar 12. júní 2021 var samþykkt ákall um aðgerðir frá stjórnvöldum til að sporna gegn nagladekkjanotkun. Í bréfi frá Samgöngustjóra Reykjavíkurborgar til Landverndar (8) kemur fram að Umhverfis og skipulagssvið Reykjavíkurborgar taki undir sjónarmið Landverndar um mikilvægi þess að minnka notkun nagladekkja til að bæta loftgæði á höfuðborgarsvæðinu. Hann upplýsir að umferðarlög banna sveitarfélögum að leggja á gjald við notkun negldra dekkja. Umhverfis og skipulagssvið, fyrir hönd Reykjavíkurborgar, hefur ítrekað óskað eftir heimild til Samgöngu og sveitastjórnarráðuneytis til gjaldtöku, án árangurs. Bæjarráð Garðabæjar hefur vísað ályktun Landverndar til umfjöllunar í umhverfisnefnd og falið bæjarstjóra að taka upp málið á vettvangi stjórnar Samtaka sveitarfélaga á höfuðborgarsvæðinu. Í svari Samgöngu og sveitastjórnarráðherra við fyrirspurn frá Ólafi Þór Gunnarssyni þingmanni Vinstri grænna um aðgerðir til að draga úr nagladekkjanotkun, kemur fram að hvorki samgöngu- og sveitarstjórnarráðherra sem fer með umferðarlög, né umhverfis- og auðlindaráðherra sem ber ábyrgð á loftgæðum, hafa beitt sér til til að minnka notkun nagladekkja (9). Landvernd kallar eftir því að ráðherrar samgöngu- og sveitarstjórnarmála og umhverfis- og auðlindamála beiti sér í því að breyta lögum og reglum þannig að hægt sé að leiðrétta þessa tímaskekkju og minnka notkun nagladekkja. Margar útfærslur eru mögulegar. Ein leið er gjaldtaka fyrir notkun nagladekkja á ákveðnum svæðum sem er sú leið sem t.d. Norðmenn hafa farið. Sú krefst eftirlits og getur verið kostnaðarsöm. Önnur aðferð er að leggja sérstakt mengunargjald á nagladekk. Þetta er framkvæmanlegt í gegnum Úrvinnslusjóð því hjólbarðar eru þegar með úrvinnslugjald. Hægt væri að hækka úrvinnslugjaldið á nagaldekk umfram aðra hjólbarða. Það mun til lengri tíma draga úr fjölda nagladekkja á götum borgarinnar án kostnaðarsams eftirlits. Báðar aðferðir þýða að nagladekkin verða dýrari, en áfram valkostur. Nú vitum við að nagladekk valda svifryksmengun sem aftur veldur ótímabærum dauða. Við vitum einnig að betri hjólbarðar, betri bremsur og stöðugleikakerfi sem eru í öllum nýrri bifreiðum hafa gert nagladekkin óþörf. Því er spurt: Hvernig er hægt að réttlæta áframhaldandi notkun nagladekkja? Stjórnvöld hljóta að bregðast við til að bjarga mannslífum, minnka mengun og spara fé sem fer í viðhald vega. Þetta er augljóst „allir vinna“! Meðan við bíðum eftir aðgerðum stjórnvalda getum við – hvert og eitt – haft áhrif með því að velja ónegld og góð dekk þegar við kaupum ný. Þannig bætum við lífsgæði allra sem anda að sér lofti. Höfundur er varaformaður Landverndar. Heimildir: (1) Þorsteinsson, Þ. (2021). Áhrif hraða á mengun vegna umferðar. Vegagerðin. (2) EEA. (2020). Air Quality in Europe - 2020 report EEA. https://doi.org/10.2800/786656 (3) Gudmundsson, G., Finnbjörnsdóttir, R. G., Jóhannsson, P., & Rafnsson, V. (2019). Air pollution in Iceland and the effects on human health. Review. Læknablaðið, 105(10), 443–452. https://doi.org/10.17992/lbl.2019.10.252 (4) Association between air pollution exposure and mental health service use among individuals with first presentations of psychotic and mood disorders: retrospective cohort study The British Journal of Psychiatry , First View , pp. 1 - 8 DOI: https://doi.org/10.1192/bjp.2021.119 (5) https://issuu.com/fib.is/docs/vetrardekkjak_nnun_2019 (6) Comprehensive Study of the Performance of Winter Tires on Ice, Snow, and Asphalt Roads: The Influence of Tire Type and Wear Mattias Hjort; Olle Eriksson;Fredrik Bruzelius Tire Science and Technology (2017) 45 (3): 175–199 https://doi.org/10.2346/tire.17.450304 ( 7 )Strandroth et. al, 2011. „The effect of studded tires on fatal crashes withpassenger cars and the benefits of electronic stability control (ESC) in Swedish winter driving.“ Accident Analysis and Prevention 45 (2012) 50–60. (8) Borgarráð 16. Júlí 2021, USK2021060119 , 6.17 (9) 151. löggjafarþing 2020-2021 ,Þingskjal 747 – 382. Mál. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Umhverfismál Nagladekk Bílar Mest lesið Bob Marley og íslenskar kosningar Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum Fida Abu Libdeh Skoðun Kjaftæði Elliði Vignisson Skoðun Vitsmunaleg vanstilling í boði ungra Sjálfstæðiskvenna Erna Mist Skoðun Falleinkunn fyrrum forseta Vilhjálmur Þorsteinsson,Viktor Orri Valgarðsson Skoðun Fólk eða fífl? Anna Gunndís Guðmundsdóttir Skoðun Ólögleg meðvirkni lækna Teitur Ari Theodórsson Skoðun Vill íslenska þjóðin halda í einmenninguna? Matthildur Björnsdóttir Skoðun Verklausi milljónakennarinn Þórunn Sveinbjarnardóttir Skoðun Afleiðingar verkfallsaðgerða á minnstu börnin - krafa um svör Jóhanna Dröfn Stefánsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Vill íslenska þjóðin halda í einmenninguna? Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Inngilding eða „aðskilnaður“? Jasmina Vajzović Crnac skrifar Skoðun Vonin má aldrei deyja Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum Fida Abu Libdeh skrifar Skoðun Um áhrif niðurskurðar á fjárlögum 2025 til kvikmyndagerðar og lista Steingrímur Dúi Másson skrifar Skoðun Bob Marley og íslenskar kosningar Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Fólk eða fífl? Anna Gunndís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Eru til lausnir við mönnunarvanda heilsugæslunnar? Gunnlaugur Már Briem skrifar Skoðun Er eitthvað mál að handtaka börn? Elsa Bára Traustadóttir skrifar Skoðun Er ferðaþjónusta útlendingavandamál? Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Íslenska kerfið framleiðir afbrotamenn Ágústa Ágústsdóttir skrifar Skoðun Ekki fokka þessu upp! Gunnar Dan Wiium skrifar Skoðun Kosningaloforð og hvað svo? Björn Snæbjörnsson skrifar Skoðun Fólk, fjárfestingar og framfarir Baldur Thorlacius skrifar Skoðun Húsnæðis- og skipulagsmál Anna Sofía Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Falleinkunn fyrrum forseta Vilhjálmur Þorsteinsson,Viktor Orri Valgarðsson skrifar Skoðun Séreignarsparnaður nauðsynlegur valkostur til að létta greiðslubyrði Kolbrún Halldórsdóttir skrifar Skoðun Skattlögð þegar við þénum, eigum og eyðum Aron H. Steinsson skrifar Skoðun Kjaftæði Elliði Vignisson skrifar Skoðun Vitsmunaleg vanstilling í boði ungra Sjálfstæðiskvenna Erna Mist skrifar Skoðun Lítið gert úr áhyggjum íbúa Ölfuss og annarra landsmanna Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun Kyrrstöðuna verður að rjúfa! Lausn fyrir verðandi innviðaráðherra Sigþór Sigurðsson skrifar Skoðun Íslenskan og menningararfurinn Sólveig Dagmar Þórisdóttir skrifar Skoðun Mannúðlegri úrræði Guðrún Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Læknar á landsbyggðinni Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Íslensk verðtrygging á mannamáli! Elín Íris Fanndal Jónasdóttir skrifar Skoðun Varðhundar kerfisins Lára Herborg Ólafsdóttir skrifar Skoðun Mótum stefnu um iðn- og tæknimenntun á Íslandi Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar Skoðun Stýrir gervigreind málflutningi stjórnmálamanna og semur stefnur stjórnmálaflokkanna? Tómas Ellert Tómasson skrifar Skoðun Kolkrabbinn og fjármálafjötrar Íslands Ágústa Árnadóttir skrifar Sjá meira
Nú með haustinu fer fólk að huga að vetrarhjólbörðum og margir kjósa að aka um á negldum dekkjum, sumir af gömlum vana og aðrir í von um aukið öryggi í hálku og snjó. En er vonin byggð á raunverulegum gögnum? Eru nagladekk nauðsynlegt öryggistæki? Nýjar rannsóknir segja okkur að nagladekk eru ekki nauðsynleg, þar sem bylting hefur orðið í gæðum vetrarhjólbarða og staðalbúnaði bifreiða sem gerir akstur í hálku öruggari en áður. Aðrar rannsóknir sýna skýrt að þau eru alls ekki æskileg – heldur beinlínis skaðleg – þar sem þau eru langstærsti orsakavaldur loftmengunar sem leiðir til ótímabærs dauða fjölda Íslendinga. Meira en helmingi fleiri á hverju ári en allra sem hafa dáið úr Covid-19 á Íslandi frá upphafi faraldursins- samkvæmt mati Umhverfisstofnunar Evrópu. Negld dekk menga Í skýrslu Vegagerðarinnar um áhrif hraða á mengun vegna umferðar, sem unnin var af Þresti Þorsteinssyni, prófessor við Umhverfis og auðlindafræði við Háskóla Íslands, fyrr á þessu ári (1) kemur fram að bifreiðar sem ekið er á negldum dekkjum eru langstærsti orsakavaldur svifryksmengunar á höfuðborgarsvæðinu. Í skýrslunni er bent á að leiðin til að minnka svifryksmengun er að fækka negldum dekkjum. Aukin þrif á götum og minni hraði í akstri hefur hverfandi áhrif í samanburðinum. Í skýrslunni kemur einnig í ljós að nagladekk slíta vegum 20 sinnum hraðar en ónegld dekk, sem felur í sér stóraukinn kostnað og hættur á vegum. Í sömu skýrslu kemur fram að hlutfall bifreiða á höfuðborgarsvæðinu á nagladekkjum hefur verið stöðugt undanfarin 15 ár eða í kringum 40% og bílum á götunum fjölgar árlega. Loftmengun er mjög skaðleg heilsu fólks Á vef umhverfisstofnunar www.loftgaedi.is er hægt að fylgjast með mælingum á loftgæðum á Íslandi. Síðasta vetur, frá 1. september 2020 til 1. apríl 2021, fór mengun yfir viðmiðunarmörk á höfuðborgarsvæðinu í 52 daga af 242 dögum. Ástæðan var negld dekk alla dagana utan nýársdag þegar flugeldar voru orsakavaldurinn. Næsta vetur bætist við loftmengun frá eldgosi í Fagradalsfjalli, sem líklega eykur enn á vandann. Alþjóðaheilbrigðisstofnunin (World Health Organization, WHO), hefur skilgreint loftmengun sem eina helstu vá samtímans. Stofnunin rekur dauðsföll 7 milljóna manna á heimsvísu á ári til svifryks (WHO, 2016). Nýleg skýrsla frá Umhverfisstofnun Evrópu, þar sem ástandið í Evrópu er metið nánar, áætlar að rekja megi 70 dauðsföll á ári á Íslandi til svifryksmengunar (2) (EEA, 2020). Áhrif svifryksmengunar eru lúmsk og hún veldur m.a. aukinni tíðni innlagna á sjúkrahús og koma á bráðamóttöku, og aukinni dánartíðni. Þolendur eru á öllum aldri en sérstaklega börn og fólk með undirliggjandi hjarta- og æða sjúkdóma, öndunarfærasjúkdóma,óléttar konur og eldra fólk (3). Einnig hafa rannsóknir bent á að loftgæði hafi áhrif á heila og andlega heilsu (4). Nagladekk óþörf Félag íslenskra bifreiðaeigenda (FÍB) framkvæmir reglulega prófanir á vetrarhjólbörðum. Íkönnun FÍB frá 2019, kemur í ljós að góðir ónegldir hjólbarðar standa sig betur við erfið skilyrði heldur en margir negldir hjólbarðar (5). Könnunin sýnir að virkni hjólbarða við erfið skilyrði er ekki aðeins háð nöglum, heldur fremur almennum gæðum hjólbarðanna. Þeir sem vilja tryggja öryggi sitt ættu fyrst og fremst að huga að gæðum hjólbarðanna sem eru keyptir fremur en hvort þeir eru negldir eða ekki. Sænsk rannsókn frá 2017, styður þetta en hún sýnir að ónegld vetrardekk eru ekki síður örugg og nagladekk í hálku. Rannsóknin sýnireinnig að negld dekk glata færni sinni hraðar en ónegld þar sem þau slitna fyrr, og geti þannig veitt falskt öryggi (6). Í eldri sænskri rannsókn, frá 2011, sem mikið hefur verið vitnað í, kemur fram að nagladekk séu öruggari við akstur á ísilögðum vegi og á þéttum snjó. Sjaldnast er nefnt að þetta á einkum við ef bíll er ekki með stöðugleikakerfi (7). Bylting hefur orðið á öryggisbúnaði bíla frá því þessi eldri rannsókn var framkvæmd. Allir bílar sem seldir eru í dag eru með stöðugleikakerfi, læsisvörn og sífellt betri skriðvörn. Þetta er mikil breyting frá 2011 þegar slíkur búnaður var ekki staðalbúnaður í öllum bílum. Einfaldar lausnir Á aðalfundi Landverndar 12. júní 2021 var samþykkt ákall um aðgerðir frá stjórnvöldum til að sporna gegn nagladekkjanotkun. Í bréfi frá Samgöngustjóra Reykjavíkurborgar til Landverndar (8) kemur fram að Umhverfis og skipulagssvið Reykjavíkurborgar taki undir sjónarmið Landverndar um mikilvægi þess að minnka notkun nagladekkja til að bæta loftgæði á höfuðborgarsvæðinu. Hann upplýsir að umferðarlög banna sveitarfélögum að leggja á gjald við notkun negldra dekkja. Umhverfis og skipulagssvið, fyrir hönd Reykjavíkurborgar, hefur ítrekað óskað eftir heimild til Samgöngu og sveitastjórnarráðuneytis til gjaldtöku, án árangurs. Bæjarráð Garðabæjar hefur vísað ályktun Landverndar til umfjöllunar í umhverfisnefnd og falið bæjarstjóra að taka upp málið á vettvangi stjórnar Samtaka sveitarfélaga á höfuðborgarsvæðinu. Í svari Samgöngu og sveitastjórnarráðherra við fyrirspurn frá Ólafi Þór Gunnarssyni þingmanni Vinstri grænna um aðgerðir til að draga úr nagladekkjanotkun, kemur fram að hvorki samgöngu- og sveitarstjórnarráðherra sem fer með umferðarlög, né umhverfis- og auðlindaráðherra sem ber ábyrgð á loftgæðum, hafa beitt sér til til að minnka notkun nagladekkja (9). Landvernd kallar eftir því að ráðherrar samgöngu- og sveitarstjórnarmála og umhverfis- og auðlindamála beiti sér í því að breyta lögum og reglum þannig að hægt sé að leiðrétta þessa tímaskekkju og minnka notkun nagladekkja. Margar útfærslur eru mögulegar. Ein leið er gjaldtaka fyrir notkun nagladekkja á ákveðnum svæðum sem er sú leið sem t.d. Norðmenn hafa farið. Sú krefst eftirlits og getur verið kostnaðarsöm. Önnur aðferð er að leggja sérstakt mengunargjald á nagladekk. Þetta er framkvæmanlegt í gegnum Úrvinnslusjóð því hjólbarðar eru þegar með úrvinnslugjald. Hægt væri að hækka úrvinnslugjaldið á nagaldekk umfram aðra hjólbarða. Það mun til lengri tíma draga úr fjölda nagladekkja á götum borgarinnar án kostnaðarsams eftirlits. Báðar aðferðir þýða að nagladekkin verða dýrari, en áfram valkostur. Nú vitum við að nagladekk valda svifryksmengun sem aftur veldur ótímabærum dauða. Við vitum einnig að betri hjólbarðar, betri bremsur og stöðugleikakerfi sem eru í öllum nýrri bifreiðum hafa gert nagladekkin óþörf. Því er spurt: Hvernig er hægt að réttlæta áframhaldandi notkun nagladekkja? Stjórnvöld hljóta að bregðast við til að bjarga mannslífum, minnka mengun og spara fé sem fer í viðhald vega. Þetta er augljóst „allir vinna“! Meðan við bíðum eftir aðgerðum stjórnvalda getum við – hvert og eitt – haft áhrif með því að velja ónegld og góð dekk þegar við kaupum ný. Þannig bætum við lífsgæði allra sem anda að sér lofti. Höfundur er varaformaður Landverndar. Heimildir: (1) Þorsteinsson, Þ. (2021). Áhrif hraða á mengun vegna umferðar. Vegagerðin. (2) EEA. (2020). Air Quality in Europe - 2020 report EEA. https://doi.org/10.2800/786656 (3) Gudmundsson, G., Finnbjörnsdóttir, R. G., Jóhannsson, P., & Rafnsson, V. (2019). Air pollution in Iceland and the effects on human health. Review. Læknablaðið, 105(10), 443–452. https://doi.org/10.17992/lbl.2019.10.252 (4) Association between air pollution exposure and mental health service use among individuals with first presentations of psychotic and mood disorders: retrospective cohort study The British Journal of Psychiatry , First View , pp. 1 - 8 DOI: https://doi.org/10.1192/bjp.2021.119 (5) https://issuu.com/fib.is/docs/vetrardekkjak_nnun_2019 (6) Comprehensive Study of the Performance of Winter Tires on Ice, Snow, and Asphalt Roads: The Influence of Tire Type and Wear Mattias Hjort; Olle Eriksson;Fredrik Bruzelius Tire Science and Technology (2017) 45 (3): 175–199 https://doi.org/10.2346/tire.17.450304 ( 7 )Strandroth et. al, 2011. „The effect of studded tires on fatal crashes withpassenger cars and the benefits of electronic stability control (ESC) in Swedish winter driving.“ Accident Analysis and Prevention 45 (2012) 50–60. (8) Borgarráð 16. Júlí 2021, USK2021060119 , 6.17 (9) 151. löggjafarþing 2020-2021 ,Þingskjal 747 – 382. Mál.
Heimildir: (1) Þorsteinsson, Þ. (2021). Áhrif hraða á mengun vegna umferðar. Vegagerðin. (2) EEA. (2020). Air Quality in Europe - 2020 report EEA. https://doi.org/10.2800/786656 (3) Gudmundsson, G., Finnbjörnsdóttir, R. G., Jóhannsson, P., & Rafnsson, V. (2019). Air pollution in Iceland and the effects on human health. Review. Læknablaðið, 105(10), 443–452. https://doi.org/10.17992/lbl.2019.10.252 (4) Association between air pollution exposure and mental health service use among individuals with first presentations of psychotic and mood disorders: retrospective cohort study The British Journal of Psychiatry , First View , pp. 1 - 8 DOI: https://doi.org/10.1192/bjp.2021.119 (5) https://issuu.com/fib.is/docs/vetrardekkjak_nnun_2019 (6) Comprehensive Study of the Performance of Winter Tires on Ice, Snow, and Asphalt Roads: The Influence of Tire Type and Wear Mattias Hjort; Olle Eriksson;Fredrik Bruzelius Tire Science and Technology (2017) 45 (3): 175–199 https://doi.org/10.2346/tire.17.450304 ( 7 )Strandroth et. al, 2011. „The effect of studded tires on fatal crashes withpassenger cars and the benefits of electronic stability control (ESC) in Swedish winter driving.“ Accident Analysis and Prevention 45 (2012) 50–60. (8) Borgarráð 16. Júlí 2021, USK2021060119 , 6.17 (9) 151. löggjafarþing 2020-2021 ,Þingskjal 747 – 382. Mál.
Skoðun Um áhrif niðurskurðar á fjárlögum 2025 til kvikmyndagerðar og lista Steingrímur Dúi Másson skrifar
Skoðun Séreignarsparnaður nauðsynlegur valkostur til að létta greiðslubyrði Kolbrún Halldórsdóttir skrifar
Skoðun Lítið gert úr áhyggjum íbúa Ölfuss og annarra landsmanna Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar
Skoðun Stýrir gervigreind málflutningi stjórnmálamanna og semur stefnur stjórnmálaflokkanna? Tómas Ellert Tómasson skrifar