Skoðun

Snúum leiknum í á­vinning fyrir alla

Friðrik Einarsson skrifar

Ein af aðalforsendum að geta opnað Grindavík á nýjan leik er að til staðar sé öflugt atvinnulíf. Án fyrirtækja er lítill grundvöllur fyrir opnun bæjarins. Stjórnvöld lögðu á það áherslu strax í upphafi náttúruhamfaranna í Grindavík að leita leiða til að styðja við atvinnulíf bæjarins. Hvernig hefur það gengið og hvar stöndum við í dag?

Ekki hlustað á raddir atvinnulífsins

Megin stefið var gefið strax í upphafi. Reyna skyldi með öllum hætti að viðhalda ráðningarsambandi við starfsfólk. Fyrirtæki bæjarins gátu þannig haldið áfram að greiða full laun en fengið stóran hluta til baka í gegnum launastyrk frá ríkinu. Sá galli var hins vegar að styrkurinn var skilyrtur því að starfsfólk mátti ekki mæta til vinnu heldur yrði að vera heima á fullum launum. Í stað þess að hlusta á raddir atvinnulífsins og gera þeim fyrirtækjum, sem gátu, kleift að halda áfram að búa til verðmæti hefur hvatinn frá ríkinu verið að halda rekstri niðri og fyrirtækjum hreinlega refsað fyrir að reyna að búa til verðmæti.

Hvernig er hægt að tryggja öflugt atvinnulíf ef markmiðið er að starfsmenn séu heima á fullum launum í stað þess að vera í vinnu og skapa verðmæti?

Öflug fyrirtæki sem geta náð viðspyrnu

Rekstrarstuðningurinn er annar styrkur sem stendur fyrirtækjum í Grindavík til boða. Í dag er hann þó takmarkaður við hámark 6 milljónir króna styrk. Eins og hann er hugsaður í dag er hann fínn fyrir þau fyrirtæki sem vildu hafa starfsfólk sitt heima á fullum launum og slökkva á allri starfsemi þannig að rekstarkostnaðurinn næði að standa undir föstum kostnaði, s.s. tryggingum, hita, rafmagni o.s.frv.

Þrátt fyrir krefjandi aðstæður í Grindavík eru þó nokkur fyrirtæki í bænum í fullri starfsemi. Einnig eru fyrirtæki starfandi í dreifbýli sveitarfélagsins. Mörg þessara fyrirtækja eru lánsöm og hafa ekki orðið fyrir miklum tekjusamdrætti. Önnur félög eru hins vegar að berjast áfram en eiga það öll sameiginlegt að vera lífvænleg fyrirtæki. Fyrirtæki með öflugt starfsfólk og hafa alla burði til að ná viðspyrnu fljótt þegar aðstæður leyfa.

Nauðbeygð að segja upp starfsfólki

Mig langar að taka dæmi af fyrirtæki sem ég og systir mín eigum og höfum rekið í 29 ár. Við erum með hótelið Northern Light Inn, sem er staðsett í Svartsengi í Grindavík. Við höfum, þrátt fyrir að hafa þurft að vera meira og minna með lokað frá því í nóvember á síðasta ári, náð að viðhalda ráðningarsambandi við allt okkar fastráðna starfsfólk. Í fyrra voru hjá okkur um 44 kennitölur á launaskrá. Við erum næst stærsta ferðaþjónustufyrirtækið í Grindavík. Við höfum reynt að hafa opið eins mikið og við getum en þrátt fyrir allar tilraunir og þrátt fyrir að við sjáum jákvæð merki nú um fjölgun bókanna vorum við nauðbeygð að segja upp öllu okkar frábæra starfsfólki um síðustu mánaðarmót.

Til að geta nýtt styrki stjórnvalda, var okkur nauðugur sá kostur einn að loka þegar gaus þann 16. mars sl. og í stað þess að opna á nýjan leik að gosi loknu, var bókunarstaða hótelsins svo bág eftir síendurtekin eldgos síðasta vetrar að það var hagstæðara fyrir okkur að senda allt starfsfólk okkar heim á fullum launum og hafa hótelið lokað þar til við opnuðum á nýjan leik þann 22. maí sl.

Í stað þess að geta verið með hótelið opið og fengið aðstoðina, þurftum við að hætta að skapa verðmæti. Það var forsenda þess að við fengum styrkinn.

Allir tapa

Þegar hótel er lokað er það einsýnt að nýjar bókanir dragast saman og verða aðeins svipur hjá sjón miðað við þegar opið er. Það er bara hinn eðlilegasti hlutur. Fólk vill frekar bóka gistingu á hóteli sem er opið heldur en hóteli sem er lokað.

Af þessum sökum er bókunarstaða félagsins nú rétt um 30% af því sem væri í eðlilegu ástandi horft inn í veturinn. Við erum sannfærð um að ef stuðningur stjórnvalda hefði gert okkur kleift að halda fólki í vinnu og hafa hótelið opið væri bókunarstaðan sterkari, enda hefur veturinn ávallt verið sterkur hjá okkur vegna norðurljósanna.

Afleiðingin er sú að við verðum að draga saman og taka þá hræðilegu ákvörðun að segja upp samningum við okkar frábæra starfsfólk. Það starfsfólk fer þá, ef ekkert breytist, væntanlega á atvinnuleysisbætur með tilheyrandi kostnaði fyrir ríkið og miklu tekjutapi fyrir starfsfólkið sjálft. Það sér hver sem vill, að í þessu dæmi tapa allir. Fyrirtækið tapar, starfsfólkið tapar og ríkið tapar.

Viljum skapa verðmæti og atvinnu

Auðvelda leiðin fyrir okkur eigendur hótelsins er nú að pakka saman og bíða fram á næsta ár. Þiggja allt að 6 milljón krónur frá ríkinu á mánuði til að standa undir föstum rekstrarkostnaði hótelsins og fara í frí.

Ekkert okkar, sem reka fyrirtæki hvar sem er á landinu, stofnuðum fyrirtæki okkar með það að leiðarljósi að verða styrkþegar hjá íslenska ríkinu. Það er í DNA fyrirtækjaeigenda að skapa verðmæti og atvinnu.

Við höfum engan áhuga á því að fara í frí eða að pakka saman. Við erum með frábært starfsfólk, sem hefur unnið hjá okkur til fjölda ára. Við viljum ekki missa það fólk. Við höfum trú á tækifærunum sem eru alls staðar í kringum okkur, þrátt fyrir náttúruhamfarirnar.

Meina stjórnvöld það sem þau segja?

Með því að breyta hugsuninni og koma með styrki sem styðja við verðmætasköpun væri hægt að snúa þessu í ávinning fyrir alla. Hægt væri að afturkalla uppsagnir, setja allar hendur á dekk og sækja fram. Það væri hægt á ný að skapa verðmæti. Stuðningurinn ætti að vera tekjutengdur og ef að tekjurnar aukast þá dregur úr styrknum. Þannig á þetta að virka. Við þurfum aðstoð til að koma fyrirtækinu aftur af stað. Aðstoð til að búa til verðmæti. Um leið og tekjurnar fara að standa undir kostnaði þá þurfum við ekki aðstoðina lengur.

Við höfum gert allt sem við getum til að ræða fyrir stjórnvöld. Eina sem við getum gert núna er að hafa trú á því að stjórnvöld meini það af alvöru að standa með Grindvíkingum og standa að baki öflugu atvinnulífi Grindavíkur.

Skýr svör óskast – tíminn er naumur

Tíminn er naumur. Það þurfa að koma frá stjórnvöldum alveg skýr svör um það hvort að til standi að styðja við uppbyggingu Grindavíkurbæjar. Það er til lítils að byggja varnargarða og setja milljónir í viðgerðir í bænum ef hugmyndafræðin gengur út á að kæfa fyrirtækin í bænum. Eitt af þeim úrræðum sem myndi duga fyrir fyrirtæki eins og okkar og fleiri fyrirtækja í Grindavík er að útvíkka rekstarstyrkinn og efla hann frekar. Það myndi gera okkur kleift að draga uppsagnir til baka og halda áfram að búa til verðmæti. Starfsemi okkar styður við aðra starfsemi í Grindavík og með því að tekjutengja styrki lækkar kostnaður ríkisins eftir því sem tekjur okkar aukast. Starfsfólkið heldur sínum tekjum og það sem er mikilvægast af öllu er að við sköpum saman verðmæti sem er grunnurinn að öflugu atvinnulífi. Það besta við þetta er að slík lausn verður ódýrari fyrir ríkissjóð en það sem hingað til hefur verið lagt upp með.

Nú er það stjórnvalda að sýna í verki, hvernig þau ætla að styðja við atvinnulífið í Grindavík þannig að stutt sé við verðmætasköpun, verja störfin og snúa leiknum í ávinning fyrir alla.

Höfundur er eigandi Northern Light Inn í Grindavík.




Skoðun

Skoðun

BRCA

Elín Íris Fanndal Jónasdóttir skrifar

Sjá meira


×