Erum við að springa úr gestrisni? - Opið bréf til yfirvalda Marta Eiríksdóttir skrifar 15. október 2022 09:00 Ég er með stórt hjarta þegar kemur að því að hjálpa fólki sem á bágt. Fólki sem er á flótta vegna stríðsátaka í heimalandi sínu og fólki sem á erfitt almennt. Ég finn til með erlendu fólki sem býr við bág kjör á Íslandi. Ég finn einnig til með Íslendingum sem eiga erfitt með að ná endum saman vegna lélegra lífskjara. Öllu fólki sem á erfitt með að draga fram lífið á sómasamlegan hátt. Ég er fædd á Íslandi um miðja síðustu öld og ólst upp í einsleitu friðsælu fjölskyldusamfélagi á lítilli eyju í miðju ballarhafi. Þar skiptu líka amma og afi, frænkur og frændur máli. Það voru ákveðin forréttindi að búa hér og margar sælar minningar ylja mér í dag frá þessum tímum. Ég geri mér vel grein fyrir því að allt er breytingum háð en hvernig þessar breytingar verða til hljótum við mennirnir að geta haft áhrif á. Eða eru kannski stjórnlausar breytingar að eiga sér stað núna á Íslandi í skjóli yfirvalda? Fyrir nokkrum árum byrjuðum við Íslendingar að fá til landsins fólk af erlendum uppruna sem langaði til að vinna hér og setjast að í stuttan tíma og fólk sem langaði að búa hér til frambúðar með okkur. Það vildi læra málið okkar og ná þannig meiri starfsframa. Gott og vel. Velkomin. Við fengum einnig einhvern lítinn hóp af fólki til landsins sem bað um að fá neyðaraðstoð. Gott og vel, við kíkjum á málið. Velkomin. Við opnuðum landið af okkar einskæru góðmennsku, hjartahlýju og gestrisni, eðlilega. Okkur vantaði líka fleiri hendur til að keyra þjóðarskútuna áfram og við vorkenndum þeim sem voru að flýja heimalandið sitt vegna lífshættu heima fyrir. Auðvitað. Íslendingar eru gott fólk. Bæjarfélög sýndu sínar bestu hliðar og gerðu sitt til að búa vel í haginn fyrir þá sem fluttu til landsins í leit að gæfu og gjörvileika með börnin sín. Þetta var ekki allt fólk sem flúði vegna stríðsátaka. Nú geisar stríð í Úkraínu og við erum auðvitað að taka á móti flóttafólki þaðan. Eðlilega. Við erum einnig að fá flóttafólk frá öðrum löndum en þó aðallega fullt af karlmönnum. Venezúela hefur nú frétt af góðmennsku íslenska kerfisins og fólk er farið að streyma þaðan hingað til lands. Eðlilega. Eigum við að taka á móti öllu þessu flóttafólki, endalaust? Svari hver fyrir sig. Hvað segja lögregluyfirvöld á Íslandi? Erum við að hleypa inn fólki sem er af misjöfnu bergi brotið? Ráðherra félagsmála segir að landinn eigi að sýna nærgætni. Þetta fólk búi við hryllilegar aðstæður heima fyrir, aðstæður sem hann myndi sjálfur ekki vilja búa við og þess vegna eigum við að halda áfram að taka vel á móti. Sveitarfélögin eru farin að grenja alls staðar á landinu því þau ráða ekki við fleiri gesti, eða fleiri börn inn í skólana. Þau eiga heldur ekki húsnæði handa öllu þessu fólki. Þau eru úrræðalaus, fjársvelt og geta ekki lengur þjónað öllum þessum fjölda sem á að demba yfir þau. En skiptir það einhverju máli? Svari hver fyrir sig. Íslenska þjóðin er kjaftstopp. Hún má ekki opna munninn og kvarta yfir ástandinu því þá er henni lýst sem rasistum og fasistum af verstu sort. Fólkið sem byggði landið á að þegja. Fólkið sem hefur lagt inn í sjóði, byggt upp velferðarkerfið á Íslandi í mörg ár skal haga sér pent og sýna af sér gestrisni. Sama hvað það kostar þjóðina sjálfa. Hún er algjört auka atriði í þessu samhengi. Við erum að hjálpa öðrum þjóðum sem eiga miklu meira bágt en við getum ímyndað okkur. Ég hlustaði á viðtal föstudagskvöldið á RUV við Guðmund ráðherra vegna flóttamanna og mig langar að benda á að veruleikinn er öðruvísi en birtist í því viðtali. Hann býr greinilega í glerhúsi 101 Reykjavík. Hér er raunverulegt dæmi úr bæjarfélagi þar sem mikið er af flóttamönnum núna; Ég fór í banka vegna erinda og sá að þar sat hópur flóttamanna sem drukku kaffi í boði bankans. Starfskona bankans sagði mér að þetta væri svona meira eða minna alla daga þegar ég spurði út í þennan hóp. Í framhaldi sagði hún mér að flóttamenn virtust hafa kaldara viðhorf til kvenna en hún ætti að venjast sem íslensk kona. Frekjan og yfirgangurinn væri mikill. Ef hún neitar þeim um ákveðna þjónustu sem þeim finnst þeir eiga skilið í bankanum, þá reka þeir fram bringuna og gefa í skyn að svona eiga konur ekki að tala en margir þessara karlmanna koma frá löndum þar sem konur bera slæður á höfði og eru bældar af karlmönnum. Þegar þessir sömu karlmenn sýna henni ógnandi framkomu í bankanum og mikla kvenfyrirlitningu, þá segist hún setja á sig horn og hala að hætti íslenskra kvenna og mæta þeim af sama krafti. Þeir eru nú ekki ánægðir með það. Hún segist alls ekki vera hrifin af framkomu þessara hælisleitenda í sinn garð og annarra starfskvenna í bankanum. Svona ógnandi framkoma grefur undan hlýlegu viðmóti Íslendinga í garð þessa fólks. Önnur íslensk kona segist ekki vilja ferðast lengur með strætó á kvöldin því hann sé ávallt fullur af flóttamönnum sem ferðast frítt með strætó og góni á hana eins og enginn sé morgundagurinn. Henni þykir þetta mjög óþægilegt því að íslenskir karlmenn sýna henni ekki svona framkomu. Þessir menn mæla hana út eins og hún sé vara til sölu. Já svona er ískaldur veruleikinn á Íslandi í dag Guðmundur. Landið þar sem Íslendingar hafa byggt upp velferðarkerfi sem átti að nýtast þeim sjálfum í harðindum en vegna nærgætni við útlendinga þá erum við komin á heljarþröm með okkur sjálf og þá sem eiga bágt úr okkar eigin röðum. Þetta er staðreynd sem við verðum að horfast í augu við. Við verðum að þora að tala upphátt um þetta ástand sem er að skapast í samfélagi okkar og á málefnalegum grunni. Hlusta á allar hliðar málsins. Þarf ekki að endurskoða reglurnar varðandi hverjir fá inngöngu í landið, einfalda reglurnar, gera þær skilvirkari og stytta biðtímann gagnvart fólki sem á ekki erindi hingað inn? Yfirvöld þurfa að hljóta að endurskoða þessi mál á meðan enn er tími til þess. Mér þykir vænt um fólk og líka fólkið sem átti hér heima áður en landið opnaðist upp á gátt. Við megum ekki gleyma okkur sjálfum í allri þessari gestrisni. Maður heyrir það í kringum sig núna að margir Íslendingar upplifa óþol gagnvart þessu ástandi og eru orðnir nettpirraðir út í yfirvöld, út í VG og ráðherrann vegna þessarar linkindar og raunveruleikafirringar. Það er spurning hversu lengi Íslendingar þola ástandið eða missa þolinmæðina. Þarf ekki að fara að hugsa þetta upp á nýtt og muna líka eftir fólkinu sem byggði landið upphaflega? Nú eru norræn velferðarsamfélög orðin vinsæll áfangastaður á meðal þjóða sem ekki hafa byggt upp kerfi sem hlúir að þegnum sínum. Nú seilast flóttamenn frá þessum löndum í að búa og njóta áður óþekktra lífsgæða í norrænum löndum. Fólk sem hefur ekki áunnið sér nein réttindi með störfum sínum í norræna velferðarkerfinu en fær þau í skjóli neyðar og stundum á kostnað þeirra þegna er byggðu upp þetta kerfi. Hvers vegna ætli Danir séu farnir að endurskoða sín innflytjendamál, einnig Svíar og jafnvel Norðmenn, gætum við lært eitthvað af þeirra mistökum í þessum málaflokki? Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Flóttafólk á Íslandi Flóttamenn Innflytjendamál Marta Eiríksdóttir Mest lesið „Öllum er fkn drull, haltu kjafti“ Bríet Bragadóttir,Hjördís Lára D. Ingólfsdóttir,Kristjana Anna Dagnýjardóttir Skoðun 27-faldur hagnaður!? Ásthildur Lóa Þórsdóttir Skoðun Hvernig getum við gert Ísland að eftirsóttum stað fyrir barnafjölskyldur? Birgitta Sigurðardóttir Skoðun Hæstvirtur dómsmálaráðherra, við ætlumst til meira af þér Matthías Kormáksson Skoðun Laumu risinn í landsframleiðslunni Ása Berglind Hjálmarsdóttir Skoðun Skúffuskýrslan sem lifði af Linda Heiðarsdóttir Skoðun Er barnið sjúkt í sykur? Elísabet Konráðsdóttir,Margrét Sigmundsdóttir Skoðun Breytum þessari sérhagsmunagæslu Aðalsteinn Leifsson Skoðun Þúsundir á vergangi - Upplýsa verður ranglætið Þorsteinn Sæmundsson Skoðun Bleiki fíllinn í herberginu Karólína Helga Símonardóttir Skoðun Skoðun Skoðun Kærleikur í kaós Hafdís Hrönn Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Uppbyggileg réttvísi (e. Restorative Justice) Kristín Skjaldardóttir,Þóra Sigríður Einarsdóttir skrifar Skoðun Þúsundir á vergangi - Upplýsa verður ranglætið Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Flokkur fólksins á meðal fólks Elín Íris Fanndal Jónasdóttir skrifar Skoðun Er sjávarútvegurinn bara aukaleikari? Kristófer Máni Sigursveinsson skrifar Skoðun Hæstvirtur dómsmálaráðherra, við ætlumst til meira af þér Matthías Kormáksson skrifar Skoðun Kennarar – sanngjörn laun? Ólöf P. Úlfarsdóttir skrifar Skoðun Sjálfsvígstíðni - Gerum betur Þórarinn Guðni Helgason skrifar Skoðun Kæru kennarar Óskar Guðmundsson skrifar Skoðun Sjálfbærni á dagskrá, takk! Hafdís Hanna Ægisdóttir,Eva Magnúsdóttir skrifar Skoðun Kynslóðasáttmálann má ekki rjúfa Finnbjörn A. Hermannsson,Eyjólfur Árni Rafnsson skrifar Skoðun „Öllum er fkn drull, haltu kjafti“ Bríet Bragadóttir,Hjördís Lára D. Ingólfsdóttir,Kristjana Anna Dagnýjardóttir skrifar Skoðun Fyrirhyggjan tryggir lágt og stöðugt verð Tinna Traustadóttir skrifar Skoðun Gerum betur – breytum þessu Arnar Páll Guðmundsson skrifar Skoðun Það eiga allir séns Steinunn Ósk Kolbeinsdóttir skrifar Skoðun Andleg þrautseigja: Að vaxa í gegnum áskoranir Sigrún Þóra Sveinsdóttir skrifar Skoðun Bleiki fíllinn í herberginu Karólína Helga Símonardóttir skrifar Skoðun Ungt fólk, hvatningar til að nýta kosningarétt sinn og að mynda sér eigin skoðun Elmar Ægir Eysteinsson skrifar Skoðun Breytum þessari sérhagsmunagæslu Aðalsteinn Leifsson skrifar Skoðun Laumu risinn í landsframleiðslunni Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun Sagnaarfur Biblíunnar – Sköpun og paradísarmissir Dr. Sigurvin Lárus Jónsson skrifar Skoðun Hver er stefna Viðreisnar í heilbrigðismálum og hvernig virkar hún í praksis? Sigurrós Huldudóttir skrifar Skoðun Hvernig getum við gert Ísland að eftirsóttum stað fyrir barnafjölskyldur? Birgitta Sigurðardóttir skrifar Skoðun Plan í heilbrigðis- og öldrunarmálum - þjóðarátak í umönnun eldra fólks Árni Rúnar Þorvaldsson skrifar Skoðun Samfylkingin er með plan um að lögfesta leikskólastigið Dagbjört Hákonardóttir skrifar Skoðun Skúffuskýrslan sem lifði af Linda Heiðarsdóttir skrifar Skoðun Er barnið sjúkt í sykur? Elísabet Konráðsdóttir,Margrét Sigmundsdóttir skrifar Skoðun Ákall um jákvæða hvata til grænna fjárfestinga Kristín Þöll Skagfjörð skrifar Skoðun Fatlað fólk á betra skilið Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun 27-faldur hagnaður!? Ásthildur Lóa Þórsdóttir skrifar Sjá meira
Ég er með stórt hjarta þegar kemur að því að hjálpa fólki sem á bágt. Fólki sem er á flótta vegna stríðsátaka í heimalandi sínu og fólki sem á erfitt almennt. Ég finn til með erlendu fólki sem býr við bág kjör á Íslandi. Ég finn einnig til með Íslendingum sem eiga erfitt með að ná endum saman vegna lélegra lífskjara. Öllu fólki sem á erfitt með að draga fram lífið á sómasamlegan hátt. Ég er fædd á Íslandi um miðja síðustu öld og ólst upp í einsleitu friðsælu fjölskyldusamfélagi á lítilli eyju í miðju ballarhafi. Þar skiptu líka amma og afi, frænkur og frændur máli. Það voru ákveðin forréttindi að búa hér og margar sælar minningar ylja mér í dag frá þessum tímum. Ég geri mér vel grein fyrir því að allt er breytingum háð en hvernig þessar breytingar verða til hljótum við mennirnir að geta haft áhrif á. Eða eru kannski stjórnlausar breytingar að eiga sér stað núna á Íslandi í skjóli yfirvalda? Fyrir nokkrum árum byrjuðum við Íslendingar að fá til landsins fólk af erlendum uppruna sem langaði til að vinna hér og setjast að í stuttan tíma og fólk sem langaði að búa hér til frambúðar með okkur. Það vildi læra málið okkar og ná þannig meiri starfsframa. Gott og vel. Velkomin. Við fengum einnig einhvern lítinn hóp af fólki til landsins sem bað um að fá neyðaraðstoð. Gott og vel, við kíkjum á málið. Velkomin. Við opnuðum landið af okkar einskæru góðmennsku, hjartahlýju og gestrisni, eðlilega. Okkur vantaði líka fleiri hendur til að keyra þjóðarskútuna áfram og við vorkenndum þeim sem voru að flýja heimalandið sitt vegna lífshættu heima fyrir. Auðvitað. Íslendingar eru gott fólk. Bæjarfélög sýndu sínar bestu hliðar og gerðu sitt til að búa vel í haginn fyrir þá sem fluttu til landsins í leit að gæfu og gjörvileika með börnin sín. Þetta var ekki allt fólk sem flúði vegna stríðsátaka. Nú geisar stríð í Úkraínu og við erum auðvitað að taka á móti flóttafólki þaðan. Eðlilega. Við erum einnig að fá flóttafólk frá öðrum löndum en þó aðallega fullt af karlmönnum. Venezúela hefur nú frétt af góðmennsku íslenska kerfisins og fólk er farið að streyma þaðan hingað til lands. Eðlilega. Eigum við að taka á móti öllu þessu flóttafólki, endalaust? Svari hver fyrir sig. Hvað segja lögregluyfirvöld á Íslandi? Erum við að hleypa inn fólki sem er af misjöfnu bergi brotið? Ráðherra félagsmála segir að landinn eigi að sýna nærgætni. Þetta fólk búi við hryllilegar aðstæður heima fyrir, aðstæður sem hann myndi sjálfur ekki vilja búa við og þess vegna eigum við að halda áfram að taka vel á móti. Sveitarfélögin eru farin að grenja alls staðar á landinu því þau ráða ekki við fleiri gesti, eða fleiri börn inn í skólana. Þau eiga heldur ekki húsnæði handa öllu þessu fólki. Þau eru úrræðalaus, fjársvelt og geta ekki lengur þjónað öllum þessum fjölda sem á að demba yfir þau. En skiptir það einhverju máli? Svari hver fyrir sig. Íslenska þjóðin er kjaftstopp. Hún má ekki opna munninn og kvarta yfir ástandinu því þá er henni lýst sem rasistum og fasistum af verstu sort. Fólkið sem byggði landið á að þegja. Fólkið sem hefur lagt inn í sjóði, byggt upp velferðarkerfið á Íslandi í mörg ár skal haga sér pent og sýna af sér gestrisni. Sama hvað það kostar þjóðina sjálfa. Hún er algjört auka atriði í þessu samhengi. Við erum að hjálpa öðrum þjóðum sem eiga miklu meira bágt en við getum ímyndað okkur. Ég hlustaði á viðtal föstudagskvöldið á RUV við Guðmund ráðherra vegna flóttamanna og mig langar að benda á að veruleikinn er öðruvísi en birtist í því viðtali. Hann býr greinilega í glerhúsi 101 Reykjavík. Hér er raunverulegt dæmi úr bæjarfélagi þar sem mikið er af flóttamönnum núna; Ég fór í banka vegna erinda og sá að þar sat hópur flóttamanna sem drukku kaffi í boði bankans. Starfskona bankans sagði mér að þetta væri svona meira eða minna alla daga þegar ég spurði út í þennan hóp. Í framhaldi sagði hún mér að flóttamenn virtust hafa kaldara viðhorf til kvenna en hún ætti að venjast sem íslensk kona. Frekjan og yfirgangurinn væri mikill. Ef hún neitar þeim um ákveðna þjónustu sem þeim finnst þeir eiga skilið í bankanum, þá reka þeir fram bringuna og gefa í skyn að svona eiga konur ekki að tala en margir þessara karlmanna koma frá löndum þar sem konur bera slæður á höfði og eru bældar af karlmönnum. Þegar þessir sömu karlmenn sýna henni ógnandi framkomu í bankanum og mikla kvenfyrirlitningu, þá segist hún setja á sig horn og hala að hætti íslenskra kvenna og mæta þeim af sama krafti. Þeir eru nú ekki ánægðir með það. Hún segist alls ekki vera hrifin af framkomu þessara hælisleitenda í sinn garð og annarra starfskvenna í bankanum. Svona ógnandi framkoma grefur undan hlýlegu viðmóti Íslendinga í garð þessa fólks. Önnur íslensk kona segist ekki vilja ferðast lengur með strætó á kvöldin því hann sé ávallt fullur af flóttamönnum sem ferðast frítt með strætó og góni á hana eins og enginn sé morgundagurinn. Henni þykir þetta mjög óþægilegt því að íslenskir karlmenn sýna henni ekki svona framkomu. Þessir menn mæla hana út eins og hún sé vara til sölu. Já svona er ískaldur veruleikinn á Íslandi í dag Guðmundur. Landið þar sem Íslendingar hafa byggt upp velferðarkerfi sem átti að nýtast þeim sjálfum í harðindum en vegna nærgætni við útlendinga þá erum við komin á heljarþröm með okkur sjálf og þá sem eiga bágt úr okkar eigin röðum. Þetta er staðreynd sem við verðum að horfast í augu við. Við verðum að þora að tala upphátt um þetta ástand sem er að skapast í samfélagi okkar og á málefnalegum grunni. Hlusta á allar hliðar málsins. Þarf ekki að endurskoða reglurnar varðandi hverjir fá inngöngu í landið, einfalda reglurnar, gera þær skilvirkari og stytta biðtímann gagnvart fólki sem á ekki erindi hingað inn? Yfirvöld þurfa að hljóta að endurskoða þessi mál á meðan enn er tími til þess. Mér þykir vænt um fólk og líka fólkið sem átti hér heima áður en landið opnaðist upp á gátt. Við megum ekki gleyma okkur sjálfum í allri þessari gestrisni. Maður heyrir það í kringum sig núna að margir Íslendingar upplifa óþol gagnvart þessu ástandi og eru orðnir nettpirraðir út í yfirvöld, út í VG og ráðherrann vegna þessarar linkindar og raunveruleikafirringar. Það er spurning hversu lengi Íslendingar þola ástandið eða missa þolinmæðina. Þarf ekki að fara að hugsa þetta upp á nýtt og muna líka eftir fólkinu sem byggði landið upphaflega? Nú eru norræn velferðarsamfélög orðin vinsæll áfangastaður á meðal þjóða sem ekki hafa byggt upp kerfi sem hlúir að þegnum sínum. Nú seilast flóttamenn frá þessum löndum í að búa og njóta áður óþekktra lífsgæða í norrænum löndum. Fólk sem hefur ekki áunnið sér nein réttindi með störfum sínum í norræna velferðarkerfinu en fær þau í skjóli neyðar og stundum á kostnað þeirra þegna er byggðu upp þetta kerfi. Hvers vegna ætli Danir séu farnir að endurskoða sín innflytjendamál, einnig Svíar og jafnvel Norðmenn, gætum við lært eitthvað af þeirra mistökum í þessum málaflokki?
„Öllum er fkn drull, haltu kjafti“ Bríet Bragadóttir,Hjördís Lára D. Ingólfsdóttir,Kristjana Anna Dagnýjardóttir Skoðun
Hvernig getum við gert Ísland að eftirsóttum stað fyrir barnafjölskyldur? Birgitta Sigurðardóttir Skoðun
Skoðun Uppbyggileg réttvísi (e. Restorative Justice) Kristín Skjaldardóttir,Þóra Sigríður Einarsdóttir skrifar
Skoðun „Öllum er fkn drull, haltu kjafti“ Bríet Bragadóttir,Hjördís Lára D. Ingólfsdóttir,Kristjana Anna Dagnýjardóttir skrifar
Skoðun Ungt fólk, hvatningar til að nýta kosningarétt sinn og að mynda sér eigin skoðun Elmar Ægir Eysteinsson skrifar
Skoðun Hver er stefna Viðreisnar í heilbrigðismálum og hvernig virkar hún í praksis? Sigurrós Huldudóttir skrifar
Skoðun Hvernig getum við gert Ísland að eftirsóttum stað fyrir barnafjölskyldur? Birgitta Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Plan í heilbrigðis- og öldrunarmálum - þjóðarátak í umönnun eldra fólks Árni Rúnar Þorvaldsson skrifar
„Öllum er fkn drull, haltu kjafti“ Bríet Bragadóttir,Hjördís Lára D. Ingólfsdóttir,Kristjana Anna Dagnýjardóttir Skoðun
Hvernig getum við gert Ísland að eftirsóttum stað fyrir barnafjölskyldur? Birgitta Sigurðardóttir Skoðun