Veitingamenn óttast að launakröfur ríði bransanum á slig Jakob Bjarnar skrifar 22. nóvember 2022 11:19 Aðalgeir Ásvaldsson, framkvæmdastjóri SVEIT, segir að í veitingageiranum séu menn milli vonar og ótta, í raun skelfingu lostnir því ef kröfur stéttarfélaganna gangi eftir muni margir þeirra verða að snúa sér að öðru. vísir/vilhelm/aðsend Aðalgeir Ásvaldsson, framkvæmdastjóri Samtaka fyrirtækja á veitingamarkaði (SVEIT), segir ískyggilegar horfur í greininni ef kröfur verkalýðshreyfinganna Eflingar og Matvís gangi eftir. Jafnvel svo að þær muni ríða geiranum á slig verði sú niðurstaðan að þær gangi eftir. „Já, það má segja það. Í það minnsta fyrirtækin að öllum líkindum til að draga úr opnunartíma og framboði auk þess leitast eftir enn frekari sjálfvirknivæðingu, veitingageirinn mun taka miklum breytingum ef kröfur stéttafélaganna fá fram að ganga,“ segir Aðalgeir í samtali við Vísi. Krefjast þess að fá sæti við samningaborðið Framkvæmdastjórinn rekur að sú þróun geti leitt til fákeppni á markaði, færri störf og skert framboð. „Sem mun hafa mikil árif á aðdráttarafl, menningu og samkeppnishæfni Íslands. Þetta er auðvitað mjög alvarlegt mál og aðkoma stjórnvalda að kjarasamningum er óumflýjanleg, það er hægt að bæta kjör á ýmsa aðra vegu en hækka að laun.“ SVEIT hljóti því að kalla eftir sæti við samningsborðið og sérsaumuðum kjarasamningi fyrir fyrirtæki á veitingamarkaði. Aðalgeir vill halda því til haga að hagsmunasamtök atvinnurekanda og verkalýðsfélög eigi mun meira sameiginlegt en sú umræða sem skapast í kringum kjaraviðræður gefur til kynna þegar þessum aðilum er þá iðulega stillt upp í andstæðar fylkingar. En vinnumarkaðurinn sjái sér sannarlega engan hag í því af því að ráðstöfunartekjur láglaunafólks séu undir framfærsluviðmiðum. Sérstaða greinarinnar Aðalgeir segir jafnframt að SVEIT hafi unnið að, ítrekað hvatt til og í raun talið nauðsynlegt að jaðargreinar, hvað varðar vinnutíma eins og veitingaþjónusta, fái sérkjarasamninga sem taka mið af sérstöðu greinarinnar. Hann hefur tekið saman lista yfir það sem telst sérstaða greinarinnar: 65% launa fyrir utan dagvinnu, þar af eru 41% launa greidd með 45% álagi 75-80% starfsfólks er í hlutastörfum samanborið 22% á almennum markaði 65% starfsfólks er undir 25 ára samanborið við 18% á almennum markaði 50% starfsfólks hefur minna en eins árs starfsreynslu Aðalgeir segir lífskjarasamninginn síðasta hafa verið tímamótasamning. Í honum fólust háar krónutöluhækkanir, minni vinnuskylda, meiri frítími og sveigjanleiki fyrir launþega auk hagvaxtarauka sem eru kannski þau atriði sem standa þar upp úr. „Sá samningur hefur skilað góðum árangri til launafólks en, því miður, hefur þróun markaðsumhverfis nýverið haft neikvæð áhrif á kaupátt launa en hækkun launa síðastliðna 12 mánaða í veitinga- og gististaði er töluvert hærri en áhrif verðbólgu, sem hæðst náði 9,9% í júlí á þessu ári og hefur farið lækkandi á meðan laun í greininni hafa hækkað um 13% á síðustu 12 mánuðum.“ Margir muni óhjákvæmilega leggja upp laupana Aðalgeir og þau hjá SVEIT segja vert að vernda þurfi þann góða árangur lífskjarasamningsins en óraunhæfar kröfur geta grafið undan honum. „Einkum og sér í lagi ef ekki er tekið mið af rekstarafyrirkomulagi mismunandi atvinnugreina. Það eru reyndar rétt tæplega 200 kjarasamningar á hinum almenna markaði hér á landi en hvers vegna ekki fyrir veitingaþjónustu?“ spyr Aðalgeir. Hann segir að samkvæmt Hagstofu Íslands og Hagfræðideild Landsbankans, ef litið er til síðustu 12 mánaða, hafi laun hækkað langmest hjá þeim sem starfa í gisti- og veitingarekstri, um 13 prósent. Að sögn Aðalgeirs hafa laun hækkað mest í veitingageiranum sé horft til síðustu 12 mánaða.hagstofan Aðalgeir segir að ef kröfur stéttarfélaganna í núverandi samningalotu gangi eftir og ekki sé horft til þeirra sem starfa megnið af sínum vinnutíma utan hefðbundinnar dagvinnu í komandi kjarasamningum verði það þungbært fyrir marga í greininni og gæti hreinlega leitt til þess að þeir leggi upp laupana. Greinin skapar 12 þúsund störf á ári „Veitingaþjónusta á Íslandi er fjölbreytt, skapar allt að 12.000 störf á ári, er hornsteinn menningar og aðdráttarafls og eykur samkeppnishæfni Íslands sem áfangastaðar. Grein sem enn er að ná vopnum sínum eftir heimsfaraldur. Í þeirri enduruppbyggingu taka við gegndarlausar verðhækkanir hrávöru, hækkanir opinberra gjalda, „stuðningslána“ og allt stefnir í óhagstæða kjarasamninga. Að sögn Aðalgeirs liggja fyrir kröfur frá Marvís og Eflingu, sem eru þau stéttarfélög sem greinin reiðir sig á. Krónutöluhækkanir hafi reynst vel til að auka kaupmátt lægstu launa, opinber kjaratölfræði og niðurstöður lífskjarasamnings renna stoðum þar undir. „Þetta er jákvætt og þróun sem SVEIT vill heilshugar vera hluti af, það er að segja að hækka lægstu launin. Efling fer fram á þrjár árlegar hækkanir mánaðarlauna á samningstímanum auk sérstakrar framfærsluuppbótar. Horfum fram á veginn og tökum saman áhrif krónutöluhækkana úr körfugerð Eflingar fyrir störf í veitingaþjónustu. Ég hef sett upp töfluna (sem sjá má hér að neðar). Miðað er við byrjunarlaun, lágmarksreynslu og opinber gjöld séu 35%: Veitingamenn eru búnir að reikna sig niður á að þessi verði niðurstaðan ef fram fer sem horfir. Það sem gleymist iðulega í umræðunni um annars hina ágætu krónutöluhækkun eru áhrif hennar á vaktaálag en eins og fram hefur komið eru 65% launa í veitingaþjónustu greidd með slíku álagi sem er prósentuhlutfall af dagvinnu,“ segir Aðalgeir jafnframt. Næturlíf Veitingastaðir Kjaramál Kjaraviðræður 2022 Tengdar fréttir Segir millitekjufólk í vandræðum Formaður Starfsgreinasambandsins segir kröfugerð Eflingar raunhæfa og vel unna. Nauðsynlegt væri að ná fram krónutöluhækkun enda hafi framfærslukostnaður launafólks hækkað svo gríðarlega að nú væri millitekjufólk að berjast í bökkum. 1. nóvember 2022 13:16 Engin ástæða til gífuryrða strax Framkvæmdastjóri Samtaka atvinnulífsins segir leitt að heyra ummæli formanns VR um að hugmyndir vinnuveitenda við kjarasamningsborðið séu allt að því niðurlægjandi. Engin ástæða sé til gífuryrða strax. 14. nóvember 2022 19:31 Mest lesið Sagði hvorki unnustu sína né börn hennar verðskulda líf Innlent Tjaldstæðadólgur hótar að sverta staðinn á netinu Innlent Ökumaðurinn á lífi en töluvert slasaður Innlent Hvetur fólk til að skipta sér meira af öðrum Innlent Tekið á símanotkun strætóbílstjóra með hörku Innlent Skjálfta varð vart á höfuðborgarsvæðinu Innlent Gámur fluttur án leyfis eiganda og öllu stolið úr honum Innlent Vaknaði með tíu ósvöruð símtöl og frétti svo af uppsögninni Innlent Sunak segir af sér og hættir sem leiðtogi Erlent Stórsigur Verkamannaflokksins á kostnað Íhaldsflokksins Erlent Fleiri fréttir Fjöldi erlendra meintra gerenda nær tvöfaldaðist á tveimur árum Kristrún fagnaði með Starmer: „Mikill innblástur fyrir okkur“ Segir Miðflokkinn vilja skreyta sig stolnum fjöðrum Taka fyrir nauðgun á táningsstúlku vegna vinnubragða Landsréttar Skjálfti suðvestur af Reykjanestá Vill gera smokkinn sexí aftur Tjaldstæðadólgur hótar að sverta staðinn á netinu Dæmdar tæplega fimmtíu milljónir fjórtán árum eftir handtökuna Ökumaðurinn á lífi en töluvert slasaður Meirihluti sem vill þjóðaratkvæðagreiðslu ekki svo mikill Hafa áhyggjur af göngumanni á Skálafellsjökli Tekið á símanotkun strætóbílstjóra með hörku Svindlsíður herja á landsmótsgesti Sagði hvorki unnustu sína né börn hennar verðskulda líf Hvetur fólk til að skipta sér meira af öðrum Skjálfta varð vart á höfuðborgarsvæðinu Allsgáður en ók niður ljósastaur Stöðug fjölgun tilfella þar sem eggvopnum er beitt Tvö þúsund skora á Guðrúnu að hætta við brottvísunina Skilur ekki hægagang dómsmálaráðuneytisins Gámur fluttur án leyfis eiganda og öllu stolið úr honum Syngjandi hundur í Mosfellsbæ Vaknaði með tíu ósvöruð símtöl og frétti svo af uppsögninni Mátti ekki pissa á starfsmann svo hann meig á glugga Alvarlega slasaður eftir mótorhjólaslys Akranesbær í sárum eftir gjaldþrot eins stærsta vinnustaðarins Fimmtán mánaða skilorð fyrir vörslu barnaníðsefnis Kirkjan skaðabótaskyld gagnvart Kristni Tuttugu stéttarfélög skrifuðu undir kjarasamninga Býður þingmönnum að „fá hrollkaldan veruleikan í andlitið“ Sjá meira
Jafnvel svo að þær muni ríða geiranum á slig verði sú niðurstaðan að þær gangi eftir. „Já, það má segja það. Í það minnsta fyrirtækin að öllum líkindum til að draga úr opnunartíma og framboði auk þess leitast eftir enn frekari sjálfvirknivæðingu, veitingageirinn mun taka miklum breytingum ef kröfur stéttafélaganna fá fram að ganga,“ segir Aðalgeir í samtali við Vísi. Krefjast þess að fá sæti við samningaborðið Framkvæmdastjórinn rekur að sú þróun geti leitt til fákeppni á markaði, færri störf og skert framboð. „Sem mun hafa mikil árif á aðdráttarafl, menningu og samkeppnishæfni Íslands. Þetta er auðvitað mjög alvarlegt mál og aðkoma stjórnvalda að kjarasamningum er óumflýjanleg, það er hægt að bæta kjör á ýmsa aðra vegu en hækka að laun.“ SVEIT hljóti því að kalla eftir sæti við samningsborðið og sérsaumuðum kjarasamningi fyrir fyrirtæki á veitingamarkaði. Aðalgeir vill halda því til haga að hagsmunasamtök atvinnurekanda og verkalýðsfélög eigi mun meira sameiginlegt en sú umræða sem skapast í kringum kjaraviðræður gefur til kynna þegar þessum aðilum er þá iðulega stillt upp í andstæðar fylkingar. En vinnumarkaðurinn sjái sér sannarlega engan hag í því af því að ráðstöfunartekjur láglaunafólks séu undir framfærsluviðmiðum. Sérstaða greinarinnar Aðalgeir segir jafnframt að SVEIT hafi unnið að, ítrekað hvatt til og í raun talið nauðsynlegt að jaðargreinar, hvað varðar vinnutíma eins og veitingaþjónusta, fái sérkjarasamninga sem taka mið af sérstöðu greinarinnar. Hann hefur tekið saman lista yfir það sem telst sérstaða greinarinnar: 65% launa fyrir utan dagvinnu, þar af eru 41% launa greidd með 45% álagi 75-80% starfsfólks er í hlutastörfum samanborið 22% á almennum markaði 65% starfsfólks er undir 25 ára samanborið við 18% á almennum markaði 50% starfsfólks hefur minna en eins árs starfsreynslu Aðalgeir segir lífskjarasamninginn síðasta hafa verið tímamótasamning. Í honum fólust háar krónutöluhækkanir, minni vinnuskylda, meiri frítími og sveigjanleiki fyrir launþega auk hagvaxtarauka sem eru kannski þau atriði sem standa þar upp úr. „Sá samningur hefur skilað góðum árangri til launafólks en, því miður, hefur þróun markaðsumhverfis nýverið haft neikvæð áhrif á kaupátt launa en hækkun launa síðastliðna 12 mánaða í veitinga- og gististaði er töluvert hærri en áhrif verðbólgu, sem hæðst náði 9,9% í júlí á þessu ári og hefur farið lækkandi á meðan laun í greininni hafa hækkað um 13% á síðustu 12 mánuðum.“ Margir muni óhjákvæmilega leggja upp laupana Aðalgeir og þau hjá SVEIT segja vert að vernda þurfi þann góða árangur lífskjarasamningsins en óraunhæfar kröfur geta grafið undan honum. „Einkum og sér í lagi ef ekki er tekið mið af rekstarafyrirkomulagi mismunandi atvinnugreina. Það eru reyndar rétt tæplega 200 kjarasamningar á hinum almenna markaði hér á landi en hvers vegna ekki fyrir veitingaþjónustu?“ spyr Aðalgeir. Hann segir að samkvæmt Hagstofu Íslands og Hagfræðideild Landsbankans, ef litið er til síðustu 12 mánaða, hafi laun hækkað langmest hjá þeim sem starfa í gisti- og veitingarekstri, um 13 prósent. Að sögn Aðalgeirs hafa laun hækkað mest í veitingageiranum sé horft til síðustu 12 mánaða.hagstofan Aðalgeir segir að ef kröfur stéttarfélaganna í núverandi samningalotu gangi eftir og ekki sé horft til þeirra sem starfa megnið af sínum vinnutíma utan hefðbundinnar dagvinnu í komandi kjarasamningum verði það þungbært fyrir marga í greininni og gæti hreinlega leitt til þess að þeir leggi upp laupana. Greinin skapar 12 þúsund störf á ári „Veitingaþjónusta á Íslandi er fjölbreytt, skapar allt að 12.000 störf á ári, er hornsteinn menningar og aðdráttarafls og eykur samkeppnishæfni Íslands sem áfangastaðar. Grein sem enn er að ná vopnum sínum eftir heimsfaraldur. Í þeirri enduruppbyggingu taka við gegndarlausar verðhækkanir hrávöru, hækkanir opinberra gjalda, „stuðningslána“ og allt stefnir í óhagstæða kjarasamninga. Að sögn Aðalgeirs liggja fyrir kröfur frá Marvís og Eflingu, sem eru þau stéttarfélög sem greinin reiðir sig á. Krónutöluhækkanir hafi reynst vel til að auka kaupmátt lægstu launa, opinber kjaratölfræði og niðurstöður lífskjarasamnings renna stoðum þar undir. „Þetta er jákvætt og þróun sem SVEIT vill heilshugar vera hluti af, það er að segja að hækka lægstu launin. Efling fer fram á þrjár árlegar hækkanir mánaðarlauna á samningstímanum auk sérstakrar framfærsluuppbótar. Horfum fram á veginn og tökum saman áhrif krónutöluhækkana úr körfugerð Eflingar fyrir störf í veitingaþjónustu. Ég hef sett upp töfluna (sem sjá má hér að neðar). Miðað er við byrjunarlaun, lágmarksreynslu og opinber gjöld séu 35%: Veitingamenn eru búnir að reikna sig niður á að þessi verði niðurstaðan ef fram fer sem horfir. Það sem gleymist iðulega í umræðunni um annars hina ágætu krónutöluhækkun eru áhrif hennar á vaktaálag en eins og fram hefur komið eru 65% launa í veitingaþjónustu greidd með slíku álagi sem er prósentuhlutfall af dagvinnu,“ segir Aðalgeir jafnframt.
Næturlíf Veitingastaðir Kjaramál Kjaraviðræður 2022 Tengdar fréttir Segir millitekjufólk í vandræðum Formaður Starfsgreinasambandsins segir kröfugerð Eflingar raunhæfa og vel unna. Nauðsynlegt væri að ná fram krónutöluhækkun enda hafi framfærslukostnaður launafólks hækkað svo gríðarlega að nú væri millitekjufólk að berjast í bökkum. 1. nóvember 2022 13:16 Engin ástæða til gífuryrða strax Framkvæmdastjóri Samtaka atvinnulífsins segir leitt að heyra ummæli formanns VR um að hugmyndir vinnuveitenda við kjarasamningsborðið séu allt að því niðurlægjandi. Engin ástæða sé til gífuryrða strax. 14. nóvember 2022 19:31 Mest lesið Sagði hvorki unnustu sína né börn hennar verðskulda líf Innlent Tjaldstæðadólgur hótar að sverta staðinn á netinu Innlent Ökumaðurinn á lífi en töluvert slasaður Innlent Hvetur fólk til að skipta sér meira af öðrum Innlent Tekið á símanotkun strætóbílstjóra með hörku Innlent Skjálfta varð vart á höfuðborgarsvæðinu Innlent Gámur fluttur án leyfis eiganda og öllu stolið úr honum Innlent Vaknaði með tíu ósvöruð símtöl og frétti svo af uppsögninni Innlent Sunak segir af sér og hættir sem leiðtogi Erlent Stórsigur Verkamannaflokksins á kostnað Íhaldsflokksins Erlent Fleiri fréttir Fjöldi erlendra meintra gerenda nær tvöfaldaðist á tveimur árum Kristrún fagnaði með Starmer: „Mikill innblástur fyrir okkur“ Segir Miðflokkinn vilja skreyta sig stolnum fjöðrum Taka fyrir nauðgun á táningsstúlku vegna vinnubragða Landsréttar Skjálfti suðvestur af Reykjanestá Vill gera smokkinn sexí aftur Tjaldstæðadólgur hótar að sverta staðinn á netinu Dæmdar tæplega fimmtíu milljónir fjórtán árum eftir handtökuna Ökumaðurinn á lífi en töluvert slasaður Meirihluti sem vill þjóðaratkvæðagreiðslu ekki svo mikill Hafa áhyggjur af göngumanni á Skálafellsjökli Tekið á símanotkun strætóbílstjóra með hörku Svindlsíður herja á landsmótsgesti Sagði hvorki unnustu sína né börn hennar verðskulda líf Hvetur fólk til að skipta sér meira af öðrum Skjálfta varð vart á höfuðborgarsvæðinu Allsgáður en ók niður ljósastaur Stöðug fjölgun tilfella þar sem eggvopnum er beitt Tvö þúsund skora á Guðrúnu að hætta við brottvísunina Skilur ekki hægagang dómsmálaráðuneytisins Gámur fluttur án leyfis eiganda og öllu stolið úr honum Syngjandi hundur í Mosfellsbæ Vaknaði með tíu ósvöruð símtöl og frétti svo af uppsögninni Mátti ekki pissa á starfsmann svo hann meig á glugga Alvarlega slasaður eftir mótorhjólaslys Akranesbær í sárum eftir gjaldþrot eins stærsta vinnustaðarins Fimmtán mánaða skilorð fyrir vörslu barnaníðsefnis Kirkjan skaðabótaskyld gagnvart Kristni Tuttugu stéttarfélög skrifuðu undir kjarasamninga Býður þingmönnum að „fá hrollkaldan veruleikan í andlitið“ Sjá meira
Segir millitekjufólk í vandræðum Formaður Starfsgreinasambandsins segir kröfugerð Eflingar raunhæfa og vel unna. Nauðsynlegt væri að ná fram krónutöluhækkun enda hafi framfærslukostnaður launafólks hækkað svo gríðarlega að nú væri millitekjufólk að berjast í bökkum. 1. nóvember 2022 13:16
Engin ástæða til gífuryrða strax Framkvæmdastjóri Samtaka atvinnulífsins segir leitt að heyra ummæli formanns VR um að hugmyndir vinnuveitenda við kjarasamningsborðið séu allt að því niðurlægjandi. Engin ástæða sé til gífuryrða strax. 14. nóvember 2022 19:31