Kveður hafið eftir rúma hálfa öld á sjó Samúel Karl Ólason skrifar 12. júní 2022 11:00 Kristján í aðgerð. Björn Steinbekk Eftir 55 ára sjómennsku ákvað Kristján Björnsson, sem varð sjötugur um síðustu áramót, að setjast í helgan stein. Björn Steinbekk, sonur Kristjáns, ákvað að skrásetja kveðju föður síns til hafsins. „Það var að sögn föður míns auðveld ákvörðun að halda ungur til sjós. Í raun kom aðeins tvennt til greina, að gerast sjómaður eða vörubílstjóri og hið síðarnefnda þótti honum fjarri því eins spennandi kostur og að sækja sjóinn. Á sjöunda áratug tuttugustu aldar fór skólakerfið engum silkihönskum um unga menn og konur sem voru lesblind, ofvirk og með dágóðan snert af athyglisbresti,“ segir Björn í bloggi hjá 66°Norður í tilefni af sjómannadeginum. „Föður mínum fannst ekki koma til greina að feta menntaveginn frekar. Þessi orkumikli og myndarlegi unglingur var í erfiðri stöðu. Þegar hann stóð sig vel í skólanum fundu kennararnir leiðir til þess að hæðast að honum og ef hann stóð sig illa var það sama uppi á teningnum. Það reyndist honum því auðveld ákvörðun að fá pláss á síldarbát frænda síns fljótlega eftir sextán ára afmælisdaginn sinn." Kristján fyrir síðasta túrinn.Björn Steinbekk Kristján sjálfur segir í myndbandi sem Björn gerði að það hafi ekkert annað verið í myndinni en að fara á sjóinn. Annaðhvort það eða að verða vörubílstjóri. Hann var sjö eða átta ára gamall þegar hann fór í fyrsta sinn á sjóinn með föður sínum. Fyrsta „atvinnumannstúrinn“ fór Kristján í janúar 1968. Þá hafi hann verið nýorðinn sextán ára gamall og farið túr á Seley í Norðursjó. Æsilegar sögur Í áðurnefndri færslu segir Björn að samanburður á lífi sjómanna árið 1968 og því umhverfi sem þeir starfa við í dag sé eins og að bera saman veröldina fyrir og eftir tilkomu internetsins. „Faðir minn minnist þess þegar hann hélt til síldveiða í Norðursjó og deildi klefa með fjórum öðrum. Vinnufötin voru þvegin með þeim hætti að þau voru dregin á eftir bátnum í köldum sjónum og skoluð á eftir með vatni til að hreinsa burt saltið. Þvottavélar, sjónvarpstæki eða einfaldar samskiptaleiðir við ástvini voru munaður sem hvorki áhöfnin né útgerðarmenn gátu leyft sér. Faðir minn hefur upplifað þetta allt. Múlaberg SI-22.Björn Steinbekk Hann hefur róið á bátum og skipum af öllum toga og fer ævinlega fögrum orðum um tíma sinn til sjós. Hann man eftir öllum sem hann hefur verið til sjós með. Hann hefur eignast fleiri vini en hann óraði nokkru sinni fyrir og sögurnar sem hann segir eru stundum svo æsilegar að maður kemst ekki hjá að velta því fyrir sér hvort líf hans til sjós sé uppspuni einn. Eitthvað sem á sér stað í hliðstæðri veröld og verður aðeins upplifað á hafi úti og sjómenn halda út af fyrir sig,“ segir Björn. Trollið híft.Björn Steinbekk Verði að goðsögn og þjóðsögu Hann segist hafa fundið sig knúinn til að skrásetja kveðju föður síns til hafsins. „Ég áttaði mig á því að saga hans er mikilvæg yngri kynslóðum sem ekki vita hvað Sony Walkman er, skilja ekki hvers vegna ekkert sjónvarp var á fimmtudögum og allan júlímánuð á Íslandi og hvers vegna sala á bjór var ekki heimiluð á Íslandi fyrr en 1. mars 1989. Ástæðan er sú að menn eins og faðir minn verða ekki til í framtíðinni.“ Börn segir að svona menn verði að goðsögn og þjóðsögu. Einhverju sem átti sér stað í gamla daga. „Til sjós er hann leiðtogi. Sá sem hægt er að treysta á að bregðist við vandamálum sem upp koma við erfiðar aðstæður og á bátinn gefur, eins og gjarnan vill verða í vályndum veðrum á Norður-Atlantshafi. Hann er líka þeim kostum gæddur að geta sagt sömu söguna aftur og aftur í messanum og alltaf líður manni eins og maður sé að heyra hana í fyrsta sinn. Þetta krefst persónutöfra og af þeim hefur hann nóg. Fyrir pabba hefur hafið verið annað heimili í hálfan sjötta áratug. Heimili sem hann er nú í þann mund að yfirgefa þegar hann sest í helgan stein," segir Björn. Kristján fór fyrst á sjóinn sem sjómaður í janúar 1968.Björn Steinbekk Sjómannadagurinn Sjávarútvegur Mest lesið Frægar í fantaformi Lífið Lára og lyfjaprinsinn opinbera kynið Lífið Framandi en fljótlegir smáréttir um jólin Jól Tilfinningar þvælast fyrir tiltektinni Lífið Ofurpar úr tennisheiminum á Íslandi Lífið Ein glæsilegasta skvísa landsins komin á fast Lífið Bróðir Díönu Prinsessu naut sín í Reykjavík Menning Helgi Björns tryllti lýðinn á 40 ára afmæli Gagnrýni Reykti pabba sinn Lífið Dóttir Anítu og Hafþórs komin í heiminn Lífið Fleiri fréttir Lára og lyfjaprinsinn opinbera kynið Tilfinningar þvælast fyrir tiltektinni Frægar í fantaformi Ofurpar úr tennisheiminum á Íslandi Gervigreindin stýrði ferðinni Ein glæsilegasta skvísa landsins komin á fast Gervigreindin heillar Ólaf Ragnar upp úr skónum Reykti pabba sinn Er ESB og Sameinuðu þjóðunum stjórnað af valdaklíku? Dóttir Anítu og Hafþórs komin í heiminn Sér lífið í nýju ljósi eftir móðurmissinn Ragga Sveins snýr aftur til Íslands Má gæi úr Húsasmiðjunni vera á listanum þínum? Tara Sif og Elfar selja íbúðina Innlit í nýuppgerða íbúð Kára Sverris Stjörnulífið: Sjóðheitar stjörnur í fimbulkulda Ísak og Karítas orðin foreldrar eftir bráðakeisara Ferðast umhverfis jörðina á 38 dögum Adele kveður sviðið um óákveðinn tíma Frambjóðendur stigu trylltan dans með unga fólkinu Hvað eru konur í framboði að hlusta á? Krakkatían: Eyðimerkur, býflugur og kjólar Hraðfréttir verða Hlaðfréttir Khalid kemur út úr skápnum Skautasvellið opnað í tíunda sinn Sykurlausar og dísætar smákökur Flaug alla leið frá Ástralíu til að heimsækja Eiðistorg Fréttatían: Gömul mannshvörf, rukkanir og gos Vængir, bjór og lófaklapp þegar Kaninn var forsýndur Kendrick Lamar gefur út óvænta plötu Sjá meira
„Það var að sögn föður míns auðveld ákvörðun að halda ungur til sjós. Í raun kom aðeins tvennt til greina, að gerast sjómaður eða vörubílstjóri og hið síðarnefnda þótti honum fjarri því eins spennandi kostur og að sækja sjóinn. Á sjöunda áratug tuttugustu aldar fór skólakerfið engum silkihönskum um unga menn og konur sem voru lesblind, ofvirk og með dágóðan snert af athyglisbresti,“ segir Björn í bloggi hjá 66°Norður í tilefni af sjómannadeginum. „Föður mínum fannst ekki koma til greina að feta menntaveginn frekar. Þessi orkumikli og myndarlegi unglingur var í erfiðri stöðu. Þegar hann stóð sig vel í skólanum fundu kennararnir leiðir til þess að hæðast að honum og ef hann stóð sig illa var það sama uppi á teningnum. Það reyndist honum því auðveld ákvörðun að fá pláss á síldarbát frænda síns fljótlega eftir sextán ára afmælisdaginn sinn." Kristján fyrir síðasta túrinn.Björn Steinbekk Kristján sjálfur segir í myndbandi sem Björn gerði að það hafi ekkert annað verið í myndinni en að fara á sjóinn. Annaðhvort það eða að verða vörubílstjóri. Hann var sjö eða átta ára gamall þegar hann fór í fyrsta sinn á sjóinn með föður sínum. Fyrsta „atvinnumannstúrinn“ fór Kristján í janúar 1968. Þá hafi hann verið nýorðinn sextán ára gamall og farið túr á Seley í Norðursjó. Æsilegar sögur Í áðurnefndri færslu segir Björn að samanburður á lífi sjómanna árið 1968 og því umhverfi sem þeir starfa við í dag sé eins og að bera saman veröldina fyrir og eftir tilkomu internetsins. „Faðir minn minnist þess þegar hann hélt til síldveiða í Norðursjó og deildi klefa með fjórum öðrum. Vinnufötin voru þvegin með þeim hætti að þau voru dregin á eftir bátnum í köldum sjónum og skoluð á eftir með vatni til að hreinsa burt saltið. Þvottavélar, sjónvarpstæki eða einfaldar samskiptaleiðir við ástvini voru munaður sem hvorki áhöfnin né útgerðarmenn gátu leyft sér. Faðir minn hefur upplifað þetta allt. Múlaberg SI-22.Björn Steinbekk Hann hefur róið á bátum og skipum af öllum toga og fer ævinlega fögrum orðum um tíma sinn til sjós. Hann man eftir öllum sem hann hefur verið til sjós með. Hann hefur eignast fleiri vini en hann óraði nokkru sinni fyrir og sögurnar sem hann segir eru stundum svo æsilegar að maður kemst ekki hjá að velta því fyrir sér hvort líf hans til sjós sé uppspuni einn. Eitthvað sem á sér stað í hliðstæðri veröld og verður aðeins upplifað á hafi úti og sjómenn halda út af fyrir sig,“ segir Björn. Trollið híft.Björn Steinbekk Verði að goðsögn og þjóðsögu Hann segist hafa fundið sig knúinn til að skrásetja kveðju föður síns til hafsins. „Ég áttaði mig á því að saga hans er mikilvæg yngri kynslóðum sem ekki vita hvað Sony Walkman er, skilja ekki hvers vegna ekkert sjónvarp var á fimmtudögum og allan júlímánuð á Íslandi og hvers vegna sala á bjór var ekki heimiluð á Íslandi fyrr en 1. mars 1989. Ástæðan er sú að menn eins og faðir minn verða ekki til í framtíðinni.“ Börn segir að svona menn verði að goðsögn og þjóðsögu. Einhverju sem átti sér stað í gamla daga. „Til sjós er hann leiðtogi. Sá sem hægt er að treysta á að bregðist við vandamálum sem upp koma við erfiðar aðstæður og á bátinn gefur, eins og gjarnan vill verða í vályndum veðrum á Norður-Atlantshafi. Hann er líka þeim kostum gæddur að geta sagt sömu söguna aftur og aftur í messanum og alltaf líður manni eins og maður sé að heyra hana í fyrsta sinn. Þetta krefst persónutöfra og af þeim hefur hann nóg. Fyrir pabba hefur hafið verið annað heimili í hálfan sjötta áratug. Heimili sem hann er nú í þann mund að yfirgefa þegar hann sest í helgan stein," segir Björn. Kristján fór fyrst á sjóinn sem sjómaður í janúar 1968.Björn Steinbekk
Sjómannadagurinn Sjávarútvegur Mest lesið Frægar í fantaformi Lífið Lára og lyfjaprinsinn opinbera kynið Lífið Framandi en fljótlegir smáréttir um jólin Jól Tilfinningar þvælast fyrir tiltektinni Lífið Ofurpar úr tennisheiminum á Íslandi Lífið Ein glæsilegasta skvísa landsins komin á fast Lífið Bróðir Díönu Prinsessu naut sín í Reykjavík Menning Helgi Björns tryllti lýðinn á 40 ára afmæli Gagnrýni Reykti pabba sinn Lífið Dóttir Anítu og Hafþórs komin í heiminn Lífið Fleiri fréttir Lára og lyfjaprinsinn opinbera kynið Tilfinningar þvælast fyrir tiltektinni Frægar í fantaformi Ofurpar úr tennisheiminum á Íslandi Gervigreindin stýrði ferðinni Ein glæsilegasta skvísa landsins komin á fast Gervigreindin heillar Ólaf Ragnar upp úr skónum Reykti pabba sinn Er ESB og Sameinuðu þjóðunum stjórnað af valdaklíku? Dóttir Anítu og Hafþórs komin í heiminn Sér lífið í nýju ljósi eftir móðurmissinn Ragga Sveins snýr aftur til Íslands Má gæi úr Húsasmiðjunni vera á listanum þínum? Tara Sif og Elfar selja íbúðina Innlit í nýuppgerða íbúð Kára Sverris Stjörnulífið: Sjóðheitar stjörnur í fimbulkulda Ísak og Karítas orðin foreldrar eftir bráðakeisara Ferðast umhverfis jörðina á 38 dögum Adele kveður sviðið um óákveðinn tíma Frambjóðendur stigu trylltan dans með unga fólkinu Hvað eru konur í framboði að hlusta á? Krakkatían: Eyðimerkur, býflugur og kjólar Hraðfréttir verða Hlaðfréttir Khalid kemur út úr skápnum Skautasvellið opnað í tíunda sinn Sykurlausar og dísætar smákökur Flaug alla leið frá Ástralíu til að heimsækja Eiðistorg Fréttatían: Gömul mannshvörf, rukkanir og gos Vængir, bjór og lófaklapp þegar Kaninn var forsýndur Kendrick Lamar gefur út óvænta plötu Sjá meira