„Næ ekki ró vegna þess að ég er lyfjalaus“ Oddur Ævar Gunnarsson skrifar 19. september 2023 15:52 Íris Hólm segist eiga erfitt með svefn og daglegar athafnir enda fái hún ekki upp á skrifuð lyf sem ekki eru til á landinu. Vísir Íris Hólm Jónsdóttir, söng-og leikkona, segist vera reið, svekkt og pirruð. Hún gat ekki sofið í nótt þar sem heilinn er á yfirsnúningi sökum þess að lyfin sem Íris tekur gegn ADHD eru ekki til í landinu. Hún segist hugsi yfir ummælum Óttars Guðmundssonar, geðlæknis, um ADHD. Eins og greint hefur verið frá hefur ADHD lyfið Elvanse, auk samheitalyfja, verið ófáanlegt á landinu síðan í lok júlí. Formaður ADHD samtakann hefur sagt lyfjaskortinn setja allt úr skorðum hjá einstaklingum með greininguna. Forstjóri Lyfjastofnunar hefur brýnt fyrir fólki að nota ekki annarra manna lyf. Neyddist til að hætta „cold turkey“ „Hér sit ég, klukkan að ganga 1 um nótt og ég er reið. Ég er reið, svekkt og pirruð. Ég get ekki sofnað vegna þess að heilinn minn er á yfirsnúningi og ég næ ekki ró. Ég næ ekki ró vegna þess að ég er lyfjalaus,“ skrifar Íris Hólm í einlægri færslu á samfélagsmiðlinum Facebook. Hún segist því hafa neyðst til þess að hætta á lyfjunum sínum án alls undirbúnings, „cold turkey,“ eins og hún lýsir því. „Ég átta mig ekki á því hvernig það getur orðið að stór hópur fólks standi núna uppi lyfjalausir, fái ekki lyf sem þeim var ráðlagt af læknum að taka.“ Kveðst hugsi yfir ummælum Óttars Íris segist hafa verið hugsi yfir ummælum Óttars Guðmundssonar, geðlæknis, í Kastljósi. Óttar hefur áður skrifað grein í Læknablaðið þar sem hann segir ADHD lyf ofnotuð á Íslandi og gagnrýnir að lögleg meðferð sé orðin algjörlega stjórnlaus. „Ég missti nánast allan áhuga á að hlusta þegar Óttar talaði um ADHD sem sjúkdóm, sem að minni bestu vitund er rangt, enda ADHD flokkað sem taugaröskun, ekki sjúkdómur.“ Hún segist vera með nokkrar spurningar vegna málflutnings Óttars. Segir Íris meðal annars að ADHD sé ættgeng taugaröskun og spyr hún hvort það geti haft áhrif í litlu samfélagi eins og á Íslandi þar sem allir séu skyldir. „Ok, þarna fer ég frjálslega með staðreyndir, en ég spyr af alvöru og kannski eingöngu Kári sjálfur Stefánsson geti svarað þessu. Er ADHD algengari röskun í Íslendingum en hjá öðrum þjóðum?“ Spyr hvort ekki sé eðlilegt að fólk sæki í lyf Íris segist setja spurningamerki við það hvort það sé í alvöru raunin líkt og Óttar segi að fólk sækist eftir ADHD greiningu eingöngu til þess að komast í amfetamín skyld lyf. „Getur ekki bara verið að fólk sé að sjá jákvæðar breytingar í lífi fólks þegar það kemst á rétt lyf? Gæti ekki verið að fólk myndi alveg eins vilja komast í greiningu og á lyf ef lyfið væri samsett úr einhverju allt öðru. Ef ég væri með mígreni og ég sæi vini mína og fjölskyldumeðlimi sem þjást af mígreni öðlast betra líf vegna réttrar lyfjameðferðar, væri þá ekki eðlilegt að ég myndi vilja skoða þann kost fyrir mig sjálfa?“ Þá spyr Íris hvort það geti verið að aukin ADHD greining og aukin lyfjanotkun sé vegna þeirra ótalmörgu foreldra sem fari með börnum sínum í greiningar viðtöl sem uppgötvi þar að allt sem passar við börn þeirra, passi við þau sjálf. „Getur verið að aukin ADHD greining og sömuleiðis aukin lyfjanotkun sé vegna þeirra ótalmörgu stelpna og kvenna sem eru loks að fá greiningu á þessari röskun eftir MÖRG ÁR þar sem læknavísindin tóku stelpur og konur ekki með inn í dæmið; þær gátu ekki verið með ADHD.“ Þá spyr Íris að lokum hvort það geti verið að aukin ADHD greining og aukin lyfjanotkun geti verið staðreynd þar sem fleiri fullorðnir greinist nú. „Eftir MÖRG ÁR þar sem læknavísindin töldu ADHD eldast af fólki og væri í raun „barna röskun?“ Íris bendir á að enginn vilji eiga erfitt með að gera hversdagslega hluti. Vísir Óttast að taka þrjú skref aftur á bak „Ég finn til með öllum þeim sem eru í svipaðri stöðu og ég. Það eru ekki bara áhrifin af því að hætta að taka lyfin sín snögglega heldur er það líka óttinn við að taka 3 skref afturábak. ADHD lömunin verður verri, athyglin við vinnu og nám verður erfiðari, áreitið hefur verri áhrif, þráðurinn verður styttri og svefnleysið óbærilegt.“ Íris segist ekki átta sig á því hvernig það geti orðið að stór hópur fólks standi nú uppi lyfjalaust og fái ekki lyf sem þeim var ráðlagt af læknum að taka. Enginn vilji eiga erfitt með hversdagslega hluti. „Það vill enginn eiga erfitt með að koma hlutunum í verk. Meirihluti þeirra sem taka þessi lyf gerir það því það hjálpar þeim. En nú er staðan sú að meirihluti þeirra sem tekur þessi lyf stendur frammi fyrir lyfjaskorti og vanlíðan. Hvað á að gera?! Hver er lausnin?!“ Lyf Geðheilbrigði ADHD Mest lesið Leiðtogi Hezbollah allur Erlent Brotthvarf Katrínar hafði mikil áhrif Innlent Drakk beint úr könnunni og svelgdist á Erlent „Óþekku börnin frá Grindavík“ vakti úlfúð Innlent Draumurinn að fríbúðir skjóti upp kollinum um alla borg Innlent „Verðmæti fólgin í því að halda Reykjanesbraut opinni“ Innlent Orbán ber til baka ummæli ráðgjafa um uppgjöf fyrir Rússum Erlent Verkfall á hjúkrunarheimilum ef lausn næst ekki á mánudag Innlent Nýliðar hlakka til að láta að sér kveða: „Finnst vanta fólk eins og mig“ Innlent Stefnir í sögulegan sigur hægriöfgaflokks í Austurríki Fréttir Fleiri fréttir Þyrlan kölluð út vegna fjórhjólaslyss Ullarvika til heiðurs íslensku sauðkindinni „Óþekku börnin frá Grindavík“ vakti úlfúð Verkfall á hjúkrunarheimilum ef lausn næst ekki á mánudag „Verðmæti fólgin í því að halda Reykjanesbraut opinni“ Úrbætur á gæsluvarðhaldsúrræði fyrir unglinga og upphaf körfuboltatímabilsins Skoða betri úrræði fyrir unglinga í gæsluvarðhaldi Brotthvarf Katrínar hafði mikil áhrif Hafði „útdraganlega kylfu“ meðferðis Nýliðar hlakka til að láta að sér kveða: „Finnst vanta fólk eins og mig“ Draumurinn að fríbúðir skjóti upp kollinum um alla borg Ekki hægt að aldursskipta börnum á Stuðlum í miðjum stormi „Skítastaða“ á Stuðlum, vongóðir nýliðar og búð þar sem allt er ókeypis „Það verður að láta reyna á þessar kærur“ Listamaðurinn Jón Gnarr hættir og pólitíkusinn tekur við Líf segir söguna um stóladans Mörtu og Hildar dagsanna Hlaut varanlegan skaða vegna myglu en fær ekki krónu Marta hafnar því alfarið að hafa ítrekað sest í stól Hildar Unglingar á ofsahraða reyndu að stinga lögregluna af Mennirnir tveir fundnir Hólmfríður ætlar í ritara VG Til skoðunar að beita refsisköttum á nikótínpúða Malbika bílastæðin í Reynisfjöru Fluttur með þyrlu eftir bílveltu á Snæfellsnesi Ríkisstjórnin sameini það versta frá bæði vinstri og hægri „Íslenska vegakerfið er líklega hættulegasti ferðamannastaður landsins“ Starfshópur skipaður vegna slysa hjá ferðamönnum Veitingastaður ber ekki ábyrgð á hnefahöggi starfsmanns Má ekki eyða myndböndum sem mátti ekki taka Laxalúsin sækir í sig veðrið fyrir vestan Sjá meira
Eins og greint hefur verið frá hefur ADHD lyfið Elvanse, auk samheitalyfja, verið ófáanlegt á landinu síðan í lok júlí. Formaður ADHD samtakann hefur sagt lyfjaskortinn setja allt úr skorðum hjá einstaklingum með greininguna. Forstjóri Lyfjastofnunar hefur brýnt fyrir fólki að nota ekki annarra manna lyf. Neyddist til að hætta „cold turkey“ „Hér sit ég, klukkan að ganga 1 um nótt og ég er reið. Ég er reið, svekkt og pirruð. Ég get ekki sofnað vegna þess að heilinn minn er á yfirsnúningi og ég næ ekki ró. Ég næ ekki ró vegna þess að ég er lyfjalaus,“ skrifar Íris Hólm í einlægri færslu á samfélagsmiðlinum Facebook. Hún segist því hafa neyðst til þess að hætta á lyfjunum sínum án alls undirbúnings, „cold turkey,“ eins og hún lýsir því. „Ég átta mig ekki á því hvernig það getur orðið að stór hópur fólks standi núna uppi lyfjalausir, fái ekki lyf sem þeim var ráðlagt af læknum að taka.“ Kveðst hugsi yfir ummælum Óttars Íris segist hafa verið hugsi yfir ummælum Óttars Guðmundssonar, geðlæknis, í Kastljósi. Óttar hefur áður skrifað grein í Læknablaðið þar sem hann segir ADHD lyf ofnotuð á Íslandi og gagnrýnir að lögleg meðferð sé orðin algjörlega stjórnlaus. „Ég missti nánast allan áhuga á að hlusta þegar Óttar talaði um ADHD sem sjúkdóm, sem að minni bestu vitund er rangt, enda ADHD flokkað sem taugaröskun, ekki sjúkdómur.“ Hún segist vera með nokkrar spurningar vegna málflutnings Óttars. Segir Íris meðal annars að ADHD sé ættgeng taugaröskun og spyr hún hvort það geti haft áhrif í litlu samfélagi eins og á Íslandi þar sem allir séu skyldir. „Ok, þarna fer ég frjálslega með staðreyndir, en ég spyr af alvöru og kannski eingöngu Kári sjálfur Stefánsson geti svarað þessu. Er ADHD algengari röskun í Íslendingum en hjá öðrum þjóðum?“ Spyr hvort ekki sé eðlilegt að fólk sæki í lyf Íris segist setja spurningamerki við það hvort það sé í alvöru raunin líkt og Óttar segi að fólk sækist eftir ADHD greiningu eingöngu til þess að komast í amfetamín skyld lyf. „Getur ekki bara verið að fólk sé að sjá jákvæðar breytingar í lífi fólks þegar það kemst á rétt lyf? Gæti ekki verið að fólk myndi alveg eins vilja komast í greiningu og á lyf ef lyfið væri samsett úr einhverju allt öðru. Ef ég væri með mígreni og ég sæi vini mína og fjölskyldumeðlimi sem þjást af mígreni öðlast betra líf vegna réttrar lyfjameðferðar, væri þá ekki eðlilegt að ég myndi vilja skoða þann kost fyrir mig sjálfa?“ Þá spyr Íris hvort það geti verið að aukin ADHD greining og aukin lyfjanotkun sé vegna þeirra ótalmörgu foreldra sem fari með börnum sínum í greiningar viðtöl sem uppgötvi þar að allt sem passar við börn þeirra, passi við þau sjálf. „Getur verið að aukin ADHD greining og sömuleiðis aukin lyfjanotkun sé vegna þeirra ótalmörgu stelpna og kvenna sem eru loks að fá greiningu á þessari röskun eftir MÖRG ÁR þar sem læknavísindin tóku stelpur og konur ekki með inn í dæmið; þær gátu ekki verið með ADHD.“ Þá spyr Íris að lokum hvort það geti verið að aukin ADHD greining og aukin lyfjanotkun geti verið staðreynd þar sem fleiri fullorðnir greinist nú. „Eftir MÖRG ÁR þar sem læknavísindin töldu ADHD eldast af fólki og væri í raun „barna röskun?“ Íris bendir á að enginn vilji eiga erfitt með að gera hversdagslega hluti. Vísir Óttast að taka þrjú skref aftur á bak „Ég finn til með öllum þeim sem eru í svipaðri stöðu og ég. Það eru ekki bara áhrifin af því að hætta að taka lyfin sín snögglega heldur er það líka óttinn við að taka 3 skref afturábak. ADHD lömunin verður verri, athyglin við vinnu og nám verður erfiðari, áreitið hefur verri áhrif, þráðurinn verður styttri og svefnleysið óbærilegt.“ Íris segist ekki átta sig á því hvernig það geti orðið að stór hópur fólks standi nú uppi lyfjalaust og fái ekki lyf sem þeim var ráðlagt af læknum að taka. Enginn vilji eiga erfitt með hversdagslega hluti. „Það vill enginn eiga erfitt með að koma hlutunum í verk. Meirihluti þeirra sem taka þessi lyf gerir það því það hjálpar þeim. En nú er staðan sú að meirihluti þeirra sem tekur þessi lyf stendur frammi fyrir lyfjaskorti og vanlíðan. Hvað á að gera?! Hver er lausnin?!“
Lyf Geðheilbrigði ADHD Mest lesið Leiðtogi Hezbollah allur Erlent Brotthvarf Katrínar hafði mikil áhrif Innlent Drakk beint úr könnunni og svelgdist á Erlent „Óþekku börnin frá Grindavík“ vakti úlfúð Innlent Draumurinn að fríbúðir skjóti upp kollinum um alla borg Innlent „Verðmæti fólgin í því að halda Reykjanesbraut opinni“ Innlent Orbán ber til baka ummæli ráðgjafa um uppgjöf fyrir Rússum Erlent Verkfall á hjúkrunarheimilum ef lausn næst ekki á mánudag Innlent Nýliðar hlakka til að láta að sér kveða: „Finnst vanta fólk eins og mig“ Innlent Stefnir í sögulegan sigur hægriöfgaflokks í Austurríki Fréttir Fleiri fréttir Þyrlan kölluð út vegna fjórhjólaslyss Ullarvika til heiðurs íslensku sauðkindinni „Óþekku börnin frá Grindavík“ vakti úlfúð Verkfall á hjúkrunarheimilum ef lausn næst ekki á mánudag „Verðmæti fólgin í því að halda Reykjanesbraut opinni“ Úrbætur á gæsluvarðhaldsúrræði fyrir unglinga og upphaf körfuboltatímabilsins Skoða betri úrræði fyrir unglinga í gæsluvarðhaldi Brotthvarf Katrínar hafði mikil áhrif Hafði „útdraganlega kylfu“ meðferðis Nýliðar hlakka til að láta að sér kveða: „Finnst vanta fólk eins og mig“ Draumurinn að fríbúðir skjóti upp kollinum um alla borg Ekki hægt að aldursskipta börnum á Stuðlum í miðjum stormi „Skítastaða“ á Stuðlum, vongóðir nýliðar og búð þar sem allt er ókeypis „Það verður að láta reyna á þessar kærur“ Listamaðurinn Jón Gnarr hættir og pólitíkusinn tekur við Líf segir söguna um stóladans Mörtu og Hildar dagsanna Hlaut varanlegan skaða vegna myglu en fær ekki krónu Marta hafnar því alfarið að hafa ítrekað sest í stól Hildar Unglingar á ofsahraða reyndu að stinga lögregluna af Mennirnir tveir fundnir Hólmfríður ætlar í ritara VG Til skoðunar að beita refsisköttum á nikótínpúða Malbika bílastæðin í Reynisfjöru Fluttur með þyrlu eftir bílveltu á Snæfellsnesi Ríkisstjórnin sameini það versta frá bæði vinstri og hægri „Íslenska vegakerfið er líklega hættulegasti ferðamannastaður landsins“ Starfshópur skipaður vegna slysa hjá ferðamönnum Veitingastaður ber ekki ábyrgð á hnefahöggi starfsmanns Má ekki eyða myndböndum sem mátti ekki taka Laxalúsin sækir í sig veðrið fyrir vestan Sjá meira