Óljóst hvort þöggunarsamningar haldi vatni Viktor Örn Ásgeirsson skrifar 21. janúar 2022 07:00 Áslaug Björgvinsdóttir lögmaður. Ljósmynd/Saga Sig Lögmaður segir ekki ljóst hvort „þöggunarsamningar“ haldi vatni fyrir dómstólum. Samningana þurfi að túlka í hvert skipti en lítið hefur verið fjallað um slíka samninga hér á landi. Þöggunarsamningar, sem einnig hafa verið nefndir trúnaðarsamningar, hefur verið ætlað að koma í veg fyrir að þolendur kynferðisbrota greini frá þeim opinberlega. Mikið hefur verið fjallað um málið á Twitter og kvaðst Haraldur Þorleifsson, stjórnandi hjá Twitter og stofnandi Ueno, ætla að aðstoða fólk sem hefur gengist undir slíka samninga. Áslaug Björgvinsdóttir lögmaður segir í samtali við fréttastofu að líklegt sé að slíkir samningar séu andstæðir góðu siðferði og þar af leiðandi ógildanlegir. Það sé þó túlkunaratriði í hvert sinn og þyrfti því að leggja efnislegt mat á einstaka samninga eins og þeir liggja fyrir. „Það þekkist að það sé hægt að ógilda samninga. Það er alls konar nauðung eða misneyting, eða annað eins og að samningur fer gegn lögum og siðferði. Ég get hins vegar ekki tjáð mig sérstaklega um samningana sem slíka. Það er ekki útilokað að einhverjir þeirra standist ekki,“ segir Áslaug og bætir við að efni samnings og jafnvel ytri aðstæður gætu spilað inn í matið. Miskabætur skammarlega lágar Áslaug segir ekki útilokað að þolendur sjái sig tilneydda til að skrifa undir þöggunarsamninga, óháð því hvort þeir séu í raun lögmætir sem slíkir. Miskabætur í kynferðisbrotamálum séu skammarlega lágar og þolendur treysti sér jafnvel ekki til að fara í gegnum réttarvörslukerfið sem oft bregðist. Áslaug nefnir aftur óskrifaða grundvallarreglu íslensks samningaréttar um að samningar sem séu andstæðir „lögum og siðferði“ séu ógildanlegir. Það geti átt við um þöggunarsamninga en hún ítrekar þó að það megi ekki slá því föstu að samningarnir séu fullkomlega ólögmætir eða ógildanlegir í hvert sinn. „Ef það væri ákvæði í lögum félags um að félagsmenn þyrftu að sæta líkamlegum refsingum og mættu ekki bera þær ákvarðanir undir dómstóla væru þau ákvæði til dæmis ógild,“ segir Áslaug og bendir á að þöggunarsamningar í þessu samhengi gætu verið á gráu svæði. „Það er ekki hægt að fullyrða að þeir séu 100 prósent lögmætir og ekki heldur að þeir séu 100 prósent ólögmætir. Þar skipta máli aðstæður og efni. Ég er til dæmis ekki viss um að það standist að gera samning um að það megi ekki bera samninginn undir neinn, þar á meðal dómstóla,“ segir Áslaug. Kynferðisofbeldi MeToo Tengdar fréttir Vill hjálpa fólki að losna undan þöggunarsamningum Haraldur Þorleifsson, stjórnandi hjá Twitter og stofnandi hönnunarfyrirtækisins Ueno, hyggst aðstoða fólk sem hefur skrifað undir „þöggunarsamninga“ í tengslum við kynferðisbrot. 19. janúar 2022 17:49 Mest lesið Beint: Bjarni fer á fund forseta Innlent „Þriðja banatilræðinu“ gegn Trump afstýrt Erlent Segir Svandísi aðeins eiga einn kost eftir „svipugöng niðurlægingar“ Innlent Segja ásakanir „uppspuna frá rótum“ og „efni í hryllingsmynd“ Innlent Svandís safnar sjálfboðaliðum: „Ég bið ykkur um aðstoð” Innlent Vilja endurreist æru þeirra sem neituðu að berjast Erlent Viðbrögð landsmanna: „Er hægt að kaupa flugelda?“ Innlent Líkamsárás með hníf og ölvaðir unglingar Innlent Fjórir létust og sjö særðust alvarlega í árás á ísraelska herstöð Erlent Hætt að hugsa um það sem liðið er og horfa fram á við Innlent Fleiri fréttir Gerir grein fyrir ákvörðun sinni síðar í vikunni Segja ásakanir „uppspuna frá rótum“ og „efni í hryllingsmynd“ Óvenjulegt ef forseti féllist ekki á ósk um þingrof Segir Svandísi aðeins eiga einn kost eftir „svipugöng niðurlægingar“ Beint: Bjarni fer á fund forseta Líkamsárás með hníf og ölvaðir unglingar Hætt að hugsa um það sem liðið er og horfa fram á við „Ennþá í töluverðu óvissuástandi um framvinduna“ Rollubingó og hrútasýning á Flúðum Svandís safnar sjálfboðaliðum: „Ég bið ykkur um aðstoð” Má gera ráð fyrir að Halla ræði við formenn allra flokka Bjarni hafi ákveðið „að henda inn handklæðinu” Vænlegast fyrir alla að þjóðin fái að kjósa Framsókn hringi nú í allar auglýsingastofurnar Framsóknarflokkurinn fundar í kvöld Brotthvarf Katrínar hafi verið dauðadómur samstarfsins Viðbrögð VG við stjórnarslitum og stjórnarandstaða í kosningagír Viðbrögð landsmanna: „Er hægt að kaupa flugelda?“ „Mér er létt að við séum búin að taka ákvörðun um að slíta” Blöskrar ákvörðun Bjarna og segja hana heigulshátt „Loksins tækifæri fyrir þjóðina“ Taldi þingrof og kosningar ekki vera næst á dagskrá „Framkoma Bjarna kom svolítið flatt upp á mann“ Leggur fram tillögu um þingrof og kosningar í nóvember Ríkisstjórnin sprungin Bændur eru skilvísir með greiðslu lána sinna Kraumar í kennurum vegna ummæla Einars Hægt að hafa vinnufrið „ef engin er vinnan“ Kennarar æfir út í borgarstjóra, ríkisstjórnin og fjármál ungra bænda Þurfa að læra að lifa með takmörkunum vegna jarðhræringanna Sjá meira
Þöggunarsamningar, sem einnig hafa verið nefndir trúnaðarsamningar, hefur verið ætlað að koma í veg fyrir að þolendur kynferðisbrota greini frá þeim opinberlega. Mikið hefur verið fjallað um málið á Twitter og kvaðst Haraldur Þorleifsson, stjórnandi hjá Twitter og stofnandi Ueno, ætla að aðstoða fólk sem hefur gengist undir slíka samninga. Áslaug Björgvinsdóttir lögmaður segir í samtali við fréttastofu að líklegt sé að slíkir samningar séu andstæðir góðu siðferði og þar af leiðandi ógildanlegir. Það sé þó túlkunaratriði í hvert sinn og þyrfti því að leggja efnislegt mat á einstaka samninga eins og þeir liggja fyrir. „Það þekkist að það sé hægt að ógilda samninga. Það er alls konar nauðung eða misneyting, eða annað eins og að samningur fer gegn lögum og siðferði. Ég get hins vegar ekki tjáð mig sérstaklega um samningana sem slíka. Það er ekki útilokað að einhverjir þeirra standist ekki,“ segir Áslaug og bætir við að efni samnings og jafnvel ytri aðstæður gætu spilað inn í matið. Miskabætur skammarlega lágar Áslaug segir ekki útilokað að þolendur sjái sig tilneydda til að skrifa undir þöggunarsamninga, óháð því hvort þeir séu í raun lögmætir sem slíkir. Miskabætur í kynferðisbrotamálum séu skammarlega lágar og þolendur treysti sér jafnvel ekki til að fara í gegnum réttarvörslukerfið sem oft bregðist. Áslaug nefnir aftur óskrifaða grundvallarreglu íslensks samningaréttar um að samningar sem séu andstæðir „lögum og siðferði“ séu ógildanlegir. Það geti átt við um þöggunarsamninga en hún ítrekar þó að það megi ekki slá því föstu að samningarnir séu fullkomlega ólögmætir eða ógildanlegir í hvert sinn. „Ef það væri ákvæði í lögum félags um að félagsmenn þyrftu að sæta líkamlegum refsingum og mættu ekki bera þær ákvarðanir undir dómstóla væru þau ákvæði til dæmis ógild,“ segir Áslaug og bendir á að þöggunarsamningar í þessu samhengi gætu verið á gráu svæði. „Það er ekki hægt að fullyrða að þeir séu 100 prósent lögmætir og ekki heldur að þeir séu 100 prósent ólögmætir. Þar skipta máli aðstæður og efni. Ég er til dæmis ekki viss um að það standist að gera samning um að það megi ekki bera samninginn undir neinn, þar á meðal dómstóla,“ segir Áslaug.
Kynferðisofbeldi MeToo Tengdar fréttir Vill hjálpa fólki að losna undan þöggunarsamningum Haraldur Þorleifsson, stjórnandi hjá Twitter og stofnandi hönnunarfyrirtækisins Ueno, hyggst aðstoða fólk sem hefur skrifað undir „þöggunarsamninga“ í tengslum við kynferðisbrot. 19. janúar 2022 17:49 Mest lesið Beint: Bjarni fer á fund forseta Innlent „Þriðja banatilræðinu“ gegn Trump afstýrt Erlent Segir Svandísi aðeins eiga einn kost eftir „svipugöng niðurlægingar“ Innlent Segja ásakanir „uppspuna frá rótum“ og „efni í hryllingsmynd“ Innlent Svandís safnar sjálfboðaliðum: „Ég bið ykkur um aðstoð” Innlent Vilja endurreist æru þeirra sem neituðu að berjast Erlent Viðbrögð landsmanna: „Er hægt að kaupa flugelda?“ Innlent Líkamsárás með hníf og ölvaðir unglingar Innlent Fjórir létust og sjö særðust alvarlega í árás á ísraelska herstöð Erlent Hætt að hugsa um það sem liðið er og horfa fram á við Innlent Fleiri fréttir Gerir grein fyrir ákvörðun sinni síðar í vikunni Segja ásakanir „uppspuna frá rótum“ og „efni í hryllingsmynd“ Óvenjulegt ef forseti féllist ekki á ósk um þingrof Segir Svandísi aðeins eiga einn kost eftir „svipugöng niðurlægingar“ Beint: Bjarni fer á fund forseta Líkamsárás með hníf og ölvaðir unglingar Hætt að hugsa um það sem liðið er og horfa fram á við „Ennþá í töluverðu óvissuástandi um framvinduna“ Rollubingó og hrútasýning á Flúðum Svandís safnar sjálfboðaliðum: „Ég bið ykkur um aðstoð” Má gera ráð fyrir að Halla ræði við formenn allra flokka Bjarni hafi ákveðið „að henda inn handklæðinu” Vænlegast fyrir alla að þjóðin fái að kjósa Framsókn hringi nú í allar auglýsingastofurnar Framsóknarflokkurinn fundar í kvöld Brotthvarf Katrínar hafi verið dauðadómur samstarfsins Viðbrögð VG við stjórnarslitum og stjórnarandstaða í kosningagír Viðbrögð landsmanna: „Er hægt að kaupa flugelda?“ „Mér er létt að við séum búin að taka ákvörðun um að slíta” Blöskrar ákvörðun Bjarna og segja hana heigulshátt „Loksins tækifæri fyrir þjóðina“ Taldi þingrof og kosningar ekki vera næst á dagskrá „Framkoma Bjarna kom svolítið flatt upp á mann“ Leggur fram tillögu um þingrof og kosningar í nóvember Ríkisstjórnin sprungin Bændur eru skilvísir með greiðslu lána sinna Kraumar í kennurum vegna ummæla Einars Hægt að hafa vinnufrið „ef engin er vinnan“ Kennarar æfir út í borgarstjóra, ríkisstjórnin og fjármál ungra bænda Þurfa að læra að lifa með takmörkunum vegna jarðhræringanna Sjá meira
Vill hjálpa fólki að losna undan þöggunarsamningum Haraldur Þorleifsson, stjórnandi hjá Twitter og stofnandi hönnunarfyrirtækisins Ueno, hyggst aðstoða fólk sem hefur skrifað undir „þöggunarsamninga“ í tengslum við kynferðisbrot. 19. janúar 2022 17:49