Ósjálfbær iðnaður vill skjól í gloppóttum lögum Elvar Örn Friðriksson skrifar 3. janúar 2024 07:01 Ný drög frumvarps Svandísar Svavarsdóttur matvælaráðherra að lögum um lagareldi taka nokkur nauðsynleg skref í viðleitni til að hemja þann faraldur sem opið sjókvíaeldi er orðið fyrir íslenska náttúru og samfélag. Þar er víða um framfarir að ræða sem miða þó fyrst og fremst að því að herða eftirlit með iðnaði sem hefur ítrekað misnotað veikt stofnanaumhverfi og barist í þau fáu skipti sem regluverkinu er beitt. Verndarsjóður villtra laxastofna (North Atlantic Salmon Fund (NASF)) hefur hins vegar miklar áhyggjur af því að ekki séu tekin skref sem tryggi tilvist villta laxastofnsins um ókomna tíð. Á þeim fáu dögum frá því að drögin litu dagsins ljós höfum við enn og aftur fengið staðfest að sjókvíaeldisiðnaðinum er slétt sama um náttúruna. Fyrirtækin telja sig ekki þurfa að upplýsa um öll göt sem finnast á kvíum og Í augum iðnaðarins hefur það enga þýðingu að nýlega er búið að banna Arnarlaxi að lýsa iðnaðinum sem sjálfbærum enda getur hann ekki annað en skaðað villta laxastofninn og náttúruna, eðli máls samkvæmt. Svo þegar ímyndarmálin eru komin í þrot er bara reynt að henda peningum í vandamálið, líkt og þegar Arnarlax styrkti nýlega handboltalandsliðið. En svona er viðhorf iðnaðarins, hann ver sig með kjafti og klóm enda má leiða líkur að því að iðnaðinum gangi einfaldlega mun betur að stækka í friði ef ekki þyrfti að glíma við þá sem vilja vernda villta laxinn og náttúruna. Afsláttur af viðurlögum eykur arðránið Það er mikið áhyggjuefni að mörg atriði frumvarpsins gagnast ekki villta laxastofninum né náttúrunni. Áramótaskaupið 2023 gæti hreinlega reynst sannspátt um að 35 ár héðan í frá hafi enn ekki tekist að uppræta norska eldislaxinn í íslenskri náttúru ef ekki verður gengið nægilega langt núna . Á þingi fyrir jól mátti strax sjá þingmenn vilja gefa svikulum iðnaðinum sem mestan afslátt. Það er auðvitað ekki hægt að túlka það á neinn annan hátt en að viðkomandi þingmenn reikni ekki með að sjókvíaeldis iðnaðurinn geti starfað innan ramma laganna. Í nefndaráliti frá þingmönnum meirihluta efnahags- og viðskiptanefndar virðist ekki vilji til iðnaðurinn greiði gjald fyrir þann skaða sem hann veldur náttúrunni né þeim sem hana nýta með sjálfbærum hætti. NASF telur markmið frumvarpsins ekki duga til að taka á núverandi ógn villta laxastofnsins og náttúrunnar og telur að eftirfarandi atriðum (sem eru þó langt frá því að vera tæmandi listi) sé verulega ábótavant: ·Í frumvarpinu er lagt til að afföll eldislaxa verða komin undir 10% fyrir árið 2028, en innan frumvarps er raunin sú að 10-20% afföll eru talin ásættanleg. Það er ekki ásættanlegt vegna dýravelferðar, þegar eru afföllin hærri á Íslandi en meðal afföll í Noregi. ·Þess heldur er að lagt til að fyrirtæki sem stunda sjókvíaeldi þurfi að minnka framleiðslu um 100-500 laxa fyrir hvern strokeldislax sem veiðist í íslenskum ám. Með þeirri tillögu má áætla að ráðherra gerir sér ekki grein fyrir þeirri ógn sem villta laxastofninum og náttúrunni stafar af opnu sjókvíaeldi. Þessar tölur eru dropi í hafið hjá þessum fyrirtækjunum, þar sem u.þ.b. 25 milljónir eldislaxa eru í sjókvíum á Íslandi. ·Ráðherra leggur sérstaka áherslu á innra eftirlit, þrátt fyrir stórauknar fjárveitingar til opinberra eftirlitsaðila. NASF telur að það hafi ítrekað sýnt sig að slíkt gengur ekki upp. Eldisfyrirtækin hafa hafnað því að þeim beri að fara að lögum. Ef það á að koma á regluverki sem annað hvort verðlaunar eða refsar eftir frammistöðu fyrirtækja, er fráleitt að láta fyrirtækin meta eigin frammistöðu. ·Í frumvarpinu tekur ráðherra ekki fram lausnir til að merkja eldislaxa sérstaklega, þannig að það sé hægt að þekkja þá í sundur frá villta laxastofninum ef umhverfisslys eins og slysasleppingar eiga sér stað. ·Í frumvarpinu er það lagt til að áhættumat erfðablöndunar verði einungis ráðgefandi fyrir ráðherra. Þar af leiðandi er lagt til að það magn frjórra norskra eldislaxa sem ala má í sjókvíum við Ísland, sé pólitísk ákvörðun. 70% íslensku þjóðarinnar er mótfallin sjókvíaeldi og þeim umhverfisslysum sem fylgja iðnaðnum, en einungis 10% eru fylgjandi iðnaðinum. Það er kaldhæðnislegt að ósjálfbær iðnaðurinn vilji að lögin séu jafn götótt og sjókvíarnar sem iðnaðurinn ógnar villta laxastofninum með. Það er nefnilega ólíkt sem almenningur aðhefst og þessi iðnaður. Flest myndum við nefnilega gera okkur grein fyrir mikilvægi þess að net haldi. Í sjókvíaeldi er hreinlega gert ráð fyrir því að net haldi ekki, líkt og lögin sem iðnaðinum er ætlað að starfa eftir, ef marka má málflutning forsvars- og talsmanna sjókvíaeldisins. NASF hvetur aðila sem annt er um villta laxastofninn og náttúru Íslands að skila inn athugasemdum í samráðsgátt stjórnvalda. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Sjókvíaeldi Elvar Örn Friðriksson Fiskeldi Mest lesið Bob Marley og íslenskar kosningar Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum Fida Abu Libdeh Skoðun Kjaftæði Elliði Vignisson Skoðun Vitsmunaleg vanstilling í boði ungra Sjálfstæðiskvenna Erna Mist Skoðun Falleinkunn fyrrum forseta Vilhjálmur Þorsteinsson,Viktor Orri Valgarðsson Skoðun Fólk eða fífl? Anna Gunndís Guðmundsdóttir Skoðun Ólögleg meðvirkni lækna Teitur Ari Theodórsson Skoðun Vill íslenska þjóðin halda í einmenninguna? Matthildur Björnsdóttir Skoðun Verklausi milljónakennarinn Þórunn Sveinbjarnardóttir Skoðun Afleiðingar verkfallsaðgerða á minnstu börnin - krafa um svör Jóhanna Dröfn Stefánsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Vill íslenska þjóðin halda í einmenninguna? Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Inngilding eða „aðskilnaður“? Jasmina Vajzović Crnac skrifar Skoðun Vonin má aldrei deyja Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum Fida Abu Libdeh skrifar Skoðun Um áhrif niðurskurðar á fjárlögum 2025 til kvikmyndagerðar og lista Steingrímur Dúi Másson skrifar Skoðun Bob Marley og íslenskar kosningar Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Fólk eða fífl? Anna Gunndís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Eru til lausnir við mönnunarvanda heilsugæslunnar? Gunnlaugur Már Briem skrifar Skoðun Er eitthvað mál að handtaka börn? Elsa Bára Traustadóttir skrifar Skoðun Er ferðaþjónusta útlendingavandamál? Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Íslenska kerfið framleiðir afbrotamenn Ágústa Ágústsdóttir skrifar Skoðun Ekki fokka þessu upp! Gunnar Dan Wiium skrifar Skoðun Kosningaloforð og hvað svo? Björn Snæbjörnsson skrifar Skoðun Fólk, fjárfestingar og framfarir Baldur Thorlacius skrifar Skoðun Húsnæðis- og skipulagsmál Anna Sofía Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Falleinkunn fyrrum forseta Vilhjálmur Þorsteinsson,Viktor Orri Valgarðsson skrifar Skoðun Séreignarsparnaður nauðsynlegur valkostur til að létta greiðslubyrði Kolbrún Halldórsdóttir skrifar Skoðun Skattlögð þegar við þénum, eigum og eyðum Aron H. Steinsson skrifar Skoðun Kjaftæði Elliði Vignisson skrifar Skoðun Vitsmunaleg vanstilling í boði ungra Sjálfstæðiskvenna Erna Mist skrifar Skoðun Lítið gert úr áhyggjum íbúa Ölfuss og annarra landsmanna Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun Kyrrstöðuna verður að rjúfa! Lausn fyrir verðandi innviðaráðherra Sigþór Sigurðsson skrifar Skoðun Íslenskan og menningararfurinn Sólveig Dagmar Þórisdóttir skrifar Skoðun Mannúðlegri úrræði Guðrún Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Læknar á landsbyggðinni Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Íslensk verðtrygging á mannamáli! Elín Íris Fanndal Jónasdóttir skrifar Skoðun Varðhundar kerfisins Lára Herborg Ólafsdóttir skrifar Skoðun Mótum stefnu um iðn- og tæknimenntun á Íslandi Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar Skoðun Stýrir gervigreind málflutningi stjórnmálamanna og semur stefnur stjórnmálaflokkanna? Tómas Ellert Tómasson skrifar Skoðun Kolkrabbinn og fjármálafjötrar Íslands Ágústa Árnadóttir skrifar Sjá meira
Ný drög frumvarps Svandísar Svavarsdóttur matvælaráðherra að lögum um lagareldi taka nokkur nauðsynleg skref í viðleitni til að hemja þann faraldur sem opið sjókvíaeldi er orðið fyrir íslenska náttúru og samfélag. Þar er víða um framfarir að ræða sem miða þó fyrst og fremst að því að herða eftirlit með iðnaði sem hefur ítrekað misnotað veikt stofnanaumhverfi og barist í þau fáu skipti sem regluverkinu er beitt. Verndarsjóður villtra laxastofna (North Atlantic Salmon Fund (NASF)) hefur hins vegar miklar áhyggjur af því að ekki séu tekin skref sem tryggi tilvist villta laxastofnsins um ókomna tíð. Á þeim fáu dögum frá því að drögin litu dagsins ljós höfum við enn og aftur fengið staðfest að sjókvíaeldisiðnaðinum er slétt sama um náttúruna. Fyrirtækin telja sig ekki þurfa að upplýsa um öll göt sem finnast á kvíum og Í augum iðnaðarins hefur það enga þýðingu að nýlega er búið að banna Arnarlaxi að lýsa iðnaðinum sem sjálfbærum enda getur hann ekki annað en skaðað villta laxastofninn og náttúruna, eðli máls samkvæmt. Svo þegar ímyndarmálin eru komin í þrot er bara reynt að henda peningum í vandamálið, líkt og þegar Arnarlax styrkti nýlega handboltalandsliðið. En svona er viðhorf iðnaðarins, hann ver sig með kjafti og klóm enda má leiða líkur að því að iðnaðinum gangi einfaldlega mun betur að stækka í friði ef ekki þyrfti að glíma við þá sem vilja vernda villta laxinn og náttúruna. Afsláttur af viðurlögum eykur arðránið Það er mikið áhyggjuefni að mörg atriði frumvarpsins gagnast ekki villta laxastofninum né náttúrunni. Áramótaskaupið 2023 gæti hreinlega reynst sannspátt um að 35 ár héðan í frá hafi enn ekki tekist að uppræta norska eldislaxinn í íslenskri náttúru ef ekki verður gengið nægilega langt núna . Á þingi fyrir jól mátti strax sjá þingmenn vilja gefa svikulum iðnaðinum sem mestan afslátt. Það er auðvitað ekki hægt að túlka það á neinn annan hátt en að viðkomandi þingmenn reikni ekki með að sjókvíaeldis iðnaðurinn geti starfað innan ramma laganna. Í nefndaráliti frá þingmönnum meirihluta efnahags- og viðskiptanefndar virðist ekki vilji til iðnaðurinn greiði gjald fyrir þann skaða sem hann veldur náttúrunni né þeim sem hana nýta með sjálfbærum hætti. NASF telur markmið frumvarpsins ekki duga til að taka á núverandi ógn villta laxastofnsins og náttúrunnar og telur að eftirfarandi atriðum (sem eru þó langt frá því að vera tæmandi listi) sé verulega ábótavant: ·Í frumvarpinu er lagt til að afföll eldislaxa verða komin undir 10% fyrir árið 2028, en innan frumvarps er raunin sú að 10-20% afföll eru talin ásættanleg. Það er ekki ásættanlegt vegna dýravelferðar, þegar eru afföllin hærri á Íslandi en meðal afföll í Noregi. ·Þess heldur er að lagt til að fyrirtæki sem stunda sjókvíaeldi þurfi að minnka framleiðslu um 100-500 laxa fyrir hvern strokeldislax sem veiðist í íslenskum ám. Með þeirri tillögu má áætla að ráðherra gerir sér ekki grein fyrir þeirri ógn sem villta laxastofninum og náttúrunni stafar af opnu sjókvíaeldi. Þessar tölur eru dropi í hafið hjá þessum fyrirtækjunum, þar sem u.þ.b. 25 milljónir eldislaxa eru í sjókvíum á Íslandi. ·Ráðherra leggur sérstaka áherslu á innra eftirlit, þrátt fyrir stórauknar fjárveitingar til opinberra eftirlitsaðila. NASF telur að það hafi ítrekað sýnt sig að slíkt gengur ekki upp. Eldisfyrirtækin hafa hafnað því að þeim beri að fara að lögum. Ef það á að koma á regluverki sem annað hvort verðlaunar eða refsar eftir frammistöðu fyrirtækja, er fráleitt að láta fyrirtækin meta eigin frammistöðu. ·Í frumvarpinu tekur ráðherra ekki fram lausnir til að merkja eldislaxa sérstaklega, þannig að það sé hægt að þekkja þá í sundur frá villta laxastofninum ef umhverfisslys eins og slysasleppingar eiga sér stað. ·Í frumvarpinu er það lagt til að áhættumat erfðablöndunar verði einungis ráðgefandi fyrir ráðherra. Þar af leiðandi er lagt til að það magn frjórra norskra eldislaxa sem ala má í sjókvíum við Ísland, sé pólitísk ákvörðun. 70% íslensku þjóðarinnar er mótfallin sjókvíaeldi og þeim umhverfisslysum sem fylgja iðnaðnum, en einungis 10% eru fylgjandi iðnaðinum. Það er kaldhæðnislegt að ósjálfbær iðnaðurinn vilji að lögin séu jafn götótt og sjókvíarnar sem iðnaðurinn ógnar villta laxastofninum með. Það er nefnilega ólíkt sem almenningur aðhefst og þessi iðnaður. Flest myndum við nefnilega gera okkur grein fyrir mikilvægi þess að net haldi. Í sjókvíaeldi er hreinlega gert ráð fyrir því að net haldi ekki, líkt og lögin sem iðnaðinum er ætlað að starfa eftir, ef marka má málflutning forsvars- og talsmanna sjókvíaeldisins. NASF hvetur aðila sem annt er um villta laxastofninn og náttúru Íslands að skila inn athugasemdum í samráðsgátt stjórnvalda.
Skoðun Um áhrif niðurskurðar á fjárlögum 2025 til kvikmyndagerðar og lista Steingrímur Dúi Másson skrifar
Skoðun Séreignarsparnaður nauðsynlegur valkostur til að létta greiðslubyrði Kolbrún Halldórsdóttir skrifar
Skoðun Lítið gert úr áhyggjum íbúa Ölfuss og annarra landsmanna Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar
Skoðun Stýrir gervigreind málflutningi stjórnmálamanna og semur stefnur stjórnmálaflokkanna? Tómas Ellert Tómasson skrifar