Annarra manna peningar eru peningar okkar allra Davíð Þór Jónsson skrifar 25. nóvember 2024 13:20 Hægrimenn hafa óskaplega gaman af því að vitna í Margréti Thatcher sem einhvern tímann mun hafa sagt að gallinn við sósíalisma væri að á endanum verði maður uppiskroppa með annarra manna peninga til að sólunda. Þetta lýsir alveg einstaklega skaðlegu viðhorfi til þess hvernig umgangast beri sameiginlega sjóði landsmanna. Sameiginlegir sjóðir landsmanna eru ekki „annarra manna peningar“. Þeir eru peningar okkar allra. Þeim ber að verja í þágu okkar allra. Þrátt fyrir að þetta sé augljóst vex þeirri möntru jafnt og þétt fiskur um hrygg að „ríkisútgjöld“ séu einhver meinsemd í eðli sínu sem halda beri í algjöru lágmarki. Á Íslandi hefur óhemju mikill auður safnast á fárra hendur. Þessum auði fylgja völd, til að mynda ógnarvald yfir atvinnuöryggi heilla byggðarlaga. Þetta bitnar á lýðræðinu þar sem fólk óttast að styggja nútímalénsherrann með óvinsælum skoðunum eða jafnvel verða fyrir félagslegri útskúfun fyrir að vera ógn við afkomuöryggið á staðnum. Í krafti þessa auðs hefur líka verið seilst til valda í fjölmiðlum til að komast yfir dagskrárvaldið sem því fylgir. Auðvaldinu er sama þótt það tapi stórfé á fjölmiðlum í sinni eigu, valdið sem það fær yfir umræðunni er hverrar krónu virði. Og umræðan fer allt of oft í það far sem auðvaldinu hentar. Þannig er því nú þannig varið að hver sá sem tekur undir möntruna um hin illu „ríkisútgjöld“ er álitinn góður og gegn og enginn spyr hvar eigi að skera niður í velferðarkerfi sem þegar liggur í ræmum eftir niðurskurðaræði stjórnvalda. En segist einhver ætla að stórauka ríkisútgjöld er viðkomandi stillt upp við vegg og yfirheyrður í þaula um það hvar hann ætli að fá hverja krónu í þá ósvinnu, eins og hann sé að mæta spænska rannsóknarréttinum. Við sósíalistar höfum á hinn bóginn svör á reiðum höndum varðandi það hvernig við viljum stækka sameiginlega sjóði okkar. Við viljum lækka skatta á lægstu tekjur og millitekjur en stórauka þá á það sem aflögufærastir eru. Við tölum fyrir auðlegðarskatti sem leggjast mun á ríkasta 1% landsmanna. Spyrjum þá sem eru andvígir því hverjum þeir séu eiginlega að þjóna, almenningi eða auðvaldinu. Við tölum fyrir framfærsluviðmiði sem lægstu laun og bætur skuli aldrei fara niður fyrir. Við tölum fyrir því að fjármagnstekjur séu skattlagðar eins og hverjar aðrar tekjur (með sams konar frítekjumarki). Við tölum fyrir þrepaskiptum eignaskatti með eðlilegu frí-eignamarki og hækkandi álagi eftir því sem eignirnar verða fleiri og stærri. Og loks tölum við fyrir því að arðurinn af sameiginlegum auðlindum okkar, gæðum lands og sjávar, renni í sameiginlega sjóði okkar en ekki í vasa þeirra ríkustu. Undanfarna áratugi hafa stjórnvöld grímulaust gengið erinda auðvaldsins gagnvart almenningi. Skattar hafa lækkað á hæstu tekjur en stóraukist á þær lægstu með þeim afleiðingum að í Reykjavík alast 10.000 börn upp í fátækt, tæp 20% níu ára barna hafa reynslu af því að fara svöng í rúmið af því að það var ekki til matur á heimilinu og 15.000 eldri borgarar hafa um 100.000 krónum minna á mánuði en lágmarkslaun til ráðstöfunar til að halda sér á lífi. Þessu verður að breyta. Efist einhver um að ríkisvaldið sé í rassvasanum á auðvaldinu skulum við rifja upp viðbrögð þáverandi sjávarútvegsráðherra þegar upp komst um stórfelldar mútur Samherja í Namibíu. Þá hringdi hann ekki í namibísk stjórnvöld til að bjóða aðstoð íslenskra stjórnvalda við að upplýsa málið. Nei, hann hringdi í vin sinn hjá Samherja, þar sem hann sjálfur hafði gegnt stöðu stjórnarformanns, og spurði hvernig honum liði. Stjórnsýslulegt vanhæfi hans til að gegna embættinu vegna vinatengsla og skýrra hagsmunaárekstra er augljóslega hafið yfir allan vafa. En auðvaldið sér það hvorki né skilur. Bjarni Benediktsson lét einhvern tímann hafa það eftir sér að kakan væri ekki nógu stór og greip þar til myndlíkingar úr eftirlætis áhugamáli sínu; kökuskreytingum. Bakarinn veit hins vegar að ef kakan er ekki nógu stór til að allir fái nóg þá bakar maður aðra stærri. Hagsýna húsmóðirin áttar sig hins vegar á því að kakan er alveg nógu stór, henni er bara skipt með ranglátum hætti. Sósíalistar vilja baka nógu stóra köku til að allir fá nóg og skipta henni á réttlátan hátt. Við viljum stórauka það fjármagn varið er úr sameiginlegum sjóðum okkar í að byggja hér aftur upp öflugt velferðarkerfi eftir skemmdarverka- og eyðileggingarstarfsemi stjórnvalda sl. 30 ár eða þar um bil. Við teljum sameiginlegum fjármunum okkar allra betur varið í það en í að múta Namibíumönnum. Ríkisvaldið á að þjóna almenningi gagnvart auðvaldinu, ekki öfugt eins og nú er. Höfundur er oddviti Sósíalistaflokksins í Suðversturkjördæmi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Davíð Þór Jónsson Skoðun: Alþingiskosningar 2024 Sósíalistaflokkurinn Mest lesið Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir Skoðun Vanhæfur Sjálfstæðisflokkur Dóra Björt Guðjónsdóttir Skoðun Myllan sem mala átti gull Andrés Kristjánsson Skoðun Fé án hirðis Þorvaldur Lúðvík Sigurjónsson Skoðun Fáum presta aftur inn í skólana Rósa Guðbjartsdóttir Skoðun Pírati pissar í skóinn sinn Helgi Áss Grétarsson Skoðun Goðsögnin um UFS-sjóði sem róttækar „woke"- fjárfestingar Már Wolfgang Mixa Skoðun Rösk og reiðubúin fyrir landsbyggðina Hópur Röskvuliða Skoðun Sjö mýtur um loftslagsbreytingar Kristinn Már Hilmarsson,Elva Rakel Jónsdóttir Skoðun Framtíð Öskjuhlíðar Magnea Gná Jóhannsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Mannúð og hugrekki - gegn stríðsglæpum og þjóðarmorði Ólafur Ingólfsson skrifar Skoðun Framtíð menntunar – byggjum á trausti, ekki tortryggni Helga Kristín Kolbeins skrifar Skoðun Fé án hirðis Þorvaldur Lúðvík Sigurjónsson skrifar Skoðun Gæludýr geta dimmu í dagsljós breytt Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Myllan sem mala átti gull Andrés Kristjánsson skrifar Skoðun Sjö mýtur um loftslagsbreytingar Kristinn Már Hilmarsson,Elva Rakel Jónsdóttir skrifar Skoðun Pírati pissar í skóinn sinn Helgi Áss Grétarsson skrifar Skoðun Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Fáum presta aftur inn í skólana Rósa Guðbjartsdóttir skrifar Skoðun Rösk og reiðubúin fyrir landsbyggðina Hópur Röskvuliða skrifar Skoðun Icelandic Learning is a Gendered Health Issue Logan Lee Sigurðsson skrifar Skoðun Goðsögnin um UFS-sjóði sem róttækar „woke"- fjárfestingar Már Wolfgang Mixa skrifar Skoðun Framtíð Öskjuhlíðar Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Vanhæfur Sjálfstæðisflokkur Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Mælt fyrir miklum kjarabótum öryrkja og aldraðra Inga Sæland skrifar Skoðun Mannréttindabrot og stríðsglæpir Rússa í Úkraínu Erlingur Erlingsson skrifar Skoðun Áskorun til Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga og Háskóla Íslands Ríkharður Ólafsson,Styrmir Hallsson skrifar Skoðun Ákvarðanir teknar í Reykjavík – afleiðingarnar skella á okkur Hópur Framsóknarmanna í sveitarstjórnum skrifar Skoðun Snjallborgin eða Skuggaborgin Reykjavík: Gervigreindarknúið höfuðborgarsvæði Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Getur Sturlunga snúið aftur? Leifur B. Dagfinnsson skrifar Skoðun Vaka stendur með Menntavísindasviði í verki Gunnar Ásgrímsson skrifar Skoðun Vorbókaleysingar Henry Alexander Henrysson skrifar Skoðun Er þetta í alvöru umdeild skoðun fámenns hóps? Snorri Másson skrifar Skoðun Liðveisla fyrir öll Atli Már Haraldsson skrifar Skoðun Réttur til endurtektarprófa: Jafnræði í námi fyrir alla stúdenta Vera Mist Magnúsdóttir,Guðlaug Eva Albertsdóttir skrifar Skoðun Að standa við stóru orðin Guðmundur Ari Sigurjónsson skrifar Skoðun Aðför að landsbyggðinni – og tilraun til að slá ryki í augu almennings Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Deyr mjólkurkýrin ef eigandi hennar fær eitt viðbótar mjólkurglas? Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Kynlíf veldur einhverfu: Opið bréf til Háskóla Íslands og fjölmiðla Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Margrét Oddný Leópoldsdóttir skrifar Skoðun Ég virði þig og þín mörk, virðir þú mig og mín mörk ? Rakel Linda Kristjánsdóttir skrifar Sjá meira
Hægrimenn hafa óskaplega gaman af því að vitna í Margréti Thatcher sem einhvern tímann mun hafa sagt að gallinn við sósíalisma væri að á endanum verði maður uppiskroppa með annarra manna peninga til að sólunda. Þetta lýsir alveg einstaklega skaðlegu viðhorfi til þess hvernig umgangast beri sameiginlega sjóði landsmanna. Sameiginlegir sjóðir landsmanna eru ekki „annarra manna peningar“. Þeir eru peningar okkar allra. Þeim ber að verja í þágu okkar allra. Þrátt fyrir að þetta sé augljóst vex þeirri möntru jafnt og þétt fiskur um hrygg að „ríkisútgjöld“ séu einhver meinsemd í eðli sínu sem halda beri í algjöru lágmarki. Á Íslandi hefur óhemju mikill auður safnast á fárra hendur. Þessum auði fylgja völd, til að mynda ógnarvald yfir atvinnuöryggi heilla byggðarlaga. Þetta bitnar á lýðræðinu þar sem fólk óttast að styggja nútímalénsherrann með óvinsælum skoðunum eða jafnvel verða fyrir félagslegri útskúfun fyrir að vera ógn við afkomuöryggið á staðnum. Í krafti þessa auðs hefur líka verið seilst til valda í fjölmiðlum til að komast yfir dagskrárvaldið sem því fylgir. Auðvaldinu er sama þótt það tapi stórfé á fjölmiðlum í sinni eigu, valdið sem það fær yfir umræðunni er hverrar krónu virði. Og umræðan fer allt of oft í það far sem auðvaldinu hentar. Þannig er því nú þannig varið að hver sá sem tekur undir möntruna um hin illu „ríkisútgjöld“ er álitinn góður og gegn og enginn spyr hvar eigi að skera niður í velferðarkerfi sem þegar liggur í ræmum eftir niðurskurðaræði stjórnvalda. En segist einhver ætla að stórauka ríkisútgjöld er viðkomandi stillt upp við vegg og yfirheyrður í þaula um það hvar hann ætli að fá hverja krónu í þá ósvinnu, eins og hann sé að mæta spænska rannsóknarréttinum. Við sósíalistar höfum á hinn bóginn svör á reiðum höndum varðandi það hvernig við viljum stækka sameiginlega sjóði okkar. Við viljum lækka skatta á lægstu tekjur og millitekjur en stórauka þá á það sem aflögufærastir eru. Við tölum fyrir auðlegðarskatti sem leggjast mun á ríkasta 1% landsmanna. Spyrjum þá sem eru andvígir því hverjum þeir séu eiginlega að þjóna, almenningi eða auðvaldinu. Við tölum fyrir framfærsluviðmiði sem lægstu laun og bætur skuli aldrei fara niður fyrir. Við tölum fyrir því að fjármagnstekjur séu skattlagðar eins og hverjar aðrar tekjur (með sams konar frítekjumarki). Við tölum fyrir þrepaskiptum eignaskatti með eðlilegu frí-eignamarki og hækkandi álagi eftir því sem eignirnar verða fleiri og stærri. Og loks tölum við fyrir því að arðurinn af sameiginlegum auðlindum okkar, gæðum lands og sjávar, renni í sameiginlega sjóði okkar en ekki í vasa þeirra ríkustu. Undanfarna áratugi hafa stjórnvöld grímulaust gengið erinda auðvaldsins gagnvart almenningi. Skattar hafa lækkað á hæstu tekjur en stóraukist á þær lægstu með þeim afleiðingum að í Reykjavík alast 10.000 börn upp í fátækt, tæp 20% níu ára barna hafa reynslu af því að fara svöng í rúmið af því að það var ekki til matur á heimilinu og 15.000 eldri borgarar hafa um 100.000 krónum minna á mánuði en lágmarkslaun til ráðstöfunar til að halda sér á lífi. Þessu verður að breyta. Efist einhver um að ríkisvaldið sé í rassvasanum á auðvaldinu skulum við rifja upp viðbrögð þáverandi sjávarútvegsráðherra þegar upp komst um stórfelldar mútur Samherja í Namibíu. Þá hringdi hann ekki í namibísk stjórnvöld til að bjóða aðstoð íslenskra stjórnvalda við að upplýsa málið. Nei, hann hringdi í vin sinn hjá Samherja, þar sem hann sjálfur hafði gegnt stöðu stjórnarformanns, og spurði hvernig honum liði. Stjórnsýslulegt vanhæfi hans til að gegna embættinu vegna vinatengsla og skýrra hagsmunaárekstra er augljóslega hafið yfir allan vafa. En auðvaldið sér það hvorki né skilur. Bjarni Benediktsson lét einhvern tímann hafa það eftir sér að kakan væri ekki nógu stór og greip þar til myndlíkingar úr eftirlætis áhugamáli sínu; kökuskreytingum. Bakarinn veit hins vegar að ef kakan er ekki nógu stór til að allir fái nóg þá bakar maður aðra stærri. Hagsýna húsmóðirin áttar sig hins vegar á því að kakan er alveg nógu stór, henni er bara skipt með ranglátum hætti. Sósíalistar vilja baka nógu stóra köku til að allir fá nóg og skipta henni á réttlátan hátt. Við viljum stórauka það fjármagn varið er úr sameiginlegum sjóðum okkar í að byggja hér aftur upp öflugt velferðarkerfi eftir skemmdarverka- og eyðileggingarstarfsemi stjórnvalda sl. 30 ár eða þar um bil. Við teljum sameiginlegum fjármunum okkar allra betur varið í það en í að múta Namibíumönnum. Ríkisvaldið á að þjóna almenningi gagnvart auðvaldinu, ekki öfugt eins og nú er. Höfundur er oddviti Sósíalistaflokksins í Suðversturkjördæmi.
Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir Skoðun
Skoðun Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Áskorun til Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga og Háskóla Íslands Ríkharður Ólafsson,Styrmir Hallsson skrifar
Skoðun Ákvarðanir teknar í Reykjavík – afleiðingarnar skella á okkur Hópur Framsóknarmanna í sveitarstjórnum skrifar
Skoðun Snjallborgin eða Skuggaborgin Reykjavík: Gervigreindarknúið höfuðborgarsvæði Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar
Skoðun Réttur til endurtektarprófa: Jafnræði í námi fyrir alla stúdenta Vera Mist Magnúsdóttir,Guðlaug Eva Albertsdóttir skrifar
Skoðun Aðför að landsbyggðinni – og tilraun til að slá ryki í augu almennings Ingibjörg Isaksen skrifar
Skoðun Deyr mjólkurkýrin ef eigandi hennar fær eitt viðbótar mjólkurglas? Þórður Snær Júlíusson skrifar
Skoðun Kynlíf veldur einhverfu: Opið bréf til Háskóla Íslands og fjölmiðla Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Margrét Oddný Leópoldsdóttir skrifar
Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir Skoðun