Heitasti staki dagurinn frá upphafi mælinga Kjartan Kjartansson skrifar 5. júlí 2023 09:50 Öryggisvörður með viftu um hálsinn þerrar svita í hitabylgju í Beijing í Kína mánudaginn 3. júlí. Hitinn þar fór yfir 35 gráður níu daga í röð í síðustu viku en mánudagurinn er talinn heitasti dagur á jörðinni frá upphafi mælinga. AP/Andy Wong Bráðabirgðatölur benda til þess að mánudaginn 3. júlí hafi verið heitasti einstaki dagur á jörðinni frá því að mælingar hófust. Meðalhiti jarðar fór þá í fyrsta skipti yfir sautján gráður. Hlýindin eru að hluta til knúin af sterkum El niño-atburði í Kyrrahafinu. Tvær bandarískar stofnanir sem halda utan um hitatölur telja að meðalhiti jarðar hafi náð 17,01 gráðu 3. júlí. Sló hitinn fyrra met sem var 16,92 gráður frá ágúst 2016. Það ár er jafnframt það hlýjasta til þessa en þá keyrði sterkur El niño einnig hitann upp. Hitinn er sá mesti sem hefur mælst á einum degi frá því að gervihnattaathuganir hófust árið 1979. Breska ríkisútvarpið BBC segir að sérfræðingar telji að hann sé einnig sá mesti frá því að veðurathuganir hófust af krafti á síðari hluta 19. aldar. Eins og að hoppa í rúllustiga Orsök hitans nú er tvíþætt. Annars vegar valda aukin gróðurhúsaáhrif vegna stórfelldrar losunar manna á koltvísýringi því að jörðin heldur fastar í varma en hins vegar þrýstir El niño-viðburðurinn meðalhitanum upp. El niño er náttúruleg sveifla sem birtist í hlýnun í miðju og austanverðu hitabeltissvæði Kyrrahafsins. Veðurviðburðurinn veldur meðal annars úrkomubreytingum víða um jörðina og veldur almennri hlýnun. Hann á sér stað á tveggja til sjö ára fresti að meðaltali og stendur yfirleitt yfir í níu til tólf mánuði. Alþjóðaveðurfræðistofnunin (WMO) lýsti því formlega yfir að El niño-viðburður væri hafinn í gær. Hann yrði að minnsta kosti miðlugssterkur og níutíu prósent líkur væru á því að hann héldi áfram fram á seinni hluta ársins. Líklegast sé að mest áhrif El niño á meðalhita jarðar komi fram á næsta ári. Þrátt fyrir að loftslagsbreytingar af völdum manna séu mældar yfir mun lengra tímabil en stakan dag segir Deke Arndt, forstöðumaður Umhverfisupplýsingamiðstöðvar Bandaríkjanna, að viðlíka hiti og mældist á mánudag sæist ekki án losunar manna á gróðurhúsalofttegundum og El niño. Í samtali við AP-fréttastofuna líkir Arndt loftslagsbreytingum af völdum manna við rúllustiga þar sem hitinn er á leiðinni upp. El niño sé sambærilegt við að hoppa á meðan maður stendur í rúllustiganum. Líklega aðeins fyrsta metið í röð metaröð Óvenjuheitt er nú víða um jörð. Þrálátur hitapollur hefur verið yfir sunnanverðum Bandaríkjunum og norðanverðu Mexíkó undanfarnar vikur. Í Beijing í Kína mældist hitinn yfir 35 gráðum níu daga í röð í síðustu viku. Í Norður-Afríku hefur hitinn náð allt að fimmtíu gráðum. Jafnvel á Suðurskautslandinu var sett hitamet í júlí þegar hitamælirinn sýndi 8,7 gráður á Argentínueyjum. Áður en óformlega hitametið slegið á mánudag setti júní líklega met sem hlýjasti júnímánuður í mælingasögunni. Sjávarhiti sló sömuleiðis met í apríl og maí. Ólíklegt er að þetta verði síðustu hitamet ársins. „Því miður lítur þetta út fyrir að vera aðeins fyrsta metið í röð þeirra sem verða sett á þessu ári eftir því sem aukin losun gróðurhúsalofttegunda ásamt vaxandi El niño-viðburði ýtir hitanum upp í nýjar hæðir,“ segir Zeke Hausfather, loftslagsvísindamaður við Berkeley Earth-stofnunina. Hertar reglur Alþjóðasiglingamálastofnunarinnar um losun brennisteinsoxíðs munu leiða til hreinna lofts en einnig meiri hlýnunar jarðar.Vísir/EPA Ólíklegt að minni svifryksmengun sé um að kenna Nokkuð hefur verið rætt um að hreinni útblástur frá flutningaskipum kunni að eiga þátt í óvenjumiklum sjávarhlýindum. Hertar reglur um útblástur skipa hefur leitt til tíu prósent samdráttar í losun brennisteinsoxíðs frá því að þær tóku gildi fyrir þremur árum. Brennisteinsoxíðiðsvifryk er skaðlegt heilsu fólks en agnirnar endurvarpa hins vegar sólarljósi og stuðla að skýjamyndun sem endurvarpa ljósi og draga þannig úr hlýnun jarðar. Fylgifiskur hreinna lofts er því aukin hlýnun. Tveir sérfræðingar, fyrrnefndur Hausfather, og Piers Forster, prófessor í loftslagseðlisfræði við Háskólanna í Leeds á Englandi, áætla að nýju útblástursreglurnar leiði til um það bil 0,05 gráðu hækkunar meðalhita jarðar fyrir árið 2050. Það er svipuð hlýnun og hlýst af tveimur árum af núverandi losun manna á gróðurhúsalofttegundum. Þrátt fyrir það sé ólíklegt að minni loftmengun sé aðalástæða hlýindanna í hafinu nú. Líklegt sé að innan við helmingur hlýnunaráhrifa minni brennisteinslosunar séu komin fram að þau séu líklega aðeins hundraðshlutar af gráður á heimsvísu. Hitinn í sjónum hafi aftur á móti verið um 0,2 gráðum yfir fyrra meti. Vatsngufa í heiðhvolfinu frá eldgosinu mikla í Hunga Tonga í Kyrrahafi í fyrra, óvenjulítið sandfok frá Saharaeyðimörkinni yfir Norður-Atlantshafið í hitabeltinu og vaxandi El niño ráði líklega mestu um sjávarhitabylgjuna. Loftslagsmál Vísindi Mest lesið Fundu Diego heilan á húfi í heimahúsi Innlent Kostaði umdeilda færslu á síðu flokks sem hann er hættur í Innlent Svarar Kára fullum hálsi Innlent Kortleggja neðanjarðarbyrgi vegna hótana Rússa Erlent Vill eyða vantrausti sem sé olía á eld rasisma Innlent Stuðningur við Trump kostaði sambandið við Elon Erlent „Girtu þig nú í brók og horfstu í augu við sjálfan þig“ Innlent Mega fresta kosningu í allt að viku verði óveður á laugardag Innlent Komin með skýra mynd af andláti móðurinnar Innlent Kosningavaktin: Íslendingar ganga að kjörborðinu Innlent Fleiri fréttir Metárás á innviði með 188 drónum og fjórum skotflaugum Kortleggja neðanjarðarbyrgi vegna hótana Rússa Ítrekar hótanir um að hækka tolla á Kína, Mexíkó og Kanada Saksóknarar vilja Pelicot í 20 ára fangelsi Annarri ákærunni formlega vísað frá Stuðningur við Trump kostaði sambandið við Elon Saksóknari fellur frá ákærum á hendur Trump Ísrael og Hezbollah sögð við það að gera vopnahlé Ólöglegir og löglegir innflytjendur afar uggandi um framtíð sína Óvæntar niðurstöður í fyrri umferð kosninga í Rúmeníu Scholz verður kanslaraefni Jafnaðarmanna Konur í mestri hættu innan veggja heimilisins Boeing þota hrapaði í garð íbúðarhúss Hezbollah svarar Ísrael með umfangsmikilli loftárás Ráku háttsettan herforingja sem sakaður var um lygar Ása hyggst selja húsið og flytur ásamt börnum sínum „Þetta var mjög skrýtin stemning“ Vargöldin á Haítí versnar hratt Tryggja þróunarríkjum 42 billjónir á ári með samkomulagi á COP29 Uppnám á COP29 er fulltrúar þjóða strunsuðu út Vill einn af höfundum „Project 2025“ við stjórn fjárlagaskrifstofu Jöfnuðu fjölbýlishús við jörðu um miðja nótt Hakkarar komu sér fyrir í kerfum fjölda fjarskiptafyrirtækja Ákærður fyrir að nauðga og myrða þrettán ára stúlku Leita móður ungabarns sem fannst látið á víðavangi Styrkja loftvarnir Norður-Kóreu fyrir hermenn og vopn Bolsonaro og félagar kærðir fyrir valdaránstilraun Trump-liðar heita aðgerðum gegn sakamáladómstólnum Útlit fyrir að Scholz leiði flokk sinn til kosninga þrátt fyrir óvinsældir Eigandi gistiheimilis handtekinn í gengslum við metanóleitrun Sjá meira
Tvær bandarískar stofnanir sem halda utan um hitatölur telja að meðalhiti jarðar hafi náð 17,01 gráðu 3. júlí. Sló hitinn fyrra met sem var 16,92 gráður frá ágúst 2016. Það ár er jafnframt það hlýjasta til þessa en þá keyrði sterkur El niño einnig hitann upp. Hitinn er sá mesti sem hefur mælst á einum degi frá því að gervihnattaathuganir hófust árið 1979. Breska ríkisútvarpið BBC segir að sérfræðingar telji að hann sé einnig sá mesti frá því að veðurathuganir hófust af krafti á síðari hluta 19. aldar. Eins og að hoppa í rúllustiga Orsök hitans nú er tvíþætt. Annars vegar valda aukin gróðurhúsaáhrif vegna stórfelldrar losunar manna á koltvísýringi því að jörðin heldur fastar í varma en hins vegar þrýstir El niño-viðburðurinn meðalhitanum upp. El niño er náttúruleg sveifla sem birtist í hlýnun í miðju og austanverðu hitabeltissvæði Kyrrahafsins. Veðurviðburðurinn veldur meðal annars úrkomubreytingum víða um jörðina og veldur almennri hlýnun. Hann á sér stað á tveggja til sjö ára fresti að meðaltali og stendur yfirleitt yfir í níu til tólf mánuði. Alþjóðaveðurfræðistofnunin (WMO) lýsti því formlega yfir að El niño-viðburður væri hafinn í gær. Hann yrði að minnsta kosti miðlugssterkur og níutíu prósent líkur væru á því að hann héldi áfram fram á seinni hluta ársins. Líklegast sé að mest áhrif El niño á meðalhita jarðar komi fram á næsta ári. Þrátt fyrir að loftslagsbreytingar af völdum manna séu mældar yfir mun lengra tímabil en stakan dag segir Deke Arndt, forstöðumaður Umhverfisupplýsingamiðstöðvar Bandaríkjanna, að viðlíka hiti og mældist á mánudag sæist ekki án losunar manna á gróðurhúsalofttegundum og El niño. Í samtali við AP-fréttastofuna líkir Arndt loftslagsbreytingum af völdum manna við rúllustiga þar sem hitinn er á leiðinni upp. El niño sé sambærilegt við að hoppa á meðan maður stendur í rúllustiganum. Líklega aðeins fyrsta metið í röð metaröð Óvenjuheitt er nú víða um jörð. Þrálátur hitapollur hefur verið yfir sunnanverðum Bandaríkjunum og norðanverðu Mexíkó undanfarnar vikur. Í Beijing í Kína mældist hitinn yfir 35 gráðum níu daga í röð í síðustu viku. Í Norður-Afríku hefur hitinn náð allt að fimmtíu gráðum. Jafnvel á Suðurskautslandinu var sett hitamet í júlí þegar hitamælirinn sýndi 8,7 gráður á Argentínueyjum. Áður en óformlega hitametið slegið á mánudag setti júní líklega met sem hlýjasti júnímánuður í mælingasögunni. Sjávarhiti sló sömuleiðis met í apríl og maí. Ólíklegt er að þetta verði síðustu hitamet ársins. „Því miður lítur þetta út fyrir að vera aðeins fyrsta metið í röð þeirra sem verða sett á þessu ári eftir því sem aukin losun gróðurhúsalofttegunda ásamt vaxandi El niño-viðburði ýtir hitanum upp í nýjar hæðir,“ segir Zeke Hausfather, loftslagsvísindamaður við Berkeley Earth-stofnunina. Hertar reglur Alþjóðasiglingamálastofnunarinnar um losun brennisteinsoxíðs munu leiða til hreinna lofts en einnig meiri hlýnunar jarðar.Vísir/EPA Ólíklegt að minni svifryksmengun sé um að kenna Nokkuð hefur verið rætt um að hreinni útblástur frá flutningaskipum kunni að eiga þátt í óvenjumiklum sjávarhlýindum. Hertar reglur um útblástur skipa hefur leitt til tíu prósent samdráttar í losun brennisteinsoxíðs frá því að þær tóku gildi fyrir þremur árum. Brennisteinsoxíðiðsvifryk er skaðlegt heilsu fólks en agnirnar endurvarpa hins vegar sólarljósi og stuðla að skýjamyndun sem endurvarpa ljósi og draga þannig úr hlýnun jarðar. Fylgifiskur hreinna lofts er því aukin hlýnun. Tveir sérfræðingar, fyrrnefndur Hausfather, og Piers Forster, prófessor í loftslagseðlisfræði við Háskólanna í Leeds á Englandi, áætla að nýju útblástursreglurnar leiði til um það bil 0,05 gráðu hækkunar meðalhita jarðar fyrir árið 2050. Það er svipuð hlýnun og hlýst af tveimur árum af núverandi losun manna á gróðurhúsalofttegundum. Þrátt fyrir það sé ólíklegt að minni loftmengun sé aðalástæða hlýindanna í hafinu nú. Líklegt sé að innan við helmingur hlýnunaráhrifa minni brennisteinslosunar séu komin fram að þau séu líklega aðeins hundraðshlutar af gráður á heimsvísu. Hitinn í sjónum hafi aftur á móti verið um 0,2 gráðum yfir fyrra meti. Vatsngufa í heiðhvolfinu frá eldgosinu mikla í Hunga Tonga í Kyrrahafi í fyrra, óvenjulítið sandfok frá Saharaeyðimörkinni yfir Norður-Atlantshafið í hitabeltinu og vaxandi El niño ráði líklega mestu um sjávarhitabylgjuna.
Loftslagsmál Vísindi Mest lesið Fundu Diego heilan á húfi í heimahúsi Innlent Kostaði umdeilda færslu á síðu flokks sem hann er hættur í Innlent Svarar Kára fullum hálsi Innlent Kortleggja neðanjarðarbyrgi vegna hótana Rússa Erlent Vill eyða vantrausti sem sé olía á eld rasisma Innlent Stuðningur við Trump kostaði sambandið við Elon Erlent „Girtu þig nú í brók og horfstu í augu við sjálfan þig“ Innlent Mega fresta kosningu í allt að viku verði óveður á laugardag Innlent Komin með skýra mynd af andláti móðurinnar Innlent Kosningavaktin: Íslendingar ganga að kjörborðinu Innlent Fleiri fréttir Metárás á innviði með 188 drónum og fjórum skotflaugum Kortleggja neðanjarðarbyrgi vegna hótana Rússa Ítrekar hótanir um að hækka tolla á Kína, Mexíkó og Kanada Saksóknarar vilja Pelicot í 20 ára fangelsi Annarri ákærunni formlega vísað frá Stuðningur við Trump kostaði sambandið við Elon Saksóknari fellur frá ákærum á hendur Trump Ísrael og Hezbollah sögð við það að gera vopnahlé Ólöglegir og löglegir innflytjendur afar uggandi um framtíð sína Óvæntar niðurstöður í fyrri umferð kosninga í Rúmeníu Scholz verður kanslaraefni Jafnaðarmanna Konur í mestri hættu innan veggja heimilisins Boeing þota hrapaði í garð íbúðarhúss Hezbollah svarar Ísrael með umfangsmikilli loftárás Ráku háttsettan herforingja sem sakaður var um lygar Ása hyggst selja húsið og flytur ásamt börnum sínum „Þetta var mjög skrýtin stemning“ Vargöldin á Haítí versnar hratt Tryggja þróunarríkjum 42 billjónir á ári með samkomulagi á COP29 Uppnám á COP29 er fulltrúar þjóða strunsuðu út Vill einn af höfundum „Project 2025“ við stjórn fjárlagaskrifstofu Jöfnuðu fjölbýlishús við jörðu um miðja nótt Hakkarar komu sér fyrir í kerfum fjölda fjarskiptafyrirtækja Ákærður fyrir að nauðga og myrða þrettán ára stúlku Leita móður ungabarns sem fannst látið á víðavangi Styrkja loftvarnir Norður-Kóreu fyrir hermenn og vopn Bolsonaro og félagar kærðir fyrir valdaránstilraun Trump-liðar heita aðgerðum gegn sakamáladómstólnum Útlit fyrir að Scholz leiði flokk sinn til kosninga þrátt fyrir óvinsældir Eigandi gistiheimilis handtekinn í gengslum við metanóleitrun Sjá meira