Við sem vorum alltaf hér S. Maggi Snorrason skrifar 5. ágúst 2022 10:30 Hver kynslóð á fætur annarri hefur hærra hlutfall fólks sem er opinberlega hinsegin [1]. Flest okkar taka líklega eftir sífellt fleirum í okkar nærumhverfi sem koma út úr skápnum og mig grunar að mest áberandi séu þau sem kjósa að nota önnur fornöfn en hann og hún. Fólk sem var aldrei til fyrir sumum, féll á engan hátt inn í heimsmynd margra og virðist hafa sprottið upp úr þurru lofti. Því er ekki erfitt, í fáfræði, að draga þá ályktun að með þessu áframhaldi verði allt samfélagið orðið hinsegin eftir nokkra áratugi og ekkert eftir sem er hefðbundið og „venjulegt“. En fyrir þau sem hafa staðið hvað harðast á fremstu víglínu gegn fordómum og hatri kemur þessi „fjölgun“ ólíklega á óvart enda var það alltaf á hreinu fyrir þeim að hinsegin fólki fjölgar ekki, það er bara ekki lengur í felum. Ég geri ráð fyrir að það sé á hreinu af hverju fólk heldur sig í skápnum enda eru sífellt að koma á yfirborðið nýjar umræður um þá fordóma og hindranir sem hinsegin fólk verður fyrir og þá sérstaklega í því bakslagi sem við megum þola núna. Það sem kæmi mögulega á óvart er hversu vel hefur tekist að draga úr vægi hinseginleikans í gegnum tíðina. Mannkynssagan er stútfull af hinseginleika sem á til að gleymast í kennslu. Sumum þótti best að láta bara sem minnsta fara fyrir þeim hluta fortíðarinnar en svona lýsir til dæmis Judy Grahn hennar upplifun þegar hún fór í bókasafn í Bandaríkjunum árið 1961 til að kynna sér málefni samkynhneigðra: The books on such a subject, I was told by indignant, terrified librarians unable to say aloud the word homosexual, were locked away. They showed me a wire cage where the "special" books were kept in a jail for books. Only professors, doctors, psychiatrists, and lawyers for the criminally insane could see them, check them out, hold them in their hands [2]. Hinsegin fólk, sem er of stórt til að hunsa, átti til að vera rænt „óæskilega“ hluta þeirra tilveru. Þá má til dæmis nefna Anne Frank sem skrifaði um hrifningu sína af stelpum [3], Leonardo da Vinci sem var ákærður fyrir að sofa með karli [4], Gandhi sem skildi við konuna sína fyrir karlmann [5] og Hatshepsut sem klæddi sig í karlmannsfötum og lét ávarpa sig sem konung [6]. Auk þess hefur hinsegin samfélagið gert grín af því upp á síðkastið hvernig sumir sagnfræðingar eru að túlka náin sambönd tveggja sögupersóna af sama kyni sem vináttu, þrátt fyrir vísbendingar um annað. Hér er um að ræða sýnileika í mannkynssögunni sem var stolið af okkur en þar sem hann hefði gert hatrinu erfiðar fyrir að mála okkur upp sem frávik þá er það kannski ekki furða að hann var fjarlægður. Hins vegar, upp á síðkastið, hefur saga örvhentra verið notuð í réttindabaráttu hinsegin fólks. Þar má sjá svart á hvítu hvernig örvhentum „fjölgaði“ þegar minni áhersla var lögð á að þvinga örvhent börn til að nota hægri hendina. Á tímum Viktoríu Bretadrottningu hafði tíðni örvhentra fallið niður í 3% en reis svo hratt upp í um 10% til ársins 1945 og stóð svo í stað [7]. Örvhentum hélt ekki áfram að „fjölga“ heldur voru alltaf um 10% sem voru örvhent og eina sem breyttist var að örvhent börn fengu að vera örvhent. Þó margt hafi batnað í málefnum hinsegins fólks þá fær fólk enn ekki nægilega fræðslu, hinsegin fólki beitt ofbeldi, hinsegin börn lögð í einelti í skólum og lagalegur réttur hinsegin fólks víða skerður en allt þetta ýtir undir hræðslu og heldur fólki inni í skápnum. Samfélagið hefur lengi látið eins og risa hlutfall mannkyns sé ónáttúrulegt frávik sem hægt er að útrýma með ofsóknum. Hins vegar, þá sýnir sig margoft að það er ekki hægt en mun í staðinn bara fjölga þeim sem lifa í óhamingju [8][9]. Hinseginleikinn sem sást ekki hér áður endurspeglar bara fólk sem var í felum út af hræðslu og skömm. Jafnvel þó við þurfum ekki að afsaka tilvist okkar þá er vert að minna á að á hverju ári fæðist alveg jafn fjölbreytt fólk og það sem fæddist árið áður. Það er samfélagið sem þurrkar út þennan fjölbreytileika. Við eigum fullan rétt á að gert sé ráð fyrir okkur í öllum krókum og kimum samfélagsins enda erum við á engan hátt ónáttúruleg eða einhvers konar „nýtt fyrirbæri“. Aukum sýnileika og fræðslu til muna og sendum þannig sterk skilaboð til þess fólks sem hefur komið út í ljósið, sem og þeirra sem ennþá eru í felum, að það er velkomið í heiminn sama hvernig það er, enda alveg ljóst að sama hversu mikið eða lítið sýnileg við erum þá höfum við hinsegin fólk alltaf og munum alltaf vera til. [1] “LGBT+ Pride 2021 Global Survey,” Ipsos, 7. maí, 2021, https://www.ipsos.com/en/ipsos-lgbt-pride-2021-global-survey. [2] Judy Grahn, Another Mother Tongue: Gay Words, Gay Worlds, updated and expanded edition (Boston: Beacon Press, 1984), xi. [3] Anne Frank, "THURSDAY, JANUARY 6, 1944," í The Diary of a Young Girl. [4] James M. Saslow, Ganymede in the Renaissance: Homosexuality in Art and Society (New Haven: Yale University Press, 1986), 197. [5] Joseph Lelyveld, Great Soul: Mahatma Gandhi and His Struggle With India (New York: Alfred A. Knopf, 2011), 119. [6] Kara Cooney, The Woman Who Would Be King: Hatshepsut’s Rise to Power in Ancient Egypt (New York: Crown Publishing, 2014). [7] I. C. McManus, “The history and geography of human handedness” í Language Lateralization and Psychosis (Cambridge: Cambridge University Press, 2009), 37-40. [8] “EU LGBT survey: European Union lesbian, gay, bisexual and transgender survey”, FRA - European Union Agency for Funamental Rights, (Luxemburg: Publications Office of the European Union, 2013), 15-26. [9] John E. Pachankis, Richard Bränström, “How many sexual minorities are hidden? Projecting the size of the global closet with implications for policy and public health,” PLOS ONE, 13. júní, 2019, https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0218084. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Hinsegin Mest lesið Kirsuberjatínsla félagsmálaráðherra Gunnar Úlfarsson Skoðun Er systir þín skyld þér, fáum við rétt borgað og af hverju megum við ekki vita? Þórður Snær Júlíusson Skoðun Kjöt og krabbamein Hulda María Einarsdóttir,Jórunn Atladóttir,Sigurdís Haraldsdóttir Skoðun Silja Bára rektor Háskóla Íslands Stefán Hrafn Jónsson Skoðun Stóra klúður Íslands í raforkumálum Þorgerður María Þorbjarnardóttir Skoðun Gervigreind í skólastarfi – hvað getum við lært af Eistlandi? Þorsteinn Siglaugsson Skoðun Hagsmunir háskólanema í rektorskjöri Kolbrún Þ. Pálsdóttir Skoðun Við kjósum Silju Báru í dag! Agla Elín Davíðsdóttir,Ari Borg Helgason,Hekla Sól Hafsteinsdóttir,Margrét Bo Wan Waage Reynisdóttir,Nína Kristín Gunnarsdóttir,Ragnheiður Dóra H. Jónsdóttir Skoðun Kolbrún Pálsdóttir – Öflugur leiðtogi fyrir framtíð Háskóla Íslands Kristín Jónsdóttir,Þórdís Jóna Sigurðardóttir Skoðun Skrautfjöðurin jafnlaunavottun Diljá Mist Einarsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Tökum höndum saman og kveðum niður þennan mannskæða farald! Arnrún María Magnúsdóttir skrifar Skoðun Forystukrísa Sjálfstæðisflokksins í Hafnarfirði á sér margar kostulegar birtingarmyndir! Árni Rúnar Þorvaldsson skrifar Skoðun Utanríkis- og varnarmál Gunnar Bragi Sveinsson skrifar Skoðun Samkeppni er lykillinn að arðsemi fyrirtækja Friðrik Ingi Friðriksson skrifar Skoðun Bréf til síungra sósíalista um land allt Oddný Eir Ævarsdóttir skrifar Skoðun Hamas; orsök eða afleiðing? Hlédís Sveinsdóttir skrifar Skoðun Foreldrar – tæmið öskubakkana og setjið börnin í bílstóla Guðný Helga Herbertsdóttir skrifar Skoðun Samvinnufélög og brothættar byggðir – leið til sjálfbærrar þróunar Ásdís Helga Bjarnadóttir skrifar Skoðun Að rjúfa vopnahlé – 300 myrt á svipstundu Salvör Gullbrá Þórarinsdóttir,Yousef Tamimi skrifar Skoðun A Strong International University Kolbrún Þ. Pálsdóttir skrifar Skoðun Þrjú lykilskref í átt að betri háskóla. Ingibjörg Gunnarsdóttir mun stíga þau Styrmir Hallsson skrifar Skoðun Kirsuberjatínsla félagsmálaráðherra Gunnar Úlfarsson skrifar Skoðun Hreint vatn frá Heiðmörk til framtíðar Sólrún Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Hvers vegna skipta raddir ungmenna af erlendum uppruna máli? Guðrún Elsa Tryggvadóttir skrifar Skoðun Skrautfjöðurin jafnlaunavottun Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Fjármál og akademískt frelsi Silja Bára Ómarsdóttir skrifar Skoðun Silja Bára rektor Háskóla Íslands Stefán Hrafn Jónsson skrifar Skoðun Við kjósum Silju Báru í dag! Agla Elín Davíðsdóttir,Ari Borg Helgason,Hekla Sól Hafsteinsdóttir,Margrét Bo Wan Waage Reynisdóttir,Nína Kristín Gunnarsdóttir,Ragnheiður Dóra H. Jónsdóttir skrifar Skoðun Er systir þín skyld þér, fáum við rétt borgað og af hverju megum við ekki vita? Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Gervigreind í skólastarfi – hvað getum við lært af Eistlandi? Þorsteinn Siglaugsson skrifar Skoðun Smánin tilheyrir geranda en of oft klínt á þolanda Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Jarðhiti jafnar leikinn Jóhann Páll Jóhannsson skrifar Skoðun Skipbrot Reykjavíkurborgar Davíð J. Arngrímsson skrifar Skoðun Stóra klúður Íslands í raforkumálum Þorgerður María Þorbjarnardóttir skrifar Skoðun Hvað geta ungmenni gert fyrir jörðina? Matthildur Þóra Skúladóttir,Guðmundur Ingi Valgeirsson skrifar Skoðun Fjarkönnun og sjálfstæði þjóðar Karl Arnar Arnarson skrifar Skoðun Virðisaukaskattur og sveitarfélög – ekki er allt sem sýnist Helgi Már Jósepsson,Tina Paic skrifar Skoðun Græðgin, vísindin og spilakassarnir Kristján Jónasson,Alma Hafsteinsdóttir,Steinn Guðmundsson,Tryggvi Rúnar Brynjarsson skrifar Skoðun Kjöt og krabbamein Hulda María Einarsdóttir,Jórunn Atladóttir,Sigurdís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Rektorskjör HÍ Soffía Auður Birgisdóttir skrifar Sjá meira
Hver kynslóð á fætur annarri hefur hærra hlutfall fólks sem er opinberlega hinsegin [1]. Flest okkar taka líklega eftir sífellt fleirum í okkar nærumhverfi sem koma út úr skápnum og mig grunar að mest áberandi séu þau sem kjósa að nota önnur fornöfn en hann og hún. Fólk sem var aldrei til fyrir sumum, féll á engan hátt inn í heimsmynd margra og virðist hafa sprottið upp úr þurru lofti. Því er ekki erfitt, í fáfræði, að draga þá ályktun að með þessu áframhaldi verði allt samfélagið orðið hinsegin eftir nokkra áratugi og ekkert eftir sem er hefðbundið og „venjulegt“. En fyrir þau sem hafa staðið hvað harðast á fremstu víglínu gegn fordómum og hatri kemur þessi „fjölgun“ ólíklega á óvart enda var það alltaf á hreinu fyrir þeim að hinsegin fólki fjölgar ekki, það er bara ekki lengur í felum. Ég geri ráð fyrir að það sé á hreinu af hverju fólk heldur sig í skápnum enda eru sífellt að koma á yfirborðið nýjar umræður um þá fordóma og hindranir sem hinsegin fólk verður fyrir og þá sérstaklega í því bakslagi sem við megum þola núna. Það sem kæmi mögulega á óvart er hversu vel hefur tekist að draga úr vægi hinseginleikans í gegnum tíðina. Mannkynssagan er stútfull af hinseginleika sem á til að gleymast í kennslu. Sumum þótti best að láta bara sem minnsta fara fyrir þeim hluta fortíðarinnar en svona lýsir til dæmis Judy Grahn hennar upplifun þegar hún fór í bókasafn í Bandaríkjunum árið 1961 til að kynna sér málefni samkynhneigðra: The books on such a subject, I was told by indignant, terrified librarians unable to say aloud the word homosexual, were locked away. They showed me a wire cage where the "special" books were kept in a jail for books. Only professors, doctors, psychiatrists, and lawyers for the criminally insane could see them, check them out, hold them in their hands [2]. Hinsegin fólk, sem er of stórt til að hunsa, átti til að vera rænt „óæskilega“ hluta þeirra tilveru. Þá má til dæmis nefna Anne Frank sem skrifaði um hrifningu sína af stelpum [3], Leonardo da Vinci sem var ákærður fyrir að sofa með karli [4], Gandhi sem skildi við konuna sína fyrir karlmann [5] og Hatshepsut sem klæddi sig í karlmannsfötum og lét ávarpa sig sem konung [6]. Auk þess hefur hinsegin samfélagið gert grín af því upp á síðkastið hvernig sumir sagnfræðingar eru að túlka náin sambönd tveggja sögupersóna af sama kyni sem vináttu, þrátt fyrir vísbendingar um annað. Hér er um að ræða sýnileika í mannkynssögunni sem var stolið af okkur en þar sem hann hefði gert hatrinu erfiðar fyrir að mála okkur upp sem frávik þá er það kannski ekki furða að hann var fjarlægður. Hins vegar, upp á síðkastið, hefur saga örvhentra verið notuð í réttindabaráttu hinsegin fólks. Þar má sjá svart á hvítu hvernig örvhentum „fjölgaði“ þegar minni áhersla var lögð á að þvinga örvhent börn til að nota hægri hendina. Á tímum Viktoríu Bretadrottningu hafði tíðni örvhentra fallið niður í 3% en reis svo hratt upp í um 10% til ársins 1945 og stóð svo í stað [7]. Örvhentum hélt ekki áfram að „fjölga“ heldur voru alltaf um 10% sem voru örvhent og eina sem breyttist var að örvhent börn fengu að vera örvhent. Þó margt hafi batnað í málefnum hinsegins fólks þá fær fólk enn ekki nægilega fræðslu, hinsegin fólki beitt ofbeldi, hinsegin börn lögð í einelti í skólum og lagalegur réttur hinsegin fólks víða skerður en allt þetta ýtir undir hræðslu og heldur fólki inni í skápnum. Samfélagið hefur lengi látið eins og risa hlutfall mannkyns sé ónáttúrulegt frávik sem hægt er að útrýma með ofsóknum. Hins vegar, þá sýnir sig margoft að það er ekki hægt en mun í staðinn bara fjölga þeim sem lifa í óhamingju [8][9]. Hinseginleikinn sem sást ekki hér áður endurspeglar bara fólk sem var í felum út af hræðslu og skömm. Jafnvel þó við þurfum ekki að afsaka tilvist okkar þá er vert að minna á að á hverju ári fæðist alveg jafn fjölbreytt fólk og það sem fæddist árið áður. Það er samfélagið sem þurrkar út þennan fjölbreytileika. Við eigum fullan rétt á að gert sé ráð fyrir okkur í öllum krókum og kimum samfélagsins enda erum við á engan hátt ónáttúruleg eða einhvers konar „nýtt fyrirbæri“. Aukum sýnileika og fræðslu til muna og sendum þannig sterk skilaboð til þess fólks sem hefur komið út í ljósið, sem og þeirra sem ennþá eru í felum, að það er velkomið í heiminn sama hvernig það er, enda alveg ljóst að sama hversu mikið eða lítið sýnileg við erum þá höfum við hinsegin fólk alltaf og munum alltaf vera til. [1] “LGBT+ Pride 2021 Global Survey,” Ipsos, 7. maí, 2021, https://www.ipsos.com/en/ipsos-lgbt-pride-2021-global-survey. [2] Judy Grahn, Another Mother Tongue: Gay Words, Gay Worlds, updated and expanded edition (Boston: Beacon Press, 1984), xi. [3] Anne Frank, "THURSDAY, JANUARY 6, 1944," í The Diary of a Young Girl. [4] James M. Saslow, Ganymede in the Renaissance: Homosexuality in Art and Society (New Haven: Yale University Press, 1986), 197. [5] Joseph Lelyveld, Great Soul: Mahatma Gandhi and His Struggle With India (New York: Alfred A. Knopf, 2011), 119. [6] Kara Cooney, The Woman Who Would Be King: Hatshepsut’s Rise to Power in Ancient Egypt (New York: Crown Publishing, 2014). [7] I. C. McManus, “The history and geography of human handedness” í Language Lateralization and Psychosis (Cambridge: Cambridge University Press, 2009), 37-40. [8] “EU LGBT survey: European Union lesbian, gay, bisexual and transgender survey”, FRA - European Union Agency for Funamental Rights, (Luxemburg: Publications Office of the European Union, 2013), 15-26. [9] John E. Pachankis, Richard Bränström, “How many sexual minorities are hidden? Projecting the size of the global closet with implications for policy and public health,” PLOS ONE, 13. júní, 2019, https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0218084.
Er systir þín skyld þér, fáum við rétt borgað og af hverju megum við ekki vita? Þórður Snær Júlíusson Skoðun
Við kjósum Silju Báru í dag! Agla Elín Davíðsdóttir,Ari Borg Helgason,Hekla Sól Hafsteinsdóttir,Margrét Bo Wan Waage Reynisdóttir,Nína Kristín Gunnarsdóttir,Ragnheiður Dóra H. Jónsdóttir Skoðun
Kolbrún Pálsdóttir – Öflugur leiðtogi fyrir framtíð Háskóla Íslands Kristín Jónsdóttir,Þórdís Jóna Sigurðardóttir Skoðun
Skoðun Tökum höndum saman og kveðum niður þennan mannskæða farald! Arnrún María Magnúsdóttir skrifar
Skoðun Forystukrísa Sjálfstæðisflokksins í Hafnarfirði á sér margar kostulegar birtingarmyndir! Árni Rúnar Þorvaldsson skrifar
Skoðun Foreldrar – tæmið öskubakkana og setjið börnin í bílstóla Guðný Helga Herbertsdóttir skrifar
Skoðun Samvinnufélög og brothættar byggðir – leið til sjálfbærrar þróunar Ásdís Helga Bjarnadóttir skrifar
Skoðun Að rjúfa vopnahlé – 300 myrt á svipstundu Salvör Gullbrá Þórarinsdóttir,Yousef Tamimi skrifar
Skoðun Þrjú lykilskref í átt að betri háskóla. Ingibjörg Gunnarsdóttir mun stíga þau Styrmir Hallsson skrifar
Skoðun Hvers vegna skipta raddir ungmenna af erlendum uppruna máli? Guðrún Elsa Tryggvadóttir skrifar
Skoðun Við kjósum Silju Báru í dag! Agla Elín Davíðsdóttir,Ari Borg Helgason,Hekla Sól Hafsteinsdóttir,Margrét Bo Wan Waage Reynisdóttir,Nína Kristín Gunnarsdóttir,Ragnheiður Dóra H. Jónsdóttir skrifar
Skoðun Er systir þín skyld þér, fáum við rétt borgað og af hverju megum við ekki vita? Þórður Snær Júlíusson skrifar
Skoðun Gervigreind í skólastarfi – hvað getum við lært af Eistlandi? Þorsteinn Siglaugsson skrifar
Skoðun Hvað geta ungmenni gert fyrir jörðina? Matthildur Þóra Skúladóttir,Guðmundur Ingi Valgeirsson skrifar
Skoðun Virðisaukaskattur og sveitarfélög – ekki er allt sem sýnist Helgi Már Jósepsson,Tina Paic skrifar
Skoðun Græðgin, vísindin og spilakassarnir Kristján Jónasson,Alma Hafsteinsdóttir,Steinn Guðmundsson,Tryggvi Rúnar Brynjarsson skrifar
Er systir þín skyld þér, fáum við rétt borgað og af hverju megum við ekki vita? Þórður Snær Júlíusson Skoðun
Við kjósum Silju Báru í dag! Agla Elín Davíðsdóttir,Ari Borg Helgason,Hekla Sól Hafsteinsdóttir,Margrét Bo Wan Waage Reynisdóttir,Nína Kristín Gunnarsdóttir,Ragnheiður Dóra H. Jónsdóttir Skoðun
Kolbrún Pálsdóttir – Öflugur leiðtogi fyrir framtíð Háskóla Íslands Kristín Jónsdóttir,Þórdís Jóna Sigurðardóttir Skoðun